לעקציע אויף ייִדיש וועגן אוצרות פֿון ייִוואָ־אַרכיוו

Yiddish Lecture on Treasures of the YIVO Archives

דער רעדנער, לייזער גרינבוים
Dr. Alyssa Quint
דער רעדנער, לייזער גרינבוים

פֿון „פֿאָרווערטס‟־רעדאַקציע

Published January 05, 2017, issue of January 27, 2017.

דער ייִוואָ־אַרכיוויסט לייזער גרינבוים וועט זונטיק, דעם 15טן יאַנואַר, רעדן אויף ייִדיש וועגן די אוצרות, וואָס געפֿינען זיך הײַנט אינעם ייִוואָ. די אילוסטרירטע לעקציע וועט פֿאָרקומען 1:30 נאָך מיטאָג אינעם „שלום־עליכם צענטער‟ אין בראָנקס, נ״י.

לייזער בירנבוים איז געבוירן אין ברעסלע (ווראָצלאַוו), פּוילן. פֿאַר דער מלחמה האָט זײַן מאַמע, מינע, געשפּילט טייל־צײַטיק אין ייִדישן טעאַטער, בעת זי האָט פֿאַרדינט ווי אַן אַרבעטערין אין אַ פֿאַבריק אין קרימינטשוג, אוקראַיִנע.

זײַן טאַטע, יהושע, איז פֿון אַ משפּחה בעקערס אין זשיכוויץ, פּוילן. זײַן טאַטע־מאַמע האָבן זיך געטראָפֿן נאָך דער מלחמה אין אַ פּליטים־לאַגער אין טאַשקענט, רוסלאַנד און האָבן זיך באַזעצט אין ברעסלע, וווּ זייער בן־יחיד, לייזער, איז געבוירן און דערצויגן געוואָרן.

אין די סוף־1950ער יאָרן האָט די משפּחה עולה געווען קיין ישׂראל און דערנאָך זיך איבערגעקליבן קיין אָמאַהאַ, נעבראַסקע. לייזער האָט שטודירט רוסישע און מיזרח־אייראָפּעיִשע געשיכטע אין דראָפּסי־קאָלעדזש, פֿילאַדעלפֿיע, און אין 1978 האָט ער באַקומען אַ שטעלע אין ניו־יאָרק, אַרבעטנדיק מיט די אַרכיוון פֿונעם „ייִדישן אַרבעטער בונד‟.

אין 1978 איז ער אָנגעשטעלט געוואָרן אין ייִוואָ, און מיט דער צײַט האָט מען אַהין אויך אַריבערגעבראַכט די בונד־אַרכיוון.

צווישן די חפֿצים וואָס דער ייִוואָ האָט לעצטנס באַקומען: דער אַרכיוו פֿון לאַנדסמאַנשאַפֿטן וואָס האָבן זיך שוין געשלאָסן. די לאַנדסמאַנשאַפֿטן, וואָס האָבן געהאָלפֿן זייערע מיטגלידער מיט פֿאַרשידענע געזעלשאַפֿטלעכע, פּאָליטישע און פֿאַרזיכערונג־ענינים, שילדערן אַ פֿאַרכאַפּנדיקן קוקווינקל פֿון די אַמאָליקע ייִדישע אימיגראַנטן קיין אַמעריקע.