ייִדיש אויף די ניו־יאָרקער וואַלן

Yiddish For New York State Elections

דובֿ הײַקינד (רעכט) שמועסט מיט לאָרי קומבאָ, אַ מיטגלידערין פֿונעם ניו־יאָרקער שטאָטס־ראַט, מיט צוויי וואָכן צוריק
Facebook
דובֿ הײַקינד (רעכט) שמועסט מיט לאָרי קומבאָ, אַ מיטגלידערין פֿונעם ניו־יאָרקער שטאָטס־ראַט, מיט צוויי וואָכן צוריק

פֿון „פֿאָרווערטס‟־רעדאַקציע

Published December 08, 2015, issue of December 25, 2015.

דובֿ הײַקינד, דער פֿרומער דעמאָקראַטישער פּאָליטיקער פֿונעם שטאַט ניו־יאָרק, וועלכער קומט אַרויס פֿון אַ חסידישער משפּחה, האָט לעצטנס גערופֿן די ניו־יאָרקער שטאָטישע וואַלן־אינסטאַנצן איבערצוזעצן אירע רעגיסטראַציע־פֿאָרעמס אויף ייִדיש.

אויב עס זענען שוין פֿאַראַן וואַלן־דאָקומענטן אויף בענגאַליש, האָט הײַקינד געטענהט אין זײַן בריוו צו מײַקל מישעל, דער פּרעזידענט פֿונעם שטאָטישן וואַלן־ראַט, פֿאַרוואָס זשע זאָלן נישט זײַן קיין אַנטעקעס אויף דער ייִדישער שפּראַך, וואָס מע הערט אויף די ניו־יאָרקער גאַסן אויף יעדן שריט און טריט? דער מיטגליד פֿון דער שטאַט־אַסאַמבלעע האָט באַמערקט, אַז צווישן די וואַלן־צעטלעך, וואָס זײַן ביוראָ האָט באַקומען, האָט ער געזען פֿאַרשיידענע לשונות, אַחוץ דעם מאַמע־לשון פֿון זײַן משפּחה, וואָס שטאַמט פֿון די וויזשניצער חסידים.

הײַקינד האָט צוגעגעבן, אַז אויב די ניו־יאָרקער רעגירונג־אינסטאַנצן וועלן אַרויסגעבן די וואַלן־דאָקומענטן אויף ייִדיש, וועלן טויזנטער ייִדיש־רעדער אין דער שטאָט און די אַרומיקע פֿרומע געגנטן זיך פֿאַראינטערעסירן אָפּצושטימען. אַדרבה, אַ סך חסידים וועלן, לויט זײַן מיינונג, זיך פֿילן באַקוועם און צופֿרידן, אויב זיי וועלן באַקומען די שטים־צעטלעך אויף זייער שפּראַך.

אין זײַן בריוו, האָט דער אַסאַמבלעע־מיטגליד באַטאָנט, אַז אין די קיאָסקן לעבן זײַן ביוראַָ ווערן אַלעמאָל פֿאַרקויפֿט צײַטונגען און זשורנאַלן אויף ייִדיש. ס׳איז קלאָר, אַז די ייִדישע שפּראַך בליט אין די חסידישע געגנטן פֿון ניו־יאָרק און אין אַזעלכע פֿאָרשטעט, ווי מאָנסי און קרית־יואל. אין ניו־יאָרק טרעפֿן זיך נישט ווייניק ייִדן, וואָס באַנוצן זיך מיט ייִדיש יעדן טאָג אויף דער אַרבעט און אין דער היים, און קענען אַפֿילו נישט קיין ענגליש. אויב די וואַלן־מאַטעריאַלן ווערן שוין געדרוקט אויף בענגאַליש, כינעזיש, קאָרעיִש און שפּאַניש, דאַרף מען זיי אויך איבערזעצן אויף ייִדיש. הײַקינד האָט באַמערקט, אַז די וואַלן־קאַמפּאַניעס אין ניו־יאָרק ווערן געפֿירט אַפֿילו אויף רוסיש. ס׳איז אַ „שאַנדע‟, ווי ער האָט זיך אויסגעדריקט, אַז דערווײַל זענען נישטאָ קיין ענלעכע מאַטעריאַלן אויף דער ייִדישער שפּראַך.

הײַנקינד האָט באַזונדערס באַמערקט, אַז אין אַזעלכע ברוקלינער געגנטן, ווי באָראָ־פּאַרק, מידוווּד, קראָון־הײַטס, קענגסינגטאָן און וויליאַמסבורדג, וווינען טויזנטער פּאָטענציעלע וויילער, וואָס רעדן צווישן זיך ייִדיש.

אינעם יאָר 2004 האָט הײַקינד אײַנגעפֿירט דעם ייִדישן און העברעיִשן וואַריאַנט פֿונעם טעקסט אין די מאַשינען, וווּ עס ווערן פֿאַרקויפֿט די נסיעה־בילעטן אין דעם ניו־יאָרקער מעטראָ. דער פּאָליטיקער האָט דעמאָלט געטענהט, אַז ווי באַלד עס זענען שוין פֿאַראַן פּוילישע, גריכישע און יאַפּאַנישע וואַריאַנטן פֿונעם „אינטערפֿייס‟ אין די דאָזיקע מאַשינען, איז וויכטיק צוצוגעבן ייִדיש אין געוויסע קוואַרטאַלן פֿון ניו־יאָרק, בפֿרט אין וויליאַמסבורג און באָראָ־פּאַרק. כּדי נישט צו באַעוולען די ספֿרדים און ישׂראלים, האָט מען נאָך הײַקינדס איניציאַטיוו אויך אײַנגעפֿירט העברעיִש אויף דער סטאַנציע „קינגס הײַוויי‟. ווי אַ זון פֿון אַ חסידישן טאַטן, קען הײַקינד אַליין רעדן גאַנץ גוט ייִדיש; אויף „יוטוב‟ קאָן מען טרעפֿן זײַנע ייִדישע שמועסן מיט די חסידים.