„די באַשעוויס זינגערס‟: ייִדיש־קאָמפּאַקטל פֿון אויסטראַליע

The Bashevis Singers: Yiddish CD from Australia

די „באַשעוויס־זינגער‟ (פֿון רעכטס): גדעון פּרײַס, האָסקי גאַווענדאַ און איווי גאַווענדאַ
די „באַשעוויס־זינגער‟ (פֿון רעכטס): גדעון פּרײַס, האָסקי גאַווענדאַ און איווי גאַווענדאַ

פֿון איציק גאָטעסמאַן

Published May 11, 2016, issue of May 27, 2016.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

די באַגלייטונג פֿון פּשוטער גיטאַר און פּיאַנע און דאָס קול פֿון די זינגערס האָסקי און איווי גאַווענדאַ רופֿט אַרויס די פֿאַרחלומטע וועלט פֿון דער יוגנט. דאָ הערט מען אויך אַ סטרונע־אָפּטייל מיט פֿידלען, וויאָלעס און טשעלאָ, וואָס העלפֿט שאַפֿן די שטימונג.

איין ליד מאַכט אַ ספּעציעל גוואַלדיקן רושם, נישט נאָר צוליב דער מוזיק, נאָר צוליב זײַן משפּחה־געשיכטע. די ערשטע סטראָפֿע פֿונעם ליד „נאָר אַ מאַמע‟ פֿון דוד איינהאָרן, ווערט געזונגען פֿון חיה לערמאַן, רעקאָרדירט ווען זי איז געווען 13 יאָר אַלט אין דער מעדעם־סאַניטאָריע אין פּוילן פֿאַרן חורבן. די צווייטע סטראָפֿע ווערט געזונגען פֿון איר טאָכטער אַנע, און די דריטע פֿון אַנאַס טאָכטער — איווי גאַווענדאַ.

איך ווייס נישט ווי האָסקי געוואַנדאַ זינגט מיט זײַנע אַנדערע מוזיקאַלישע גרופּעס, אָבער מיט די „באַשעוויס־זינגערס‟ זינגט ער צאַרט און לינד. אין עליזה גרינבלאַטס „דאָס פֿישער ליד‟, איז דאָס פּשטות פֿון זײַן און איוויס קולות און פֿון דער אַראַנזשירונג פּערפֿעקט צוגעפּאַסט צום ליד. די ייִדישע שפּראַך פֿון די צוויי זינגערס איז אָן אַ פּגם: אַ באַמערקונג וואָס מע דאַרף הײַנטיקע צײַטן, צום באַדוירן, אַלע מאָל צוגעבן בײַם רעצענזירן די רעקאָרדירונגען פֿון ייִדישע לידער.

די לידער וואָס מע האָט אויסגעקליבן זענען, מער ווייניקער, גוט באַקאַנט, חוץ די צוויי נײַ־געשאַפֿענע. געבירטיגס „קיוועלע‟ איז אפֿשר אַן אויסנאַם; מיר קענען דאָס ליד פֿון מאַשע בעניעס רעפּערטואַר, אָבער ווייניק זינגערס האָבן דאָס רעקאָרדירט. אינעם נוסח פֿון „די באַשעוויס זינגערס‟ איז די אויספֿירונג פֿונעם ליד כּמעט אָן אינסטרומענטן, פּונקט ווי אַ מאַמע וואָלט אײַנגעוויגט איר קינד.

דאָס ליד „שפּיל מיר ציגײַנער‟, ווערטער פֿון איציק מאַנגער, איז דאָס איינציקע אויפֿן קאָמפּאַקטל וואָס האָט מיך נישט צופֿרידן געשטעלט. די „באַשעוויס זינגערס‟ האָבן אַרויסגעהויבן אַ וואַלצער ריטעם, אַבער מיר דאַכט זיך, אַז בעסער וואָלט געווען, ווען מע זינגט דאָס פּאַמעלעכער, אָן אַ בולטן, פֿעסטן ריטעם — מער ציגײַנעריש.

אַזוי ווי אין רבֿ הײַלברונס שיל האָט מען געפּראַוועט האָסקיס בר־מיצווה, האָט מען פֿאַרבעטן דעם רבֿ, ער זאָל העלפֿן זינגען שמערקע קאַטשערגינסקיס ליד „זאָל שוין קומען די גאולה‟. שטעלט זיך אַרויס, אַז דער רבֿ האָט אַ קול פֿון אַ חזן, נישט קיין רבֿ!

דאָס ביכל וואָס באַגלייט דאָס קאָמפּאַקטל האָט סײַ אַן איבערזעצונג, סײַ די ווערטער צום ליד אויף ייִדיש מיט ייִדישע אותיות, און אויף ייִדיש מיט לאַטײַנישע אותיות, און פֿאַר דעם קומט „די באַשעווס זינגערס‟ אַ ייִשר־כּוח.

צו הערן אַ ראַדיאָ־אינטערוויו מיט האָסקי גאַווענדאַ, אין וועלכן מע שפּילט לידער פֿון דער נײַער רעקאָרדירונג, גיט אַ קוועטש דאָ: