די צוטיילונג פֿון „בראשית-פּרײַז‟ — אַ צעמישטקייט

Dissonance at the Genesis Prize Awards

דער געווינער מײַק בלומבערג באַקומט דעם פּרײַז פֿון בנימין נתניהו און נתן שטשעראַנסקי
דער געווינער מײַק בלומבערג באַקומט דעם פּרײַז פֿון בנימין נתניהו און נתן שטשעראַנסקי

פֿון עמיל קאַלין

Published June 02, 2014, issue of June 20, 2014.

איך און מײַן פּלוניתטע האָבן זוכה געווען אײַנגעלאַדן צו ווערן אויף דער ערשטער צוטיילונג־צערעמאָניע פֿון דעם „בראשית־פּרײַז‟ — דער ישׂראלדיקער נאָבעל־פּרײַז. לכתחילה, האָב איך מיר זיך נישט געדאַרט דעם קאָפּ מיט קליינבירגערלעכע קשיות; מע האָט אײַנגעלאַדן — און שוין. מיר וועלן געניסן פֿון אַ ראָמאַנטישן סוף-וואָך אין ירושלים, אַ שטאָט, וואָס מיר ביידע האָבן ליב.

דאָך, האָב איך אַרײַנגעקוקט אין דעם וועבזײַטל, וואָס איז אויפֿגעשטעלט געוואָרן לכּבֿוד דער אונטערנעמונג, איך זאָל האָבן כאָטש אַ ברעקל אינפֿאָרמאַציע, וווּהין מע גייט און וועגן וואָס עס האַנדלט זיך.

איך, בעוונותי-הרבים, געהער צו יענע מאָדנע ייִדן, וואָס לעבן זיך אויס אויף העברעיִש. דאָס הייסט, אַז בײַ מיר לייענט זיך און שרײַבט זיך בעסער אויף לשון־קודש ווי אויף ענגליש, האָב איך געעפֿנט די העברעיִשע ווערסיע פֿון דעם וועבזײַטל. וואָס זשע האָב איך דערזען? די העברעיִשע ווערסיע זעט אויס נעבעכדיק און פֿאַראָרעמט, אַ טייל פֿאַרבינדונגען האָבן נישט געאַרבעט אָדער געפֿירט צו זײַטלעך, געשריבן אין גאַנצן אויף ענגליש. לאָמיר זאָגן, אַז אַלץ, וואָס אַ העברעיִש־לייענער האָט זיך געקענט דערוויסן וועגן דעם „בראשית־פּרײַז‟ איז, אַז עס איז דאָ אַזאַ פּרײַז אויף דער וועלט און מײַק בלומבערג, דער געוועזענער בירגערמײַסטער פֿון ניו-יאָרק, איז דער אָנגעזעענער לאַורעאַט — אַ גרויסע גדולה.

דאָס איז געווען דער ערשטע שלעכטער סימן: אַ העברעיִש־רעדנדיקער ייִד, אָדער גלאַט אַ ייִד, וואָס שטאַמט פֿון אַ מדינה, וווּ ענגליש איז נישט די הויפּט־שפּראַך, שפּירט גלײַך אַן אָפּפֿרעמדונג: מע זאָגט זיך אָפּ צו רעדן צו אים אויף זײַן לשון. יאָ, ס’רובֿ קענען דאָך ענגליש און דאָך, דאָס לייגן דעם טראָפּ נאָר אויף ענגליש, לאָזט נאָך זיך איבער אַ ביטערן טעם.

עס דערמאָנט מיר אין דער שׂימחה בײַ אונדזער משפּחה: ישׂראלים, נישט וויכטיק וואָס איז זייער צאָל, מוזן זיך ברעכן די ציין אויף ענגליש, צוליב נאָר איין קרובֿ, וואָס קען נישט קיין העברעיִש. דער אַמעריקאַנער קרובֿ וועט זיך אַפֿילו נישט באַמיִען אַרויסברענגען אויף דער צונג אַ וואָרט העברעיִש; נאָך מער: ער קען עס נישט און וויל עס נישט קענען.

איך און מײַן פֿרוי, ווי אונדזער שטייגער איז, האָבן פֿאַרשפּעטיקט. אַז מיר זענען אָנגעקומען פֿאַרסאַפּעט צום ירושלימער טעאַטער, וווּ די אונטערנעמונג איז פֿאָרגעקומען, האָבן מיר אײַנגעזען אַז דער ישׂראלדיקער „נאָבעל־פּרײַז‟ טראָגט טאַקע באמת אַ ייִדישן נאַציאָנאַלן קאָלאָריט, ווײַל פֿיל אַנדערע געסט האָבן פֿאַרשפּעטיקט בײַגלײַך מיט אונדז.

דער עולם אין דער ריי איז באַשטאַנען איבערהויפּט פֿון אַמעריקאַנער ייִדן אויף וואַקאַציע, און ווייניקער „רוסישע‟, אָנגעטאָן ווי גרויסע גבֿירים. מע האָט געדאַרפֿט גוט אָנשפּיצן די אויערן, כּדי אויפֿצוכאַפּן אַ העברעיִש וואָרט. אין דעם זאַל האָבן זיך געלאָזט זען אויכעט יונגע ייִדן, די וואָס דער „בראשית־פּרײַז‟ האָט זיי געזאָלט אינספּירירן, דערמוטיקן און צו פֿאַרשטאַרקן זייער פֿאַרבינדונג מיטן ייִדיש פֿאָלק, אָבער זיי זענען געווען אַ מינדערהייט צווישן די ווײַסע און גרויע קעפּ.