ליטעראַטור

ווידעאָ: יאָסל בירשטיינס באַגעגענישן אין די „אגד‟־אויטאָבוסן

VIDEO: Yossel Birstein's Encounters On the Egged Buses

יאָסל בירשטיין איז במשך פֿון זײַן לעבן געווען אַזאַ געניטער דערציילער, סײַ אויף ייִדיש סײַ אויף העברעיִש, אַז ער איז אין די שפּעטערע יאָרן געוואָרן אַ באַליבטע פֿיגור אויפֿן ישׂראלדיקן ראַדיאָ.

אין דעם ווידעאָ, פֿילמירט אין 1994, שילדערט בירשטיין מיט אַ ייִדישן חן און הומאָר די פֿאַרשידענע טיפּן וואָס ער האָט געטראָפֿן נאָך זײַן באַזעצן זיך אין ישׂראל: די שמועסן און קריגערײַען אין די „אגד‟־אויטאָבוסן; אַ סצענע מיט אַ פֿאַרליבט פּאָרל בײַם כּותל־המערבֿי; זײַנע אַנטדעקונגען בעת זײַן אַרבעטן ווי אַ פּאַסטעך אין „קיבוץ גבת‟ און די רעאַקציעס פֿון מענטשן אויף זײַנע ערשטע ייִדישע לידער.

בירשטיין איז געבוירן געוואָרן אין ביאַלאַ־פּאָדאָלסק, פּוילן אין 1920. צו 17 יאָר איז ער, מיט זײַן חבֿר, דער מאָלער יאָסל בערגנער, אַוועק קיין אויסטראַליע. נאָכן דינען אין דער אויסטראַלישער אַרמיי האָט ער חתונה געהאַט מיט אַן אימיגראַנטקע פֿון פֿראַנקפֿורט, מאַרגאַרעט ווײַסבערג, און אין 1950 האָבן זיי זיך באַזעצט אין דער נײַער ייִדישער מדינה. זיי האָבן דערצויגן צוויי טעכטער און שפּעטער האָט מאַרגאַרעט געהאָלפֿן איבערזעצן זײַנע ווערק אויף ענגליש.

דער דאָזיקער דאָקומענטאַר־פֿילם איז איינער פֿון צען, אין וועלכע אָנגעזעענע ייִדישע שרײַבער פֿונעם עלטערן דור רעדן אָפֿן־האַרציק וועגן זײַער לעבן. די פֿילמען זענען רעזשיסירט געוואָרן פֿונעם ייִדישן שרײַבער און לאַנגיאָריקן פֿאָרווערטס־רעדאַקטאָר באָריס סאַנדלער און פּראָדוצירט געוואָרן פֿון דער „פֿאָרווערטס‟־אַסאָציאַציע ווי אַ די־ווי־די סעריע מיטן נאָמען, „מאָנאָלאָגן פֿון ייִדישע שרײַבער‟.

Throughout his life, Yosl Birstein was such a terrific storyteller, both in Yiddish and in Hebrew, that he eventually became a legendary figure on the Israeli radio. In this video filmed in 1994, he portrays with authentic Yiddish charm and humor the various characters he met after settling in Israel: the conversations and arguments on the Egged buses; a scene of a couple in love standing next to the Kotel; his discoveries while working as a shepherd in Kibbutz Gvat and the reactions of people to his attempts to write Yiddish poetry. Birshteyn was born in Biala-Podolsk, Poland in 1920. At 17, he emigrated with his friend, the artist Yossel Berner, to Australia. After a stint in the Australian Army, he married an immigrant from Frankfurt, Margaret Vaisberg and in 1950 they settled in the new Jewish state. They raised two daughters and Margaret helped translate his work into English. This documentary is one of ten in which acclaimed Yiddish writers of the pre-war generation speak openly about their lives. The films (in Yiddish with English subtitles) were directed by award-winning writer and former Forverts editor Boris Sandler and produced through the Forward Association as a DVD series called “Monologues of Yiddish Writers”.