סאַראַיעוואָ, באָסניע-הערצאָגאָווינע. — סאַראַיעוואָ איז אַ שטאָט מיט אַ רײַכער געשיכטע פֿון פֿאַרשיידענע קולטורן. דאָס איז אָבער אויך אַן אָרט, וואָס טראָגט נאָך אַלץ די „שראַמען‟ פֿון מלחמה. בעת אַ קורצן שפּאַציר איבער דער הויפּטשטאָט פֿון באָסניע-הערצאָגאָווינע, וועט איר זען אַ סך צווינטערס און פֿון קוילן צעשעדיקטע ווענט.
אין סאַראַיעוואָ, שטייען די מאַיעסטעטישע קלויסטערס צוזאַמען מיט מעטשעטן און שילן. דערפֿאַר, האָבן 100 ייִדן און מוסולמענער פֿון 39 לענדער באַשלאָסן זיך דאָרטן טרעפֿן אין יולי אויף אַ צווישן-רעליגיעזער אונטערנעמונג, אָרגאַניזירט דורך דער „מוסולמעניש-ייִדישער קאָנפֿערענץ‟. איך בין נישט געווען זיכער, צי איך זאָל זיך באַטייליקן אין אַזאַ קאָנפֿערענץ. זײַענדיק אַ וועלטלעכער ישׂראלדיקער ייִד, אַ סאָלדאַט-רעזערוויסט און אַ ציוניסט, האָב איך געטראַכט, אַז כ׳וועל זײַן אַרומגערינגלט מיט אַנטי-ישׂראלדיקע פּאָליטישע אַקטיוויסטן.
ווען איך בין געקומען צו דער קאָנפֿערענץ, האָב איך זיך גלײַך באַרויִקט, שמועסנדיק מיט יונגע מענער און פֿרויען פֿון פּאַקיסטאַן, סאַודיע, תּימן און עגיפּטן, ווי אויך מיט די אייראָפּעיִשע מוסולמענער און ייִדן פֿון אַרום דער וועלט. יעדער באַטייליקטער האָט געהאַט אַן אייגענע אוניקאַלע פּערספּעקטיוו, וואָס שייך פּערזענלעכע קאָנפֿליקטן, האַסלעכע דיבורים, באַציִונגען צווישן מענער און פֿרויען, אָדער רעליגיע. פֿונדעסטוועגן, האָבן די אָנטיילנעמער גובֿר געווען זייערע סטערעאָטיפּן און חשדים.
במשך פֿון אַ וואָך, האָבן די באַטייליקטע, ייִדן און מוסולמענער פֿון כּלערליי שיכטן, פֿאַרגעסן פֿון זייערע נעגאַטיווע געפֿילן, און האָבן פֿרײַנטלעך באַטראַכט פֿאַרשיידענע טעמעס. דאָס הייסט נישט, אַז אַלץ איז געווען „פּאַרעווע‟. מענטשן האָבן געפֿרעגט שאַרפֿע און שווערע קשיות, פֿירנדיק הייסע און אָנגעשטרענגטע דעבאַטן. אַ צאָל גרופּעס, וועלכע זענען געשטימט קעגן צווישן-רעליגיעזע דיאַלאָגן, האָבן באַשולדיקט די אָרגאַניזאַטאָרן פֿון דער קאָנפֿערענץ אין געוויסע באַהאַלטענע פּאָליטישע נטיות. נישט געקוקט אויף דעם, האָט זיך מיר אײַנגעגעבן צו דערקלערן די יונגע מוסולמענער מײַן ייִדיש-ציוניסטישע פּאָזיציע.
אין ישׂראל, וואָלט געווען כּמעט אינגאַנצן אוממעגלעך דורכצופֿירן אַזאַ אונטערנעמונג, נישט שטעלנדיק דעם אַקצענט אויף דעם ישׂראל-אַראַבישן קאָנפֿליקט. די קאָנפֿערענץ אין סאַראַיעוואָ האָט אָבער געוויזן, אַז אַזאַ דיאַלאָג איז יאָ מעגלעך. אַן ישׂראלי האָט געשמועסט מיט אַ פּאַקיסטאַנער, אַ שיִיִט — מיט אַן אַמעריקאַנער ייִד; די באַטייליקטע ייִדן האָבן געזאָגט קדיש בײַ די קבֿרים פֿון די טויזנטער אומגעקומענע מוסולמענער, דערהרגעט אין סרעברעניצע בעת דער באַלקאַנער מלחמה, אינעם יאָר 1995.
פֿרײַטיק זענען מיר געגאַנגען אין אַ מעטשעט און שבת — אין אַ שיל. בײַם סוף פֿון דאַוונען, האָב איך זיך געוואָנדן צו מײַן פּאַקיסטאַנער פֿרײַנד: „אָסאַמאַ, שבתּ-שלום!‟
The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason.