אַ בליק אויף צוריק: מיר פּיקעטירן דעם „פֿאָרווערטס‟

That Time We Picketed the Forward

צווישן די באַטייליקטע אין דער פּיקיטיר־אַקציע: די פּאָעטעסע ביילע גאָטעסמאַן (די ערשטע פֿרוי אויף רעכטס); די ייִדיש־לערערין און פֿאָרשערין געלע פֿישמאַן (אין מיטן), און דער געוועזענער שעף־רעדאַקטאָר פֿון יוגנטרוף, ד״ר רחמיאל פּעלץ
צווישן די באַטייליקטע אין דער פּיקיטיר־אַקציע: די פּאָעטעסע ביילע גאָטעסמאַן (די ערשטע פֿרוי אויף רעכטס); די ייִדיש־לערערין און פֿאָרשערין געלע פֿישמאַן (אין מיטן), און דער געוועזענער שעף־רעדאַקטאָר פֿון יוגנטרוף, ד״ר רחמיאל פּעלץ

פֿון שׂרה־רחל שעכטער

Published April 02, 2017, issue of April 27, 2017.

דעם 22סטן אַפּריל 2017 וועט דער „פֿאָרווערטס‟ דערגרייכן אַ וויכטיקן שטאַפּל אין איר געשיכטע: 120 יאָר זינט זי איז פֿאַרלייגט געוואָרן. אַן אויסערגעוויינטלעכער אויפֿטו, נעמענדיק אין באַטראַכט ווי לאַנג מע האָט געהאַלטן אין איין פֿאָרויסזאָגן, אַז אָט־אָט וועט זי אונטערגיין.

לכּבֿוד אַזאַ יום־טובֿ דריקט מען געוויינטלעך אויס לויבגעזאַנגען פֿאַרן „בעל־יובֿל‟. אַזאַ ריטואַל קלינגט אָבער אַ ביסל צו ענלעך צו אַ הספּד, חלילה. אַ סך מער באַלערנדיק, האַלט איך, איז אַרויסצוהייבן אַ מאָמענט אין איר געשיכטע, וואָס איז דווקא נישט געווען אַזוי פֿויגלדיק, אַפֿילו אַ צײַט פֿון קאָנפֿליקט, ווײַל דאָס גיט אַ מער פֿולזײַטיק, לעבעדיק בילד, און ווײַזט אויף ווי ווײַט די צײַטונג האָט זיך פֿאַרבעסערט זינט דעמאָלט.

געווען איז עס אין יאָר 1970. צוזאַמען מיט בערך 20 אַנדערע ייִדישיסטן, האָב איך זיך באַטייליקט אין אַ פּיקעטיר־אַקציע קעגן דעם „פֿאָרווערטס‟, צוליב דעם צעקאַליעטשעטן ייִדיש וואָס זי האָט דעמאָלט געניצט אויף אירע שפּאַלטן. דער „פֿאָרווערטס‟, װאָס איז דעמאָלט געװען אונטער דער רעדאַקציע פֿון שמעון װעבער, האָט זיך נאָך געפֿונען אינעם „איסט־סײַד‟, און די דעמאָנסטראַציע איז פֿאָרגעקומען טאַקע פֿאַרן בנין.

כאָטש איך בין געווען אַ מיידל פֿון בלויז 13 יאָר, האָב איך זיך גערן באַטייליקט אין דער דעמאָנסטראַציע, ווײַל אין יענע יאָרן איז דאָס געווען דער פֿאַרשפּרייטסטער מיטל ווי די יוגנט האָט אויסגעדריקט אַ פּראָטעסט קעגן דעם אַלט־פֿרענקישן עסטאַבלישמענט. בײַ מיר אין די אויגן איז דער „פֿאָרווערטס‟ טאַקע געווען אַ טייל פֿון יענעם עסטאַבלישמענט: אַ גרופּע אַלטע מענער וואָס זענען שטעקן געבליבן אין דער תּקופֿה פֿון די 1930ער און 40ער, נישט וועלנדיק צופּאַסן דאָס לשון אָדער דעם אינהאַלט צו די נײַע צײַטן.

די דעמאָנסטראַנטן, אונטער דער פֿירערשאַפֿט פֿון מײַן טאַטן, ד״ר מרדכי שעכטער, האָבן געפֿאָדערט אַז די אַרטיקלען זאָלן געדרוקט װערן לויט די תּקנות פֿון ייִװאָ אַזוי ווי עס האָבן שוין געטאָן אַ סך ייִדישע שרײַבער און ייִדיש־לערער אין אוניווערסיטעטן איבער דער וועלט, און אַז זי זאָל אױך אױפֿהערן פֿאַרפֿלייצן דאָס לשון מיט ענגלישע און דײַטשמערישע װערטער.

דער „פֿאָרווערטס‟ איז געווען, ווי מע זאָגט בלע״ז — hopelessly out of touch.

איך בין דעמאָלט געווען אַ תּלמידה אין דער פֿאַראייניקטער מיטלשול, אַ יאָר נאָך דער גראַדויִרונג פֿונעם שלום־עליכם־פֿאָלקשול 21. איך האָב שוין געהאַט פֿאַרזוכט דעם טעם פֿונעם רײַכן אידיאָמאַטישן ייִדיש, דורך די לידער פֿון אַבֿרהם רייזען, די דערציילונגען פֿון י. ל. פּרץ און די זכרונות פֿון אַבֿרהם סוצקעווער װעגן זײַנע איבערלעבונגען ווי אַ װילנער פּאַרטיזאַנער.