לויט די עקספּערטן פֿונעם הײַנטצײַטיקן אַנטיסעמיטיזם, לייקענען הײַנט אַ סך מער מענטשן אָפּ דעם חורבן אינעם מיטעלן מיזרח און אַפֿריקע ווי אין דײַטשלאַנד. דערצו זענען כּמעט אַלע פֿון די געציילטע דײַטשן וואָס לייקענען יאָ אָפּ דעם נאַצישן גענאָציד איבער די ייִדן יונגע־לײַט, וואָס אַפֿילו זייערע עלטערן געדענקען ניט די נאַצישע תּקופֿה.
איין אויסנעם איז אורסולאַ האַווערבעק, אַ לאַנגיאָריקע שׂונא־ישׂראל, וואָס איז שוין פֿערציק יאָר לאַנג באַקאַנט פֿאַר אירע אַרויסזאָגן און עסייען, אין וועלכע זי פּרובירט צו באַווײַזן, אַז דער חורבן איז אַן אויסגעטראַכטע מעשׂה. דאָס אָפּלייקענען דעם חורבן אין דײַטשלאַנד איז אַ פֿאַרברעכן און ניט־געקוקט אויף איר טיפֿער עלטער פֿון 88 יאָר האָט אַ געריכט אינעם שטעטל ווערדען איר לעצטנס פֿאַרמישפּט אויף צוויי מיט אַ האַלב יאָר אין טורמע. זי וועט אײַנגעזעצט ווערן אין תּפֿיסה ערשט נאָך דעם, וואָס אַן אַפּעליר־געריכט הערט אויס איר אַפּעל.
בעתן פּראָצעס פֿאַר אַכט טאָגן האָט האַווערבעק ניט פּרובירט זיך צו פֿאַרטיידיקן קעגן די אָנקלאָגן, נאָר זיך פֿאַרעקשנט און דערציילט דעם ריכטער, פֿאַר וואָס זי האַלט אַז אוישוויץ איז ניט געווען קיין אומברענג־לאַגער, נאָר אַ לאַגער וווּ מענטשן האָבן בלויז „שווער געאַרבעט‟.
אין משך פֿון די לעצטע צוויי יאָר האָבן פֿיר פֿאַרשידענע געריכטן האַווערבעקן פֿאַראורטלט צו זיצן אין טורמע צוליב איר חורבן־אָפּלייקענונג. אין אָקטאָבער האָט אַ געריכט אינעם שטעטל באַד־אָענהאַוזען זי פֿאַרמישפּט אויף 11 חדשים אין תּפֿיסה; אין סעפּטעמבער האָט אַ געריכט אין דעטמאָלד זי פֿאַרמישפּט אויף אַכט חדשים; און נאָך אַ דריט געריכט אין האַמבורג האָט געפּסקנט, אַז זי זאָל אָפּזיצן צען חדשים. צוליב דעם וואָס זי האָט אַפּעלירט קעגן אַלע פּסקים איז ניט קלאָר ווען זי וועט טאַקע זיצן אין תּפֿיסה אָדער אויף ווי לאַנג.
אורסולאַ האַווערבעק איז ניט געווען דער איינציקער לאַנגיאָריקער שׂונא־ישׂראל אין איר משפּחה. איר פֿאַרשטאָרבענער מאַן, ווערנער געאָרג האַווערבעק, איז געווען אַ הויכראַנגיקער נאַצי.
The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason.