אַ האָפֿענונג פֿאַר ייִדיש אין ישׂראל

New Possibilities for Yiddish in Israel

װעבזײַטל פֿון דער „נאַציאָנאַלער אינסטאַנץ פֿאַר ייִדישער קולטור‟
װעבזײַטל פֿון דער „נאַציאָנאַלער אינסטאַנץ פֿאַר ייִדישער קולטור‟

פֿון מיכאל פֿעלזענבאַום

Published August 21, 2015, issue of September 18, 2015.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

די אײפֿאָריע איז געװען גרױס, אָבער דער רעזולטאַט פֿון דער אַקטיװער טעטיקײט פֿון דער ערשטער „ייִדישער אינסטאַנץ‟ האָט אויסגעזען לויטן ווערטל: „געװאָלט װאָס בעסער, אָבער עס איז אױסגעקומען װי שטענדיק‟; ס’הײסט, מע האָט חרובֿ געמאַכט אַלץ, װאָס עס לאָזט זיך נאָר חרובֿ מאַכן, און דערצו נאָך האָט מען איבערגעלאָזט אַ מנה־יפֿה חובֿות, װעלכע האָבן פּאַראַליזירט די טעטיקײט פֿון דער „אינסטאַנץ‟ אױף אַ לענגערער צײַט.

װי אַזױ מע זאָל ניט דרײען, נאָר די ייִדישע קולטור לעבט איבער אַן איבערגאַנג־תּקופֿה, אין װעלכער מע דאַרף קלאָר פֿאַרשטײן, אַז כּדי צו ראַטעװען די רעשטלעך פֿון דעם, װאָס איז נאָך געבליבן, דאַרף מען איבערגעבן די לײצעס פֿון דער אַדמיניסטראַטיװער אָנפֿירשאַפֿט צו יענע מענטשן, װעלכע װײסן און קענען אָנפֿירן מיט די געשעפֿטן אין דער ייִדיש־װעלט; און דאָס צװײטע — אָפּשטעלן און אַ סוף מאַכן מיט די מאַראַזמאַטישע ייִדישע מלחמות. אַ גוטער אַדמיניסטראַטאָר װעט שױן װיסן צו װעמען זיך װענדן, כּדי אָפּצוהיטן די ייִדישע קולטור אױף אַ פּאַסיקן ניװאָ. און אױב עפּעס אַן עם־ארץ, װעלכער שרײַט, אַז ער קען ייִדיש און באַקלעפּט דאָס גאַנצע לאַנד מיט פּלאַקאַטן, װעלכע רופֿן דעם עולם צו באַקענען זיך מיט „אַ שײנע מײדעלע‟, איז עס דאָך ניט קײן טראַגעדיע, װײַל אױך אױף לשון־קודש קען מען אַ מאָל זאָגן: „ילדה גדול‟, װאָס אױף לײַטיש ייִדיש מײנט עס „אַ גרױסער יאָלד‟.

לױט מײַן מײנונג, איז אײנע פֿון די גרעסטע אױפֿטוען פֿון דער באַנײַטער „נאַציאָנאַלער אינסטאַנץ‟ פֿאַרן לעצטן יאָר געווען דאָס שאַפֿן אַן אָפֿיציעל װעבזײַטל — //yiddish-rashutleumit.co.il

װי איך האָב פֿאַרשטאַנען פֿון מײַן שמועס מיט שׂרה זיוו און יהודית סולל, הײבן זײ איצט אָן דעם געראַנגל פֿאַר אַרײַנטראָגן אַ ביסל ייִדיש און ייִדישקײט אין די לערן־פּראָגראַמען פֿון די מלוכישע שולן. הלװאַי… װײַל װוּ האָט איר שױן געזען אַ ליטעראַטור אָן לײענער און אַ טעאַטער אָן צושױער?

פֿון די געלונגענע בשותּפֿותדיקע פּראָיעקטן, װעלכע זײַנען מקײם געװאָרן די לעצטע צײַט, דאַרף מען דערמאָנען דעם דאָקומענטאַרן פֿילם „די מוזעס פֿון באַשעװיס־זינגער‟, װעלכן ס׳האָט פּראָדוצירט „אַנטענאַ הופֿקות‟ מיט דער הילף פֿון דער „נאַציאָנאַלער אינסטאַנץ‟. דער פֿילם װערט פּרעזענטירט אױף פֿאַרשידענע פֿעסטיװאַלן איבער גאָר דער װעלט.

נער הייתי גם זקנתי, אַ קינד בין איך געװען און אָט, כ’בין אַלט געװאָרן. מײַן באָבע רחל, ע”ה, פֿלעגט זיך אױסדריקן אַ ביסל אַנדערש, און דװקא אױף אוקראַיִניש: „סטאַריי יאַק מאַליי‟ — אַ זקן איז געגליכן צו אַ פּיצל קינד. און די קלײנע קינדער, װי איר װײסט, האָבן ליב צו טרױמען. איז לאָמיר האָפֿן, אַז די באַנײַטע „נאַציאָנאַלע אינסטאַנץ‟ װעט העלפֿן די ייִדישע קולטור־טוער אין ישׂראל אַרײַנצוטרעטן, כאָטש מיט אײן פֿוס, אין דער צוקונפֿט. אַבי אױף אַ גוטן אופֿן…