שלמה ראַבינאָוויטש, דער סאָוועטישער ייִדישער זשורנאַליסט

Shlomo Rabinovich: Soviet Yiddish Journalist

שלמה ראַבינאָוויטש מיט זײַן טאָכטער, אין 1937, און אין דער סאָוועטישער אַרמיי
news.jeps.ru
שלמה ראַבינאָוויטש מיט זײַן טאָכטער, אין 1937, און אין דער סאָוועטישער אַרמיי

פֿון „פֿאָרווערטס‟־רעדאַקציע

Published November 03, 2015, issue of November 27, 2015.

מיט 50 יאָרן צוריק, אינעם יאָר 1965, איז אינעם ראַטן־פֿאַרבאַנד אַרויס אַ ביכל אויף ייִדיש מיטן נאָמען „ייִדן אין סאָוועטן־פֿאַרבאַנד‟. דער מחבר, שלמה ראַבינאָוויטש, האָט דערציילט, ווי אַזוי די ייִדישע תּושבֿים האָבן זיך געראַטעוועט פֿונעם חורבן אינעם סאָוועטישן רוסלאַנד, וווּ די רעגירונג האָט פֿאַר זיי געשאַפֿן אַ ספּעציעלע נאַציאָנאַלע אויטאָנאָמיע, מיטן צענטער אין ביראָבידזשאַן.

פֿאַר אַ סך אַמעריקאַנער ייִדן איז, מסתּמא, שווער זיך פֿאָרצושטעלן, אַז אַזאַ בוך וואָלט געקאָנט געדרוקט ווערן אָפֿיציעל אינעם לאַנד, וווּ אין סטאַלינס תּקופֿה האָט מען אויסגעהרגעט די פֿירנדיקע ייִדישע שרײַבער און פּאָעטן, און וווּ די מלוכה האָט פֿאַקטיש אויסגענוצט דעם אַלטן בלוט־בילבול און גערודפֿט די ייִדישע דאָקטוירים.

אין דער אמתן, ווען לעאָניד ברעזשנעוו איז געקומען צו דער מאַכט ווי דער ערשטער סעקרעטאַר פֿון דער קאָמוניסטישער פּאַרטיי אינעם יאָר 1964, האָט אינעם ראַטן־פֿאַרבאַנד געהערשט אַן אַנדער אַטמאָספֿער. הגם אַ סך ייִדן האָבן נאָך אַלץ מורא געהאַט אַרויסצוּווײַזן בפֿרהסיא זייער שײַכות צו ייִדישקייט, האָט מען אין מאָסקווע אַרויסגעגעגעבן דעם אָפֿיציעלערן חודשלעכן ייִדישן זשורנאַל „סאָוועטיש היימלאַנד‟ און עס זענען כּסדר פּובליקירט געוואָרן ביכער אויף דער ייִדישער שפּראַך.

ראַבינאָוויטש (1903—1971) איז געבוירן געוואָרן אין אושאָמיר, אוקראַיִנע, האָט רעדאַקטירט פֿאַר דער מלחמה די ייִדישע צײַטונג „קאָלווירט־אמת‟ אויפֿן האַלב־אינדזל קרים, וווּ עס האָט זיך דעמאָלט געפֿונען אַ נעץ פֿון ייִדישע לאַנדווירטשאַפֿטלעכע אונטערנעמונגען, און פֿאַרנומען פֿירנדיקע ראָלעס אין אַזעלכע גרויסע סאָוועטישע ייִדישע אויסגאַבעס, ווי „אמת‟ און „אייניקייט‟. בעת סטאַלינס אַנטיסעמיטישער קאַמפּאַניע איז ער פֿאַרשיקט געוואָרן אין די לאַגערן. שפּעטער, אין די 1960ער יאָרן, איז ער ווידער געוואָרן אַ פּראָמינענטער ייִדישער זשורנאַליסט, האָט אָפֿט מיטגעאַרבעט מיט „סאָוועטיש היימלאַנד‟ און במשך פֿון עטלעכע יאָר געדינט דאָרטן ווי דער ממלא־מקום פֿונעם הויפּט־רעדאַקטאָר.

מיט אַ וואָך צוריק, דעם 26סטן אָקטאָבער, האָט די וועבזײַט פֿון „פּעטערבורגער ייִדישע נײַעס‟ פֿאַרעפֿנטלעכט אַן אַרטיקל פֿון ראַבינאָוויטשס אייניקל, יעלעוואַ סעווענאַרד, וווּ זי האָט דערציילט וועגן איר זיידן. דער אַרטיקל איז באַטיטלט „אַ ייִדישע זשורנאַליסט‟; ווי באַלד אַפֿילו די הײַנטיקע חסידים פּלאָנטערן אָפֿט אינעם גראַמאַטישן מין, קאָנען מען מוחל זײַן דאָס טעות פֿון דער מחברטע, וואָס אַרבעט ווי אַ דאָקטערין און איז געווען בלויז 12 יאָר אַלט, ווען איר באַרימטער זיידע איז ניפֿטר געוואָרן.