ידיעות פֿון בוענאָס־אײַרעס

News from Buenos Aires

מאַרטין מילער און זײַן בוך „די אויטענטישע דראַמע פֿון קינדער־עילויים‟
מאַרטין מילער און זײַן בוך „די אויטענטישע דראַמע פֿון קינדער־עילויים‟

פֿון אַבֿרהם ליכטענבוים

Published April 07, 2016, issue of April 29, 2016.

די ידיעות פֿון בוענאָס־אײַרעס, ווי אויך ייִדישע נײַעס פֿון אַנדערע לענדער איבער דער וועלט, קאָן מען הערן יעדן טאָג אין אונדזער ראַדיאָ־פּראָגראַם „דער פֿאָרווערטס־קול‟.

באַטייליקטע אינעם ייִדיש־טיש דיסקוטירן ייִדישע קללות און שפּריכווערטער

דער חודשלעכער ייִדיש־טיש, װאָס דער אַרגענטינער ייִװאָ אָרדנט־אײַן יעדן חודש איז פֿאָרגעקומען מיטװאָך, דעם 6טן אַפּריל. די טעמע פֿון דער טרעפֿונג איז געװען „קללות און שפּריכװערטער‟. דער עולם האָט בײַגעטראָגן די װערטלעך װאָס זיי געדענקען פֿון דער קינדהייט און דער דירעקטאָר פֿון ייִװאָ האָט דערקלערט און צוגעגעבן בײַשפּילן פֿון דער ייִדישער ליטעראַטור און ייִדישע פֿאָלקסלידער. בײַ אַ גלעזל טיי און קוכן האָט דער עולם פֿאַרבראַכט, גענאָסן פֿון ייִדישן װאָרט און זיך עפּעס געלערנט.

יוסטיץ רעווידירט וואַל־דאָקומענטן פֿון ייִדישער קהילה צוליב באַשולדיקונג פֿון אומלעגאַלע מעשׂים

צום ערשטן מאָל אין דער געשיכטע פֿון ייִדישן ייִשובֿ אין אַרגענטינע איז געשען אַ פֿאַל, װאָס האָט צעטרייסלט די מיטגלידערשאַפֿט פֿון דער בוענאָס־אײַרעסער קהילה. דעם 17טן אַפּריל דאַרפֿן פֿאָרקומען װאַלן צו קלײַבן די נײַע פֿירערשאַפֿט. עס האָט זיך צוגעשטעלט איין געמיינזאַמע ליסטע אָבער צװיי גרופּירונגען האָבן דערקלערט, אַז זיי װעלן זיך ניט צושטעלן װײַל מען האָט געפֿעלשט די רשימה מיטגלידער מיט װאַלרעכט, װײַל 3 פּערזאָן האָבן באַצאָלט פֿאַר טויזנטער מיטגלידער אין, לויט זיי, אַ נישט־לעגאַלער אַמנעסטיע. נאָך זייער דערקלערונג האָבן זיי דאָס געמאָלדן אין געריכט און מאָנטיק, דעם 4טן אַפּריל האָט אינטערװענירט די יוסטיץ, װאָס זיצט אין קהילה־בנין און רעװידירט די דאָקומענטאַציע. דערװײַל װייסט מען נישט צי די װאַלן װעלן פֿאָרקומען.

אַבסאָלווענט פֿון אַרגענטינער ייִדישע שולן, ד״ר יוסי גאָלדשטיין, לערנט אַ ריי ווירטועלע קורסן

מאָנטיק, דעם 4טן אַפּריל האָבן זיך אָנגעהויבן די װירטועלע קורסן װאָס די „פֿרײַנד פֿון ירושלימער אוניװערסיטעט‟ און „בני ברית‟ אָרגאַניזירן. די טעמעס פֿון דעם סעמעסטער זײַנען „אַנטיסעמיטיזם, גענאָציד און חורבן‟, „מיטעלן־מזרח — ישׂראל און איראַן פֿאַר אַ גלאָבאַלער קאָנפֿראָנטירונג‟, „די מגילות פֿון ים־המלח און קבלה‟ און „דעמאָגראַפֿיע און די ייִדישע משפּחה הײַנט־צו־טאָג‟. מיט די קורסן פֿירט־אָן ד״ר יוסי גאָלדשטיין, אַ באַקאַנטער ייִדישער לערער, אַן אַבסאָלװענט פֿון די ייִדישע שולן אין בוענאָס־אײַרעס, װאָס האָט באַקומען זײַן אַקאַדעמישע בילדונג אין דער ירושלימער אוניװערסיטעט.

זון פֿון באַרימטער ייִדישער פּסיכאָטעראַפּעווטין האַלט לעקציע אין בוענאָס־אײַרעס

דאָס בוך „די אויטענטישע דראַמע פֿון קינדער־עילויים‟ איז פּרעזענטירט געװאָרן אין בוענאָס־אײַרעס. דער מחבר איז דער פּסיכאָטעראַפּעווט פֿון דער שװייץ, מאַרטין מילער, אַ זון פֿון דער באַרימטער ייִדישער פּסיכאָטעראַפּעווטין, אַליס מילער. זײַן מאַמע איז געבוירן געװאָרן אין לאָדזש, פּוילן אין 1923 און געשטאָרבן אין פֿראַנקרײַך אין 2010.

נאָך איר טויט האָט דער זון פֿאַרענפֿנטלעכט זײַנע שוידערלעכע דערפֿאַרונגען מיט דער מאַמען, אַ ספּעציאַליסטין אין דערשלאָגענע קינדער װאָס האָט טאָלערירט אַז איר מאַן זאָל שלאָגן זײַן קינד, װאָס פֿלעגט קאָמפּענסירט װערן מיט עסן. זײַן מאַמע האָט כּסדר געלערנט און איז געװען פֿאַרטאָן מיט אירע ביכער. דאָס קינד האָט זיך אויסגעלערנט צו שװײַגן און אַפֿילו צו שטומען װעגן דער ייִדישקייט פֿון דער מאַמען. לויט דעם זון איז דאָס געװען די טראַוומע װאָס זײַנע עלטערן האָבן איבערגעלעבט בעתן חורבן.

אין זײַן אַרײַנפֿיר־װאָרט שרײַבט מאַרטין מילער, אַז ער האָט אין זײַן בוך געהאַט בדעה צו װײַזן װי די טראַוומע פֿון דער מלחמה װירקט אויף די מענטשן און װאָס געשעט מיט זייערע קינדער אין אַזעלכע פֿאַלן. אייראָפּע מאַכט דורך ענלעכע טראַוומעס אין די משפּחות פֿון די הײַנטיקע פּליטים, װאָס דאַרפֿן חוץ אינטעגרירט װערן און שוץ, באַקומען די נייטיקע באַדינונג אויסצומײַדן גװאַלד־מעשׂים אין דער צוקונפֿט. פֿון זײַן אייגענער דערפֿאַרונג האָט ער פֿאַרװאַנדלט די באַציִונגען מיט זײַנע עלטערן אין אַ קלינישן פֿאַל פֿון װעלכן מען קען לערנען אין דער איצטיקייט.

בשותּפֿותדיקע פּראָיעקטן צווישן אַרגענטינע און ישׂראל ווערן דיסקוטירט

קאַרלאָס גאַרסיאַ, דער אַרגענטינער אַמבאַסאַדאָר אין ישׂראל, האָט באַזוכט דעם קהילה־בנין און זיך געטראָפֿן מיט מיטגלידער פֿון דער „דאַיאַ‟ און די קהילה. מען האָט גערעדט װעגן געמיינזאַמע פּראָיעקטן אין אַרגענטינע און ישׂראל און מען האָט אויך גערעדט פֿון די צוקונפֿטיקע באַזוכן פֿון פּרעזידענט מאָריסיאָ מאַקרי אין ישׂראל און בנימין נתּניהו אין אַראַגענטינע.

ריכטער ציטירט די קאָמיקער, דזשיגאַן און שומאַכער

דזשיגאַן און שומאַכער זײַנען גוט באַקאַנט אין אַרגענטינע. זיי זײַנען אויפֿגעטראָטן מיט זייער קונסט זייער אַ סך מאָל און זײערע רעקאָרדירונגען פֿאַרשאַפֿן פֿאַרגעניגן דעם צוהערער ביזן הײַנטיקן טאָג. די ליבהאָבערס פֿון די קינסטלערס זײַנען דערפֿרייט געװאָרן מיט דער ידיעה, אַז דער ישׂראלדיקער ריכטער אליקום רובינשטיין, אין זײַן פּסק־דין קעגן בנימין נתּניהו װעגן אַן ענין װאָס האָט צו טאָן מיט גאַז און דער העכסטער געריכט האָט דערקלערט װי נישט־לעגאַל, האָט ציטירט די באַרימטע הומאָרעסקע „איינשטיין־װײַנשטיין‟. ער האָט איבערגעגעבן אין זײַן װאָרט זייער דעפֿיניציע פֿון „דעמאָקראַטיע און דיקטאַטור‟ און געזאָגט, אַז „די דעמאָקראַטישע ישׂראלדיקע רעגירונג‟ טוט זאַכן, װאָס זײַנען אַנטי־דעמאָקראַטישע און דעריבער איז אומדערטרעגלעך דערלויבן דעם דעקרעט פֿון דער רעגירונג װעגן גאַז. עס זײַנען נאָך דאָ ריכטערס אין מדינת־ישׂראל װאָס געניסן פֿון אַ ייִדיש װאָרט.