אַ שמועס אויף ייִדיש מיט טעאָדאָר ביקעל ז״ל

A Chat With Theodore Bikel in Yiddish

פֿון „פֿאָרווערטס‟־רעדאַקציע

Published July 14, 2016, issue of July 27, 2016.

אַ פּרעכטיקער 20־מינוטיקער אינטערוויו אויף ייִדיש מיטן זינגער, אַקטיאָר און הומאַניטאַריער טעאָדאָר ביקעל ז״ל איז לעצטנס אַרויפֿגעשטעלט געוואָרן אויף דער וועבזײַט פֿונעם „קאַליפֿאָרניער אינסטיטוט פֿאַר ייִדישער קולטור און שפּראַך („ציקל‟).

דער אינטערוויו, וואָס ווערט באַגלייט מיט ענגלישע אונטערקעפּלעך, איז בלויז אַ חלק פֿון אַ לענגערן אינטערוויו מיט אים, דורכגעפֿירט דורך מרים קאָראַל. דער גאַנצער אינטערוויו דויערט צוויי שעה לאַנג, און וועט אַרויפֿגעשטעלט ווערן, אָן אונטערקעפּלעך, אין דער נאָענטער צוקונפֿט.

דער ווידעאָ איז אַ טייל פֿון אַ ספּעציעלער זײַט געשאַפֿן אין ביקעלס אָנדענק, כּדי צו באַקענען דעם ברייטן עולם מיט זײַנע אויפֿטוען. אַחוץ דעם אינטערוויו קען מען אויף דער זײַט זען פֿילמען וועגן אים, זיך דערוויסן וועגן די ביכער וואָס מע האָט וועגן אים אָנגעשריבן, און הערן אָן אַ שיעור רעקאָרדירונגען פֿון זײַנע לידער.

ביקעל איז געװען אַ הויפּט טשעמפּיאָן פֿאַר ייִדיש און האָט געהאַט אַ ספּעציעלע פֿאַרבינדונג מיט „ציקל‟. ער איז אָפֿט געווען אַ גאַסט אויף אירע אונטערנעמונגען, און האָט דער אָרגאַניזאַציע אָפּגעשריבן אַ שיינע מתּנה אין זײַן צוואה.

אַחוץ דער אָנדענק־זײַט האָט „ציקל‟ אויך געגרינדעט אַ פֿאַרמעסט לזכּרון ביקעל, „דער יערלעכער אינטערנאַציאָנאַלער קאָנקורס פֿון איבערזעצן ייִדישע פּאָעזיע אויף ענגליש‟. ביקעל האָט שטאַרק ליב געהאַט איבערצוזעצן ייִדישע פּאָעזיע און לידער, און דערפֿאַר האָט די אָרגאַניזאַציע געהאַלטן, אַז דאָס איז אַ פּאַסיקער אופֿן אָפּצומערקן זײַן אָנדענק.

איין ליד, וואָס ביקעל האָט איבערגעזעצט איז י. פּאַפֿערניקאָווס „זאָל זײַן‟. אָט זענען די ווערטער אין אָריגינאַל, און נאָך דעם — ביקעלס איבערזעצונג:

זאָל זײַן, אַז איך בױ אין דער לופֿט מײַנע שלעסער
זאָל זײַן, אַז מײַן גאָט איז אין גאַנצן ניטאָ
אין טרױם איז מיר העלער, אין טרױם איז מיר בעסער
אין חלום דער הימל איז בלױער פֿון בלאָ.

זאָל זײַן, אַז כ’װעל קײן מאָל צום ציל ניט דערלאַנגען
זאָל זײַן, אַז מײַן שיף װעט ניט קומען צום ברעג
מיר גײט ניט אין דעם, איך זאָל האָבן דערגאַנגען
מיר גײט נאָר אין גאַנג אױף אַ זוניקן װעג.

Could be that my whole world is only confusion
Could be what I thought was God’s word isn’t true
Yet my dream is as bright as the brightest illusion
and the sky in my dreams is much bluer than blue.

Could be, that I’ll not see the fruit of my yearning
Could be that I’ll never be rid of my load,
What matters is not the end of the journey
It’s the journey itself on a bright sunlit road.