דער ערשטער ייִדישער פֿילאָסאָף אויף ענגליש

The First Jewish Philosopher in English

פֿון „פֿאָרווערטס‟־רעדאַקציע

Published January 13, 2016, issue of February 05, 2016.

אין פֿעברואַר, וועט דער פֿאַרלאַג פֿונעם שיקאַגער אוניווערסיטעט אַרויסגעבן די ווערק פֿונעם ערשטן באַקאַנטן ייִדישן פֿילאָסאָף, דאַוד איבן אַל־מוקאַמאַס אָדער אַל־מוקאַמיס, אויפֿן אָריגינעלן ייִדיש־אַראַביש, מיט אַ פּאַראַלעלער ענגלישער איבערזעצונג פֿון שׂרה סטרומסאַ, אַ פּראָפֿעסאָרין פֿונעם העברעיִשן אוניווערסיטעט אין ירושלים.

די מחברטע ספּעציאַליזירט זיך אין דער מיטל־עלטערלעכער פֿילאָסאָפֿישער ליטעראַטור פֿון ייִדן און מוסולמענער. אַ סך באַרימטע ייִדישע פֿילאָסאָפֿן האָבן געוווינט אין די מוסולמענישע לענדער, געשריבן מיט ייִדישע אותיות אויף אַראַביש און זיך אָפֿט פֿאַררופֿן אויף זייערע איסלאַמישע קאָלעגן — צומאָל צוליב אַן ענלעכן געדאַנקען־גאַנג, צומאָל אין אַ פּאָלעמישן קאָנטעקסט. סטרומסאַס דאָקטאָראַט, פֿאַרטיידיקט אין 1984, איז געווען געווידמעט דעם דערמאָנטן פֿריִיִקן ייִדישן חכם.

אינעם יאָר 1989 האָט די פֿאָרשערין אַרויסגעגעבן אַן איבערזעצונג פֿון אַל־מוקאַמיסעס „20 פּרקים‟ אויף העברעיִש; אין דער נײַער ענגלישער אויסגאַבע ווערט זײַן נאָמען טראַנסקריבירט פֿון אַראַביש ווי אַל־מיקאַמאַס; אינעם ייִדיש־אַראַבישן אָריגינאַל איז נישט קלאָר, ווי אַזוי זײַן נאָמען האָט באמת געקלונגען.

די פֿראַנצויזישע פּראָפֿעסאָרין קאָלעט סיראַ הייבט אָן איר באַקאַנט בוך וועגן ייִדישער מיטל־עלטערלעכער פֿילאָסאָפֿיע, פֿאַרעפֿנטלעכט אין 1988, פֿון אַ קליינער נאָטיץ וועגן אַל־מוקאַמיס. סיראַ באַקלאָגט זיך, אַז הגם דער דאָזיקער חכם איז געווען דער ערשטער ייִדישער דענקער, וועלכער האָט סיסטעמאַטיש געשריבן אויף פֿילאָסאָפֿישע טעמעס נאָכן אוראַלטן אַלט־גריכישן ייִד פֿילאָן פֿון אַלעקסאַנדריע, זענען זײַנע ווערק נאָך קיינמאָל נישט פֿאַרעפֿנטלעכט געוואָרן. סיראַס ווערטער ווערן איבערגעחזרט אין די שפּעטערדיקע ענגלישע און רוסישע איבערזעצונגען פֿון איר בוך. אין דער אמתן, אַ דאַנק סטרומסאַס טעטיקייט, זענען אַל־מוקאַמיסעס „20 פּרקים‟ שוין לאַנג באַקאַנט געוואָרן. די הײַנטיקע אַקאַדעמישע אויסגאַבע דערמעגלעכט דעם ברייטן ענגלישן לייענער זיך צו באַקענען מיט זײַנע ווערק.