ידיעות פֿון מאָסקווע

News from Moscow

סצענע פֿון „דער דיבוק‟

פֿון אלכּסנדרה פּאָליאַן

Published October 01, 2014, issue of October 24, 2014.

פּוטין באַגריסט די ייִדן

די ייִדישע קהילות פֿון מאָסקווע האָבן געפּראַוועט ראָש־השנה. אין כאָר־שיל איז אײַנגעלאַדן געוואָרן דער חזן נפֿתּלי הערשטיק, דער הויפּט פֿון תּל־אָבֿיבֿער חזנות־אינסטיטוט. אין צענטער פֿון גמילות־חסדים „שערי צדק‟, וואָס געהערט דעם רוסישן חב״ד, איז פֿאָרגעקומען אַ קאָנצערט, געווידמעטער דעם יום־טובֿ. און דער גאַנצער ייִדישער קהילה פֿון רוסלאַנד האָט דער פּרעזידענט געשיקט אַ טעלעגראַם מיט זײַן באַגריסונג.

„דער דיבוק‟ אין מאָסקווע

פֿאַר ראָש־השנה איז קיין מאָסקווע געקומען דער תּל־אָבֿיבֿער טעאַטער „גשר‟ מיט זײַן גרעסטער פּרעמיערע פֿון הײַיאָר — „דער דיבוק‟, אַ באַאַרבעטונג פֿון אַנ־סקיס פּיעסע, וואָס ס׳האָט געמאַכט דער באַרימטער איבערזעצער פֿון רוסיש אויף העברעיִש רועי חן. דעם סיפּור־המעשׂה האָט רועי חן אַ ביסל געענדערט, און אַנשטאָט דער טעמע פֿון הילפֿלאָזיקייט און אָנמעכטיקייט, וואָס איז פֿאַראַן אינעם מקור, דערציילט די נײַע פּיעסע וועגן דער מענטשלעכער נאַרישקייט, פֿון איין זײַט, און פֿון דער אַנדערער זײַט — וועגן דעם צוצי־כּוח פֿון יענער וועלט.

אויף דער בינע באַווײַזן זיך געשטאַלטן פֿון טויטע, בתוכם לאהס מוטער, וואָס פֿירן זייער אייגן לעבן, און קאָנטאַקטירן מיט דער וועלט און מיט די לעבעדיקע העלדן פֿון דער פּיעסע. דער מקור ענדיקט זיך מיט אַ מיסטישן סיום: לאה רײַסט זיך צו חננס גײַסט — און שטאַרבט. אין חנס פּיעסע באַגייט לאה אַ זעלבסטמאָרד. דער ספּעקטאַקל איז זייער גוט עטנאָגראַפֿיש געמאַכט: אַלע מינהגים, תּפֿילות און ברכות זענען געמאַכט אויף אַ הויכן פּראָפֿעסיאָנעלן ניוואָ. באַצירט דעם ספּעקטאַקל האָט דער באַקאַנטער טוער און קולטור־טרעגער פֿון ייִדיש, מענדי כּהן. דער ספּעקטאַקל ווערט געשפּילט אויף העברעיִש, און דער מאָסקווער עולם האָט אים געקענט זען, באַגלייט מיט אַ סימולטאַנער רוסישער איבערזעצונג.

אַרויסגעשטעלט דער איינציקער עקזעמפּלאַר פֿון שקלאָווער סידור

אינעם נײַעם ייִדישן מוזיי אין מאָסקווע האָט זיך געעפֿנט אַן אויסשטעלונג פֿון סידורים און מחזורים פֿון שנאורסאָנס זאַמלונג. צווישן די אויסגעשטעלטע ביכער געפֿינט זיך דער איינציקער עקזעמפּלאַר פֿון שקלאָווער סידור — דער ערשטן סידור, וואָס ס׳האָט אין 1803 אָפּגעדרוקט דער ערשטער חב״דנער רבי — ר’ שנאור זלמן. אַ לענגערע צײַט האָט מען געמיינט, אַז דער ספֿר איז פֿאַרלוירן געוואָרן; און אָט ווערט ער אויסגעשטעלט פֿאַרן ברייטן עולם.

פֿאָטאָ־עקספּאָזיציע פֿון אַרקאַדי שוחט

נאָך אַן אינטערעסאַנטע אויסשטעלונג האָט זיך געעפֿנט מיט 10 טעג צוריק אין פֿאָטאָ־מוזיי אין צענטער מאָסקווע. אויסגעשטעלט ווערן בילדער פֿונעם ייִדישן פֿאָטאָגראַף־מאָדערניסט אַרקאַדי שוחט, געמאַכט אין די יאָרן 1941-1932. ווי אַנדערע סאָוועטישע מאָדערניסטישע פֿאָטאָגראַפֿן פֿון יענער תּקופֿה — ראָדטשענקאָ, איגנאַטאָוויטש, פּרעכנער וכדומה — איז שוחט צוגעצויגן געוואָרן פֿון אינדוסטריאַליזאַציע און טעכניק. דאָס הויפּט־פֿאָטאָבילד פֿון דער אויסשטעלונג איז „עקספּרעס‟ — אַ בילד פֿון אַ גיך־לויפֿנדיקער באַן, באַהילט מיט דאַמף, אַ סימבאָל פֿון אינדוסטריעלער אַנטוויקלונג און שטרעבונג צו דער גליקלעכער צוקונפֿט. אַחוץ דעם, קען דער עולם זען די בילדער „טראַקטאָר און אַעראָפּלאַן‟, „דנעפּראָפּעטראָווסקער שטאָל־קאָמבינאַט‟, „קיִעווער וואָקזאַל‟, „די באָד פֿון רויט־אַרמייער‟ און אַנדערע בילדער — סײַ באַקאַנטע, סײַ אַרויסגעשטעלט צום ערשטן מאָל. די אויסשטעלונג וועט זײַן אָפֿן ביז סוף נאָוועמבער.

קרימינעלע ידיעות מיט ייִדישע פּערסאָנאַזשן

ייִדישע טוער האָבן זיך די טעג נאָך אַ מאָל באַוויזן אין דער קרימינאַל־ און פּאָליטישער כראָניק. ערבֿ ראָש־השנה איז אין מאָסקווע דערהרגעט געוואָרן אין זײַן אויטאָ דער הויפּט־דירעקטאָר פֿון ייִדישן ביזנעס־קלוב „אושר‟ — סערגעי סלאַדקאָוון. די פּאָליציי זוכט עדות פֿון דעם מאָרד.

און דער פּסקאָווער דעפּוטאַט לעוו שלאָסבערג, וואָס ס׳איז אויף אים פֿריִער געמאַכט געוואָרן אַן אַטענטאַט, איז ווידער געוואָרן אַ העלד פֿון פּאָליטישע נײַעס. ער האָט אויסגעפֿאָרשט די אומשטאַנדן, ווי אַזוי עס זענען אומגעקומען די רוסישע סאָלדאַטן, געשיקט קיין דאָנבאַס, אוקראַיִנע; די טעג האָט ער געשיקט צום הויפּט פֿון דער רוסלענדישער מיליטער־פּראָקוראַטור אַ רשימה מיט 12 נעמען פֿון דעסאַנט־סאָלדאַטן, מיט פּרטים וועגן זייער טויט. אין זײַן ווענדונג בעט ער אויסצוקלאָרן די נעמען און אומקום־אומשטאַנדן פֿון אַלע רוסישע סאָלדאַטן, וואָס זענען אומגעקומען פֿאַר די לעצטע עטלעכע חדשים אין דאָנבאַס. קיין ענטפֿער האָט ער ביז איצט ניט באַקומען.

יוביליי פֿונעם באַרימטן אַנימאַטאָר יורי נאָרשטיין

און די לעצטע ידיעה: מיט צוויי וואָכן צוריק האָט געפּראַוועט זײַן געבורטסטאָג דער באַרימטער רוסלענדישער מולטיפּליקאַטאָר יורי נאָרשטיין, וואָס אויף זײַנע קאַרטונען — „אַ פֿוקס און אַ האָז‟, „אַ שטעכלער אינעם נעפּל‟, „מעשׂה המעשׂיות‟ און אַנדערע, זענען אויסגעוואַקסן שוין צוויי דורות רוסישע קינדער. אים האָט באַגריסט אויך דער חב״דנער הויפּט־רבֿ פֿון רוסלאַנד, בערל לאַזאַר. מיט זעקס יאָר צוריק האָט נאָרשטיין באַקומען אַ פּרעמיע „דער מענטש פֿון יאָר‟, וואָס ס׳טיילט אויס דווקא דער רוסישער חב״ד.

די ידיעות פֿון מאָסקווע, ווי אויך ייִדישע נײַעס פֿון אַנדערע לענדער איבער דער וועלט, קאָן מען הערן יעדן טאָג אין אונדזער ראַדיאָ־פּראָגראַם „דער פֿאָרווערטס־קול‟.

די לעצטע אַרטיקלען

The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason.

Yiddish.Forward.com