„אָפּגעברענטע שטעט‟

Burnt Down Cities

פֿון יואל מאַטוועיעוו

Published May 04, 2016, issue of May 27, 2016.

(די 2 טע זײַט פֿון 3)

מיט אַזעלכע ווערטער הייבט זיך אָן נעקראַסאָווס ליד „אין פּאַרק‟. די אומאָנגענעמע סצענע פֿונעם באַגנבֿעט ווערן בעתן שיכּורן חלשות האָט דער פּאָעט פֿאַרוואַנדלט אין אַ ליריש ליד.

בײַ מײַנע שכנים אין קוואַרטיר
קומט ווידער פֿאָר אַ פֿײַערונג.
דערלויב מיר עפּעס טאָן מיט דיר,
מײַן צערטלעכע, מײַן טײַערע.

דאָ מאַכט נעקראַסאָוו חוזק פֿונעם לירישן סטיל גופֿא. אַנשטאָט די איבערגעקײַטע ליבע־מאָטיוון בנוסח „בײַ מיר ביסטו שיין‟ שילדערט ער, ווי אַזוי מענטשלעכע באַציִונגען זעען אויס אינעם רעאַלן לעבן. אַ מאַן טשעפּעט זיך ווידער צו אַ געליבטער, און זי שפּרינגט יעדעס מאָל פֿון אים אַוועק.

פֿאַרקערט, דער פּאָעט האָט פֿאַרוואַנדלט די טעמע פֿון הפֿקרות אין אַ מין ליריש־פֿילאָסאָפֿישער מעדיטאַציע אין זײַן ליד וועגן דעם „שיכּורן סאַמורײַ‟, וועלכער איז פֿאַרבלאָנדזשעט געוואָרן אין דער וועלט, אָבער „טאָר ניט אויפֿהערן צו זוכן דעם וועג צווישן טויזנטער וועגן‟.

איציק מאַנגער און ה. לייוויק האָבן ביידע אָנגעשריבן לידער, וווּ עס טרעפֿט זיך פּינקטלעך די זעלביקע פֿראַזע. בײַ מאַנגערן שטייט אַ בוים אײַנגעבויגן אויפֿן וועג, און בײַ לייוויקן — אויפֿן פֿעלד. אויפֿן סמך פֿונעם דאָזיקן טשיקאַוון פֿילאָלאָגישן פֿאַקט האָט נעקראַסאָוו נאָכגעמאַכט מאַנגערס באַרימט ליד און אָנגעשריבן אַ פֿינצטערע פּאַראָדיע וועגן די פֿייגל, וואָס אײַלן זיך אויסצופּיקן די אויגן פֿון אַ מענטש, וואָס הענגט אויסגעצויגן אויפֿן בוים.

נעקראַסאָוו האָט איבערגעגעבן, אַז ער האָט באַשלאָסן אָנצוהייבן שרײַבן לידער אויף ייִדיש נאָכן באַזוכן ניו־יאָרק. איך געדענק, אַז ווען ער האָט פֿאַרבראַכט שבת און זונטיק מיט מיר אין קווינס, האָבן מיר אַ סך געשמועסט וועגן ייִדיש און וועגן דער ייִדישער ליטעראַטור. דעמאָלט האָט ער אויך באַשלאָסן צו גרינדן דעם איינציקן זשורנאַל אויף ייִדיש אינעם דעמאָלטיקן רוסלאַנד, „דער נײַער פֿרײַנד‟. צוליב טעכנישע סיבות האָט זיך אײַנגעגעבן צו פֿאַרעפֿנטלעכן בלויז צוויי נומערן, אין 2004 און 2005.

אַחוץ אַ ריי „כוליגאַנישע‟ טשיקאַוועסן, זענען ס׳רובֿ לידער אין דער נײַער זאַמלונג גאַנץ ערנסטע. ווי טשערנין באַמערקט ריכטיק אין זײַן נאָכוואָרט, שפּילן דרײַ טעמעס די גרעסטע ראָלעס אין נעקראַסאָווס ווערק: די נאַטור, ליבע און עלנטקייט. דער פּאָעט איז אָבער דווקא נישט עלנט אין זײַן שעפֿערישער טעטיקייט; ער פֿירט ייִדיש־קלאַסן אין פּעטערבורג און זעצט כּסדר איבער ראָמאַנען פֿון יצחק באַשעוויסן און אַנדערע גרויסע ייִדישע שרײַבער אויף רוסיש. נישט לאַנג צוריק איז אַרויס זײַן איבערזעצונג פֿון אַבֿרהם סוצקעווערס געזאַמלטע פּראָזאַיִשע ווערק.