סאַטמערער דרוקן איבער טיילן פֿון „פֿאָרווערטס‟־אַרטיקל

Satmar Paper Reprints Parts of Forverts Article

פֿון שׂרה־רחל שעכטער

Published March 19, 2015, issue of April 03, 2015.

(די 4 טע זײַט פֿון 4)

דער ענטפֿער איז: יאָ. „אין מגילה 15 שטייט, אַז דער וואָס חזרט איבער אַ געדאַנק פֿון אַ צווייטן מענטשן, אָבער גיט אָן יענעמס נאָמען, ברענגט ער די גאולה,‟ האָט דערקלערט ר׳ ישׂשׂכר כּץ, אַ רבֿ וואָס איז דערצויגן געוואָרן אין די סאַטמערער קרײַזן און פֿירט הײַנט אָן מיטן תּלמוד־אָפּטייל פֿונעם מאָדערן־אָרטאָדאָקסישן רבנים־סעמינאַר „ישיבֿת חובבי־תּורה‟. „און פֿאַרקערט, אין מדרש תּנחומא שטייט, אַז ווען איינער ציטירט עמעצן אָבער זאָגט נישט פֿון וועמען ער האָט עס גענומען, הייסט עס, גזלה. דער ׳מגן אַבֿרהם׳, אַ קאָמענטאַטאָר פֿונעם שולחן־ערוך, זאָגט טאַקע אויף דעם, אַז דאָס אויסניצן יענעמס אינטעלעקטועלן אייגנטום — דאָס הייסט, זײַנע געדאַנקען — איז פֿאַררעכנט פֿאַר גנבֿה (סימן 156)‟.

אויב אַזוי, פֿאַר וואָס זשע האָט דער חסידישער שרײַבער דאָס נישט געהאַט אין זינען, ווען ער האָט איבערגעדרוקט עסטרײַכס ווערטער? „בײַ די חסידים נעמט מען עס נישט אַזוי ערנסט,‟ האָט כּץ געענטפֿערט. „זיי ווייסן, למשל, אַז לשון־הרע איז קעגן דין, נו, איז וואָס? וועט מען נישט זאָגן קיין לשון־הרע? מע גנבֿעט געדרוקטן מאַטעריאַל די גאַנצע צײַט. און אפֿשר איז עס זיי גאָר נישט אײַנגעפֿאַלן, אַז עמעצער וועט עס אַפֿילו באַמערקן?‟

„דער מחבר לעבט אין זײַן וועלט און מיינט, אַ פּנים, אַז קיין זײַטיקער מענטש קוקט אין דער דאָזיקער וועלט ניט אַרײַן,‟ האָט עסטרײַך, דער מחבר פֿונעם „פֿאָרווערטס‟־אַרטיקל, באַמערקט. „איצט וועט ער וויסן, אַז יעדע וועלט, אַפֿילו אַזאַ (כּלומרשט) איזאָלירטע ווי די חסידישע, האָט ווענט, וועלכע זײַנען געמאַכט, לכל־הפּחות טיילווײַז, פֿון גלאָז. אַזוי אַז אויך דאָרטן מוז מען זיך אויפֿפֿירן ציוויליזירט, ווי עס פֿירט זיך בײַ לײַט.‟ 

ראובֿן האַלט אָבער, אַז די חסידים וועלן זיך ווײַטער אויפֿפֿירן ווי פֿריִער. „די חסידישע לייענער זענען זייער נישט־קלײַבעריש ווען עס קומט צו ליטעראַטור, און זענען צופֿרידן מיט אַפֿילו גאָר שוואַכע שרײַבער,‟ האָט ראובֿן געזאָגט. „די שרײַבער באַקומען ממש פּרוטות, און קיינער דערוואַרט נישט פֿון זיי קיין אָריגינעלע פֿאָרש־אַרבעט פֿון אַ הויכער קוואַליטעט… איז מיר דעריבער נישט קיין חידוש, אַז מע זאָל פּלאַגירן. די שרײַבער נעמען זיך נישט צו ערנסט, און האַלטן נישט, אַז די לייענער זענען גענוג קלוג און באהאַוונט זיי צו כאַפּן מיט פּלאַגיריזם און פֿאַלסיפֿיקאַציעס.‟

דאָס וואָס דער שרײַבער פֿון „דער איד‟ האָט באַניצט די אינטערנעץ צו קריגן זײַן מאַטעריאַל, איז ראובֿנען אויך נישט קיין חידוש. „ווען עס קומט צו דער ׳מלחמה׳ קעגן דער אינטערנעץ, איז פֿאַראַן אַ גרויסער ציבור פֿון פּשוטי־עם וואָס ווייסן נישט קיין סך. רבנים זאָגן, אַז מע טאָר נישט — טאָר מען נישט. עס איז אָבער אויך פֿאַראַן אַ גרופּע תּקנה־מאַכערס וואָס האַלט זיך פֿאַר דער עליטע, און זענען ציניש צו דער גאַנצער מלחמה. זיי ווייסן, אַז דאָס אסרן די אינטערנעץ איז נאָר אַ וועג, ווי אַזוי צו מאַניפּולירן מיטן ציבור צו פֿאָלגן די רבנים און עסקנים און צו בלאָקירן די מעגלעכקייט צו לייענען אַנדערע דעות; און זיי, אין זייער פּריוואַטן לעבן, לאַכן זיך אויס פֿון דער מלחמה. איך קען פּערזענלעך פֿינף עסקנים און רבנים, וואָס זענען פֿאַרטאָן אין דער מלחמה קעגן דער אינטערנעץ — און פֿאַרמאָגן אַליין אינטערנעץ אָן שום פֿילטער.‟

דער „פֿאָרווערטס‟ אויף דער ריזיקער אַסיפֿה קעגן דער אינטערנעץ אין „סיטי־פֿילד‟ אין מײַ 2012