גיטי סאַלאָמאָן אילוסטרירט די פּרשה — מיט חלה־טייג

Gitty Salomon Depicts the Torah Portion – With Challah Dough

פּרשת בראשית פֿייגלעך
Gitty Salomon
פּרשת בראשית פֿייגלעך

פֿון ברכה פֿינקעלשטיין

Published April 19, 2018.

טאָמער דאַרף עמעצער אַ מאָל בויען אַ תּבֿע, דערקלערט אונדז די תּורה ווי אַזוי. טאָמער דאַרף מען מאַכן אַן אפֿוד [אַ קאָמפּליצירטן בגד פֿאַרן כּהן־גדול] ווערט עס אויך באַשריבן אין דער תּורה. טאָמער וויל מען אָבער באַקן חלה דאַרף מען קוקן ווײַטער ווי די פֿינף חומשים, פּונקט אַזוי ווי גיטי סאַלאָמאָן האָט געטאָן. די ייִדישע פֿאָלק־קינסטלערין, וואָס וווינט אין ברוקלין, ניצט טייג נישט נאָר צו באַקן חלה אָבער אויך צו אילוסטרירן די מנהגים און פֿאָלקלאָר במשך פֿון דער 6,000־יאָריקער געשיכטע פֿונעם ייִדישן פֿאָלק.

סאַלאָמאָנס חלה־קונסט איז סײַ טיף סײַ מלא־חן.

אויסגעשולט ווי אַ רעד־טעראַפּעווט, האָט סאַלאָמאָן דאָס אָנגעהויבן סתּם ווי אַ צײַטפֿאַרטרײַב אין 2014 ווען זי האָט צום ערשטן מאָל געבאַקן אַ „שליסל־חלה‟ לכּבֿוד דעם ערשטן שבת נאָך פּסח. די טראַדיציע, לויט וועלכער דער בעקער באַקט אַ חלה אין דער פֿאָרעם פֿון אַ הויז–שליסל, האָט סאַלאָמאָן אַ ביסל פֿאַרברייטערט מיט זיבן וואָכן שפּעטער, ווען זי האָט לכּבֿוד שבועות געבאַקן אַ חלה אין דער פֿאָרעם פֿון אַ בלימעלע. סאַלאָמאָן האָט אָנגעהויבן אַרויפֿשטעלן פֿאָטאָגראַפֿיעס פֿון איר „חלהדיקער‟ קונסטאַרבעט — סײַ ווי רויע טייג סײַ געבאַקענערהייט — אויף פֿייסבוק, אינסטאַגראַם און פּינטערעסט.

די בילדער האָבן טאַקע אַרויסגערופֿן אַ סך פּאָזיטיווע קאָמענטאַרן. אַ גליקלעכע האָט סאַלאָמאָן אָנגעהויבן מאַכן חלה־סקולפּטורן פֿאַר אַלערליי געלעגנהייטן.

איידער זי באַשליסט אַ טעמע, לייענט סאַלאָמאָן די סדרה אָנלײַן. עטלעכע פּרשיות — אין בראשית, למשל — זענען גרינג צו אילוסטרירן ווײַל זיי זענען פֿול מיט לעבעדיקע מעשׂיות און געשיכטעס (ווי, למשל, וועגן דעם עץ־הדעת). אַנדערע, ספּעציעל אין ויקרא זענען מער עסאָטעריש; דערפֿאַר איז איר ליבער אין יענע פֿאַלן צו אילוסטרירן דעם ייִדישן חודש ווי, למשל, „אדר‟ אָדער אַפֿילו אַ סצענע פֿון „פֿידלער אויפֿן דאַך‟.

צווישן די אַנדערע טעמעס וואָס זי אילוסטרירט: יום־העצמאות, דער אַמעריקאַנער דאַנקטאָג און דער לייב פֿונעם שבֿט יהודה.

דאָס טייג וואָס סאַלאָמאָן ניצט איז פֿול מיט אייער, צוקער און גלוטען. „דער רעצעפּט איז בכלל נישט געזונט,‟ זאָגט זי מיט אַ שמייכל. „אין דעם פֿאַל איז קונסט טאַקע חשובֿער ווי דערנערונג.‟

סאַלאָמאָנס קונסטאַרבעט קען מען בלויז זען אָנלײַן. די אמתע ברויטסקולפּטורן האָבן דעם זעלבן גורל ווי סתּם חלה: סאַלאָמאָן מיט איר משפּחה עסן זיי אויף יעדן שבת.

כּדי צו לייענען דעם פֿולן רעצעפּט קוועטש דאָ

דער לייב פֿון יהודה
דער לייב פֿון יהודה
Gitty Salomon’s Challah Recipe

Courtesy of Fraidy Maltz, Gitty Salomon’s aunt

1 Place 6 packets of active dry yeast in a large, glass bowl.

2 Pour 4 cups warm water over the yeast.

3 Add a tablespoon of sugar. (I don’t usually mix the yeast/sugar, but I try to pour the water in with a bit of force, causing more natural mixture),

4 You can place it on the open door of the oven that is preheated to about 350 on a towel. You can also put it next to stove. It should be in a warm area. Let it sit for at least 10 minutes until it rises (sometimes bubbles).

5 While the yeast is sitting, sift the flour into another bowl.

6 Place your 5 lb. of sifted flour in the mixer bowl.

7 Then put in 2 cups sugar.

8 Put in 1.5 tablespoons of salt.

9 Then mix it together with a fork/spoon.

10 Make a well/hole in the middle of mixing bowl.

11 Beat four eggs in a separate bowl.

12 Pour the mixed eggs into the well/hole in your mixing bowl.

13 Measure 1.5 cups of oil. You can place it in the hole on top of the eggs all at once or first begin with 1 cup and add the rest slowly while it’s mixing later one.

14 Put the yeast mixture from your oven door on top of the eggs/oil.

15 Turn machine on, mix on a low setting for about 12 minutes. (Someone once told me that the trick to creating a great dough is to allow it to sit for a little in between mixing it. I don’t know if the source is spiritual or scientific ☺ I usually allow it to mix for about 6 min and then stop it for a minute or two and then continue mixing it for another few minutes and then stop it again for a minute or two…etc. If you’re in rush, you can mix it all at once.)

16 You can decide to add the rest of the oil while it is mixing if you haven’t done so already. If you did 1 cup initially, you can add another half.

17 Then you empty dough into a big bowl and cover it with tablecloth with towel(s) over it. If you find that the dough is dry, you can add a drop of oil on the bottom of the bowl before adding the dough. If you do not have a very large bowl, using a white garbage back works well too. You can add a drop of oil to grease the bag before putting the dough in. I usually add a drop of oil on top of the dough before covering it.

18 Let it rise an hour and half at least. I usually let it rise for about 2 hours … sometimes more, but it can cause more air bubbles. You can use a rolling pin to remove to air bubbles later on when you shape the dough if you want, but I don’t usually do that.

19 (HAFRASHA, make the bracha, etc. There are many opinions on what to do with the hafrasha — this is the one I use from a Yerushalmi woman — wrap the hafrasha twice in silver foil, place it in a small pan over a low fire on your stove and let it burn through completely on both sides. If you’re unable to burn it, put soap on it and place it in two plastic bags and throw it out. )

20 Shape dough! (I spray pam on the bottom of pans/dishes to grease them before putting dough in)

21 After shaping it, let the dough rise for another hour or so.

22 Bake it on 350 degrees for about 45 minutes. I would watch it, because it can take anywhere between 30 min — to an hour, depending on how hot your oven is and how done you want them to be.