טאַנצנדיקע אַראַבער

Dancing Arabs

עיאַד (טאַופֿיק באַרכאָם) מיט יונתנס מאַמע, עדנה (יעל אַבעקאַסיס)
עיאַד (טאַופֿיק באַרכאָם) מיט יונתנס מאַמע, עדנה (יעל אַבעקאַסיס)

פֿון שׂרה־רחל שעכטער

Published July 15, 2015, issue of August 07, 2015.

אין איין סצענע פֿון אירן ריקליס׳ פֿילם „אַן אויסגעבאָרגטע אידענטיטעט‟ (באַזירט אויפֿן ראָמאַן, „טאַנצנדיקע אַראַבער‟, פֿונעם אַראַביש־ישׂראלדיקן שרײַבער סאַיעד קאַשואַ), קומט אַן אַמעריקאַנער ייִדישער שלום־אַקטיוויסט אַרײַן אינעם קלאַסצימער פֿון אַן אַראַביש־ישׂראלדיקער עלעמענטאַר־שול אין די 1980ער יאָרן, און דערקלערט מיט אַ וואַרעמען שמייכל, אויף ענגליש, אַז זײַן אָרגאַניזאַציע „האָפֿט צו בויען קולטורעלע בריקן צווישן די ייִדן און די אַראַבער‟, און ער פֿאַרענדיקט מיט די ווערטער: „מיר ווענדן זיך צו אײַך, קינדער, ווײַל אין אײַערע הענט ליגט די צוקונפֿט.‟

דער איבערזעצער, וואָס באַגלייט אים, ניצט אָבער אויס די געלעגנהייט, וואָס דער אַמעריקאַנער קען נישט קיין אַראַביש, און זעצט איבער זײַנע שיינע אידעאַליסטישע רייד גאָר קאַפּויער: „פֿון אײַך, אַראַבישע קינדער, וועט קיין מאָל קיין גוטס נישט אַרויס, און איר וועט תּמיד בלײַבן נישט מער ווי פֿאַרמער און שוואַרץ־אַרבעטער.‟

איין תּלמיד פֿונעם קלאַס — דאָס קלוגע ייִנגל, עיאַד (געשפּילט פֿון טאַופֿיק באַרכאָם) — פֿאַרשטייט, אַז עפּעס איז דאָ נישט גלאַטיק, און ווערט דערבײַ אַן עדות פֿונעם אייביקן צוזאַמענשטויס, סײַ פּאָליטיש, סײַ קולטורעל, פֿונעם ישׂראלדיקן קוקווינקל און דעם אַראַבישן. דאָס איז אַלץ אַ רמז אויף עיאַדס אייגענעם גורל נאָכן פֿאַרענדיקן די שול, ווען ער ווערט אָנגענומען אין איינער פֿון די חשובֿסטע מיטלשולן אין ירושלים, און זײַנע טאַטע־מאַמע מוטיקן אים צו גיין אַהין, נישט געקוקט אויף דעם, וואָס ער וועט זײַן דער איינציקער אַראַבישער תּלמיד צווישן ייִדן. „איצט וועסטו קענען ווײַזן די ישׂראלים, אַז דו ביסט בעסער פֿאַר זיי,‟ זאָגט אים דער טאַטע.

זינט דער פֿילם איז אַרויסגעלאָזט געוואָרן דעם פֿאַרגאַנגענעם זומער, האָט ער אַרויסגערופֿן זייער גוטע רעצענזיעס, סײַ אין ישׂראל, סײַ דאָ אין אַמעריקע, וווּ דער פֿילם האָט זיך געעפֿנט די ערשטע וואָך אין יולי. לכתּחילה האָט דער פֿילם געהייסן, אַזוי ווי קאַשואַס בוך, „טאַנצנדיקע אַראַבער‟ — אַן אימאַזש, וואָס פֿאַררופֿט זיך, ערשטנס, אויפֿן ייִדישן (און העברעיִשן) ווערטל, „מע קען נישט טאַנצן אויף צוויי חתונות‟ (און דאָ מיינט מען — מע קען נישט זײַן סײַ אַ טייל פֿון דער אַראַבישער געזעלשאַפֿט, סײַ פֿון דער ייִדישער); און צווייטנס, פֿאַרבינדט זיך עס מיט אַ סצענע אינעם פֿילם, ווען עיאַדס משפּחה צעטאַנצט זיך אויפֿן דאַך, בשעתן זען, ווי סאַדאַם כוסיינס „סקאָד‟־ראַקעטן פֿאַלן אויף ישׂראל — נישט כאַפּנדיק זיך, אַוודאי, אַז די ראַקעטן האָבן אויך זיי געקאָנט דערהרגענען.

אָבער צוליב דעם וואָס דער פֿילם איז אַרויס גלײַך אין מיטן פֿונעם קאָנפֿליקט צווישן ישׂראל און „כאַמאַס‟ פֿאַראַיאָרן זומער, האָבן די פּראָדוצענטן פֿונעם פֿילם געביטן דעם טיטל, אויס מורא, אַז דער נאָמען „טאַנצנדיקע אַראַבער‟ קאָן נאָך מער אָנהעצן „כאַמאַס‟. האָט מען עס געטוישט אויפֿן מער פּאַרעווען נאָמען, „אַן אויסגעבאָרגטע אידענטיטעט‟.

דער פֿילם פֿאָלגט נאָך דעם שעמעוודיקן עיאַד, ווען ער קומט אָן אין דער מיטלשול, וואָס ווערט בעצם זײַן נײַע „היים‟, ווײַל דאָס איז אַן אָנגעזעענע אינטערנאַט־שול. ס׳קומט אים נישט אָן גרינג אין דער פֿרעמדער סבֿיבֿה. קיינער רעדט נישט ריכטיק אַרויס זײַן נאָמען, און אַ טייל פֿון די סטודענטן לאַכן אָפּ פֿון זײַן פּלאָנטערן דעם „ב‟ און דעם „פּ‟ אויף העברעיִש, אָדער ווען ער מוז פֿאָרלייענען פֿאַרן קלאַס די ערשטע פּסוקים פֿון „בראשית‟ אין חומש.