ידיעות פֿון פּאַריז

News From Paris

Getty Images

פֿון שרון בר-כּוכבֿא

Published July 25, 2014, issue of August 15, 2014.

פּראָ־פּאַלעסטינער דעמאָנסטראַציעס באַדראָען די ייִדן

מיט דער עסקאַלאַציע פֿונעם קאָנפֿליקט אין ישׂראל, ווערט אויך דאָ אין פֿראַנקרײַך די אַטמאָספֿער וואָס אַ מאָל שווערער. עטלעכע נײַע אַטאַקעס אויף שולן זענען פֿאָרגעקומען די וואָך (סך־הכּל, זענען ביז איצט 8 שולן באַפֿאַלן געוואָרן), און אין די דעמאָנסטראַציעס קומען פֿאָר צוזאַמענשטויסן צווישן פּראָ־פּאַלעסטינער און פּראָ־ישׂראלדיקע גרופּעס.

די גרויסע פּראָ־פּאַלעסטינער דעמאָנסטראַציע אין צפֿון־פּאַריז וואָס איז מיט אַ וואָך פֿריִער פֿאַרווערט געוואָרן, איז צום סוף יאָ פֿאָרגעקומען, כאָטש די פּאָליציי האָט געפּרוּווט זי נישט צולאָזן. די אָרגאַניזאַטאָרן האָבן באַשלאָסן זיך צו האַלטן בײַ זייערע פּלענער, און אַ פּאָר טויזנטער דעמאָנסטראַנטן זענען געקומען צו דער געגנט פֿון באַרבעס, פֿון וואַנעט זיי האָבן געהאַט בדעה צו מאַרשירן ביז צענטער שטאָט. נאָר אין באַרבעס האָבן אויף זיי געוואַרט גאָר אַ סך פּאָליציאַנטן, און זיי אָפּגעהאַלטן פֿון ווײַטער גיין. אין גיכן האָבן זיך אַנטוויקלט העפֿטיקע צוזאַמענשטויסן צווישן די דעמאָנסטראַנטן און דער פּאָליציי, און צום סוף זענען כּמעט 40 אַרעסטירט געוואָרן.

דאָס איז געווען שבת. זונטיק איז געווען נאָך ערגער. אין צוויי שטעט פֿונעם דעפּאַרטעמענט וואַל ד’וואַז זענען די שולן באַפֿאַלן געוואָרן. אין דער סבֿיבֿה וווינען אַ סך ייִדן און אַ סך אַראַבער, און ס’רובֿ צײַט לעבן זיי אין רעלאַטיוו גוטע שכנות.

אָבער זונטיק האָט מען געהאַלטן אַ גרויסע פּראָ־פּאַלעסטינער דעמאָנסטראַציע אין דער שטאָט סאַרסעל וואָס מע רופֿן זי אַ מאָל „די קליינע ירושלים‟, צוליב דער גרויסער ייִדישער קהילה וואָס וווינט דאָרטן. פּונקט ווי אין פּאַריז איז די דעמאָנסטראַציע פֿאַרווערט געוואָרן, ווײַל אין דער גלײַכער צײַט האָט די „ליגע פֿאַר ייִדישער פֿאַרטיידיקונג‟ געוואָלט אָרגאַניזירן אַ פּראָ־ישׂראלדיקע דעמאָנסטראַציע אינעם זעלבן אָרט. ס’איז געווען קלאָר אַז ס’איז גאָר געפֿערלעך, אַז די קעגנערישע גרופּעס זאָלן זיך געפֿינען אינעם זעלבן אָרט אין דער זעלבער צײַט, און די פּאָליציי האָט באַשלאָסן צו פֿאַרווערן ביידע.

נאָר ביידע גרופּעס האָבן זיך יאָ פֿאַרזאַמלט. בײַם סוף פֿון דער פּראָ־פּאַלעסטינער מאַניפֿעסטאַציע האָט אַ גרופּע שלעגער אָנגעהויבן אַ צעשטערערישע פּאַראַדע אין צענטער שטאָט. עטלעכע פֿון זיי האָבן מאַסקירט די פּנימער. זיי האָבן פֿאַרברענט אויטאָס און מיסטקאַסטנס, צעשטערט און באַגנבֿעט געשעפֿטן, דערהויפּט ייִדישע, און געוואָרפֿן שטיינער אויף די פּאָליציאַנטן. דערנאָך זענען זיי געגאַנגען צו דער שול, נאָר אַ סך פּאָליציאַנטן האָבן דאָרטן שוין געוואַרט אויף זיי, און זיי נישט געלאָזט צוקומען. אַן אַנדער גרופּע יונגע ייִדן איז אויך שוין געווען גרייט דאָרטן, און די צוויי גרופּעס האָבן אָנגעהויבן אַ העפֿטיקן ווערבאַלן קאָנפֿליקט.

אויך אין דער שטאָט גאַרזש־לע־גאָנעס, וואָס איז ממש לעבן סאַרסעל, האָבן שלעגער באַפֿאַלן די שול.

דעם 14טן יולי, בשעת אַן אינטערוויו אויף דער טעלעוויזע לכּבֿוד דעם נאַציאָנאַלן יום־טובֿ, האָט דער פּרעזידענט פֿראַנסואַ האָלאָנד געזאָגט, אַז ער וויל אומבאַדינגט אויסמײַדן אַז דער מצבֿ אין ישׂראל זאָל ווירקן אויף דער אַטמאָספֿער דאָ אין פֿראַנקרײַך. ער האָט געזאָגט, אַז מע טאָר נישט אימפּאָרטירן אַהער דעם קאָנפֿליקט צווישן ישׂראלים און פּאַלעסטינער. דערווײַל איז שוין געוואָרן צו שפּעט עפּעס אויסצומײַדן. דער קאָנפֿליקט איז שוין דאָ, און מע קען נאָר האָפֿן אויף אַ גיכן סוף פֿונעם קריג אין ישׂראל, וואָס וועט מן־הסתּם באַרויִקן דאָס געמיט אויך דאָ.

ייִדישע קולטור אין די בערג פֿון דרום־פֿראַנקרײַך

איצטער צו אַ פֿריילעכערע זאַך. שוין 15 יאָר וואָס די געזעלשאַפֿט Yiddish & Cie en Cévennes אָראַניזיט יעדן זומער אַ קולטור־וואָך אַרום ייִדישער קולטור אין דרום־פֿראַנקרײַך, אין די שיינע בערג פֿונעם רעגיאָן סעווען. דאָס איז נישט קיין זומער־קורס ווי געוויינטלעך, וווּ מע קאָנצענטרירט זיך, דער עיקר, אויף שפּראַך־לימודים, נאָר אַ בייגעוודיקע סטרוקטור, וווּ יעדער איינער קען זיך באַטייליקן און פֿאָרלייגן לעקציעס, רעפֿעראַטן אָדער וואַרשטאַטן אַרום אַ טעמע וואָס ער קען. לעקציעס וועגן ייִדישער ליטעראַטור, קאָך־וואַרשטאַטן, דיסקוסיעס אַרום ייִדישער פֿילאָסאָפֿיע, מוזיק־ און טעאַטער־וואַרשטאַטן פֿאַר קינדער און דערוואַקסענע — יעדעס יאָר איז די פּראָגראַם רײַך און אַלע מאָל איז דאָ עפּעס נײַס. הײַיאָר איז די סעווען־וואָך פֿאָרגעקומען בשעת דער צווייטער וואָך פֿון יולי, און האָט זיך סימבאָליש אָנגעהויבן מיטן פֿאָרלייענען פֿון פּאַלעסטינער מעשׂיות, איבערגעזעצט אויף ייִדיש. דאָס איז אַ בײַשפּיל פֿונעם שיינעם פּלוראַליסטישן צוגאַנג פֿון די אָרגאַניזאַטאָרן, וואָס ווײַזן אַלע מאָל, אַז ייִדיש איז טאַקע אַ וועלט־קולטור.

די ידיעות פֿון פּאַריז, ווי אויך ייִדישע נײַעס פֿון אַנדערע לענדער איבער דער וועלט, קאָן מען הערן יעדן טאָג אין אונדזער ראַדיאָ־פּראָגראַם „דער פֿאָרווערטס־קול‟.