די זין רעדן ייִדיש — אָבער אָן פּאות

Raising Sons in Yiddish - Without the Sidecurls

רבֿקה קאַראַסיק מיט אירע ייִנגעלעך, יאָהאַן (לינקס) און אליעזר
רבֿקה קאַראַסיק מיט אירע ייִנגעלעך, יאָהאַן (לינקס) און אליעזר

פֿון שׂרה־רחל שעכטער

Published August 24, 2014, issue of September 12, 2014.

געוויינטלעך, ווען די חסידישע יונגע־לײַט פֿאַרלאָזן די פֿרומע וועלט, הערן זיי במילא אויף צו רעדן ייִדיש ווי אַ טאָג־טעגלעכע שפּראַך — אָדער ווײַל דאָס לשון רופֿט אַרויס בײַ זיי נעגאַטיווע זכרונות, אָדער ווײַל זיי האַלטן, אַז ס׳איז צו שווער זיך אויסצודריקן אויף ייִדיש אין אַ געזעלשאַפֿט, וווּ אַלץ ווערט געפֿירט אויף ענגליש.

אָבער ווען רבֿקה קאַראַסיק, אַ געוועזענע ליובאַוויטשער, עסט פֿרישטיק מיט אירע צוויי ייִנגעלעך, יאָהאַן און אליעזר, אָדער ווען זי גייט מיט זיי שפּאַצירן אינעם ברוקלינער באָטאַנישן גאָרטן, איז דער גאַנצער שמועס אויף ייִדיש. זי קויפֿט זיי ייִדישע קינדערביכלעך פֿון אַלע מינים — די סאַטמערער „אַוואַנטורעס‟ פֿון פֿרומע קינדערלעך; שלום בערגערס איבערזעצונגען פֿון באַרימטע ענגלישע ביכלעך ווי ד״ר סוס׳ „די קאַץ דער פּאַיאַץ‟, און קינדער־מעשׂהלעך פֿונעם ייִדישן שרײַבער איציק קיפּניס.

רבֿקהס מאַן, האַנס, איז נישט קיין ייִד, אָבער שטיצט אין גאַנצן איר באַשלוס צו רעדן ייִדיש מיט די קינדער, ווײַל ער איז מסכּים, אַז די קינדער דאַרפֿן אָנהאַלטן אַ פֿאַרבינדונג מיט זייערע וואָרצלען.

און קאַראַסיקס וואָרצלען זענען טאַקע חשובֿע: איר עלטער־עלטער זיידע אליעזר קאַראַסיק האָט געשריבן וויכטיקע ספֿרים, און איר טאַטע האָט געזעצט די זײַטן פֿונעם זשורנאַל „שמועסן מיט קינדער‟, נאָך דעם ווי דער ליובאַוויטשער רבי אַליין האָט איבערגעלייענט דעם כּתבֿ־יד. טאַקע צוליב דעם שם פֿון איר פֿאַמיליע, זענען אירע לערערינס און חבֿרטעס געווען אַזוי דערשטוינט, ווען רבֿקה האָט, אָנהייבנדיק פֿון 12 יאָר, אָנגעהויבן שטעלן „צו פֿיל‟ פֿראַגעס אין קלאַס וועגן דער „הייליקייט‟ פֿונעם ליובאַוויטשער רבין.

אָנגעהויבן האָט זיך עס נאָך דעם ווי רבֿקה האָט געשיקט דעם רבין אַ בריוו, בעטנדיק אַ ברכה לכּבֿוד איר ווערן אַ בת־מיצווה. קיין ענטפֿער האָט זי נישט באַקומען, האָט מען איר דערקלערט, אַז מסתּמא איז איר בריוו צון אים, אָדער זײַנער צו איר, פֿאַרלוירן געגאַנגען.

„כ׳האָב אָנגעהויבן טראַכטן: אויב דער רבי איז טאַקע אַזוי הייליק, און ווייסט אַלץ פֿון פֿריִער, טאָ פֿאַר וואָס האָט ער ניט געוווּסט וועגן מײַן בריוו?‟ האָט רבֿקה געזאָגט בעת אַן אינטערוויו מיטן „פֿאָרווערטס‟. נאָך דעם האָבן אָנגעהויבן וואַקסן אַנדערע ספֿקות. זעענדיק ווי די פֿרויען אין שיל שטופּן זיך צו כאַפּן אַ בליק אויפֿן רבין, האָט זי געקלערט: אויב מע גייט אין שיל צו דאַווענען, פֿאַר וואָס דאַרף דער רבי דינען ווי אַ פֿאַרמיטלער צווישן אונדז און גאָט?