פּחד און שטאָלץ אין פֿראַנקרײַך

Fear and Defiance in France

אַ פּאָליציאַנט באַוואַכט די קראָם „היפּער־כּשר‟ אין פּאַריז
Serge Attal/Flash90
אַ פּאָליציאַנט באַוואַכט די קראָם „היפּער־כּשר‟ אין פּאַריז

פֿון כּנען ליפֿשיץ (ייִט״אַ)

Published July 12, 2015, issue of August 07, 2015.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

„היפּער־כּשר‟ איז אַ נעץ פֿון בערך 20 קראָמען. נישט אַלע פֿון זיי זענען באַוואַכט, ווי געהעריק, דורך דער פּאָליציי. פֿונדעסטוועגן, האָט די פֿראַנצויזישע רעגירונג באַפֿוילן נאָכן יאַנואַר־אַטאַק אויסצושטעלן 10,412 סאָלדאַטן און פּאָליציאַנטן אַרום הונדערטער ייִדישע שולן, בתּי־מדרשים און אַנדערע אינסטיטוציעס. אַחוץ דעם, פּאַטרולירן הונדערטער וועכטער געוויסע געגנטן, וווּ עס וווינען אַ סך ייִדן.

בסך־הכּל, באַטרעפֿט די ייִדישע באַפֿעלקערונג פֿונעם פּאַריזער ראַיאָן אַרום 350,000 נפֿשות — בערך 70 פּראָצענט פֿונעם האַלבן מיליאָן ייִדן, וואָס וווינען אינעם לאַנד. צום ווייניקסטן 20,000 עולים, וועלכע האָבן פֿאַרלאָזט פֿראַנקרײַך זינט 2008, האָבן אויך גורם געווען אַ שטאַרקן קלאַפּ אויף די כּשרע געשעפֿטן, וועלכע האָבן פֿאַרלוירן אַ גרויסע צאָל קונים. דערצו, האָט זיך אין פֿראַנקרײַך לעצטנס פֿאַרשפּרייט דער מינהג אײַנצוקויפֿן ביליקע פּראָדוקטן פֿון אַנדערע לענדער אויף אַן אינדיווידועלן אופֿן.

אַן אַנדער פּראָבלעם איז די קינדער־בילדונג. אַ טייל טאַטע־מאַמעס האָבן מורא צו שיקן זייערע קינדער אין ייִדישע שולן צוליב דער טעראָריסטישער סכּנה. אין דער זעלבער צײַט, זענען זיי אויך פֿאַרזאָרגט וועגן דעם אַנטיסעמיטיזם צווישן די תּלמידים פֿון מלוכישע בילדונג־אַנשטאַלטן. צוליב דעם, באַשליסן אַ טייל משפּחות אַוועקצופֿאָרן פֿון פֿראַנקרײַך אָדער שיקן די קינדער אין קאַטוילישע קריסטלעכע שולן.

פֿיטוסי, אַ ספֿרדישער געשעפֿטס־לײַט, וועלכער האָט נישט געוואָלט מפֿרסם זײַן זײַן ערשטן נאָמען, האָט געזאָגט בעת אַ שמועס אין „היפּער־כּשר‟, אַז ער האָט זייער ליב זײַן לאַנד, וווּ ער וווינט שוין 50 יאָר, אָבער קאָן דאָרטן מער נישט בלײַבן. אַזוי ווי אַ סך אַנדערע אָרטיקע ייִדישע תּושבֿים, וווינט ער אין אַ פֿאַרמעגלעכן פּאַריזער ראַיאָן און גייט אין שיל אַרײַן מיט אַ היטל איבער דער יאַרמלקע, כּדי אויסצומײַדן מעגלעכע אַנטיסעמיטישע אָנפֿאַלן. נישט לאַנג צוריק האָט עמעצער אויף דער גאַס אויף אים אָנגעשריגן, „אַ שמוציקער ייִד‟. פֿיטוסי האָט צוגעגעבן, אַז פֿון די אַנטיסעמיטן קאָן מען זיך נישט אויסבאַהאַלטן. אויב אַלע ייִדן וועלן נישט טראָגן יאַרמלקעס אָפֿענערהייט, וועלן די שׂונאים זיך געבן אַן אַנדער עצה, ווי אַזוי צו דערקענען אַ ייִד.