קהילה

ידיעות פֿון מעלבורן

News From Melbourne

פֿון שרה זילבערמאַן

די ידיעות פֿון מעלבורן, ווי אויך ייִדישע נײַעס פֿון אַנדערע לענדער איבער דער וועלט, קאָן מען הערן יעדן טאָג אין אונדזער ראַדיאָ־פּראָגראַם „דער פֿאָרווערטס־קול‟.

דער יערלעכער אױסטראַלישער ייִדישער אינטערנאַציאָנאַלער פֿילם פֿעסטיװאַל קומט אײגנטלעך פֿאָר סײַ אין אױסטראַליע, סײַ אין נײַ־זעלאַנד. 67 פֿילמען מיט ייִדישער טעמאַטיק אין אַ רײ שפּראַכן װעלן געװיזן װערן אין די שטעט אָקלענד (נײַ־זעלאַנד), מעלבורן, סידנעי, קאַנבערע, בריזבען און אין פּערט (אױסטראַליע) במשך פֿון די חדשים אָקטאָבער און נאָװעמבער. עס װעלן אױך פֿאָרקומען ספּעציעלע אונטערנעמונגען אין מעלבורן און סידנעי װעלכע זײַנען פֿאַרבונדן מיט די פֿילמען און זײער טעמאַטיק. זשורנאַליסטן, היסטאָריקער, אַקטיאָרן, פּראָדוצירער, קאָמיקער און רעזשיסאָרן װעלן אָנטײלנעמען אין די אונטערנעמונגען.

די פֿילמען װעלכע װעלן געװיזן װערן שטאַמען פֿון אױסטראַליע, אונגאַרן, אַמעריקע, אַרגענטינע, בעלגיע, גריכנלאַנד, דײַטשלאַנד, דרום־אַפֿריקע, מאָראָקאָ, מדינת־ישראל, פּױלן, פֿראַנקרײַך, קאַנאַדע, רומעניע, רוסלאַנד און שפּאַניע. די שפּראַכן פֿון די פֿילמען זײַנען אונגאַריש, איטאַליעניש, אַראַביש, גריכיש, דײַטש, האָלענדיש, העברעיִש, טאַזשיקיש, ייִדיש, נאָרװעגיש, פּאָרטוגעזיש, ענגליש, פּױליש, פֿאַרסי, פֿראַנצױזיש, רומעניש, רוסיש, שװעדיש און שפּאַניש. די נישט־ענגלישע פֿילמען און אַפֿילו נישט־ענגלישע סצענעס אין די ענגלישע פֿילמען האָבן ענגלישע אונטערקעפּלעך, כּדי לײַכטער צו מאַכן דעם עולם צוקוקערס.

די טעמעס פֿון די פֿילמען זײַנען אױך פֿאַרשײדנאַרטיקע. מערסטע פֿאַרנעמען זיך מיט דער ייִדישער געשיכטע פֿון די פֿאָריקע הונדערט יאָר. דער באַרימטסטער פֿון זײ איז דער אַמעריקאַנער פֿילם Denial [אָפּלײקענונג], װאָס פֿאַרנעמט זיך מיטן ענין פֿונעם חורבן־לײקענער דײװיד ערװינג װאָס האָט געלאָדן דעם ייִדישן פּראָפֿעסאָר דבֿורה ליפּסטאַדט אין געריכט פֿאַר זאָגן אַז ער לײקנט דעם חורבן.

אַנדערע פֿילמען שפּיגלען אָפּ די לעבן־געשיכטעס פֿון אַמעריקאַנער ייִדישע אַקטיאָרן, אַזױ װי דזשערי לויִס און מעל ברוקס. דערצו זײַנען פֿאַראַן צװישן די פֿילמען אַזעלכע װעלכע דערצײלן װעגן שרײַבערס בײַ ייִדן, אַזױ װי סטעפֿאַן צװײַג, אַרטור מילער, אַנאַ פֿראַנק און די העברעיִשע שרײַבער רחל, זעלדע, הרבֿ דוד בוזאַגלאָ און י. ה. ברענער.

אַן אױסטראַלישער פֿילם דערצײלט װעגן דער באַקאַנטער אױסטראַליש־ייִדישער מאָלערין מירקע מױראַ און איר מאַן זשאָרזש, װאָס האָט יאָרן לאַנג אָנגעפֿירט מיט אַ לאָקאַלן רעסטאָראַן אין מעלבורן.

אַ טײל פֿילמען דערצײלן אױך װעגן די לעבנס פֿון די פּאָליטיקער יצחק ראַבין און װלאַדימיר זאבֿ זשאַבאָטינסקי.

עס פֿאַרשטײט זיך, אַז פֿיל פֿילמען בײַם פֿעסטיװאַל פֿאַרנעמען זיך מיטן חורבן־אײראָפּע און מיט די פּראָבלעמען װעלכע האָבן זיך געשאַפֿן װי אַ רעזולטאַט דערפֿון אין ייִדישן לעבן, סײַ פֿאַרן חורבן און סײַ נאָכן חורבן.

אַ סך פֿון די פֿילמען פֿאַרנעמען זיך אױך מיטן מאָדערנעם ייִדישן לעבן אין מדינת־ישראל און מיטן אַראַבישן לעבן אין די פֿאַרנומענע געביטן. אַנדערע פֿילמען באַהאַנדלען דאָס ייִדישע לעבן אין אױסטראַליע, איטאַליע, אַמעריקע, אַרגענטינע, גריכנלאַנד, דײַטשלאַנד, דרום־אַפֿריקע, האָלאַנד, טאַזשיקיסטאַן, מאַראָקאָ, מדינת־ישראל, קאַנאַדע, רומעניע און שװעדן.