אייראָפּע האָט נאָך אַלץ נישט אויפֿגעמאַכט די אויגן

Europe Still Hasn’t Opened Its Eyes

ייִדן אין סאַרע־אוניאָן, מיזרח־פֿראַנקרײַך צווישן די צעשטערטע מצבֿות אויפֿן ייִדישן בית־עולם, דעם 17טן פֿעברואַר. וואַנדאַלן האָבן חרובֿ געמאַכט 300 מצבֿות
Getty Images
ייִדן אין סאַרע־אוניאָן, מיזרח־פֿראַנקרײַך צווישן די צעשטערטע מצבֿות אויפֿן ייִדישן בית־עולם, דעם 17טן פֿעברואַר. וואַנדאַלן האָבן חרובֿ געמאַכט 300 מצבֿות

פֿון עמיל קאַלין

Published February 19, 2015, issue of March 06, 2015.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

ניין, נישט קיין אידעאָלאָגיע האָט דאָס געטאָן, נאָר אַ מענטש, אַ העסלעכער, גיפֿטיקער מענטש האָט דערשאָסן אַנדערע מענטשן, וואָס האָבן אָנטייל גענומען אין אַ דיסקוסיע וועגן פֿרײַהייט פֿון וואָרט, ווי איראָניש דאָס זאָל נישט קלינגען.

דער וועכטער, וואָס האָט אים פֿאַרשטעלט דעם וועג און איז דערשאָסן געוואָרן, האָט נישט באַשיצט די פֿרײַהייט פֿון דעם יחיד אָדער עפּעס אַן אַנדער אַבסטראַקטן באַגריף. ער האָט אָפּגעהיטן די לעבנס פֿון ייִדן בשעת זיי האָבן געפּראַוועט אַ בת-מיצווה.

וואָס גיבן אונדז די אַבסטראַקטע באַגריפֿן, וואָס די פּרעמיערין ניצט? זיי קלערן עפּעס אויף? זיי ווערן אויסגענוצט ווי באַרויִקונג-פּילן. פֿאַרוואָס האַלט זי, אַז אירע בירגער זענען אומפֿעיִק צו קוקן אויף דער ווירקלעכקייט מיט קלאָרע אויגן? און אפֿשר האָט זי אַליין מורא דאָס צו טאָן? זי וועט מוזן אויפֿגעבן די פֿאַרנעפּלטע באַגריפֿן און זיך אַרײַנקוקן אין דער האַרטער רעאַליטעט. אויפֿהערן צו פֿילאָזאָפֿירן וועגן דעם מהות פֿון איסלאַם, אין וועלכן זי פֿאַרשטייט אַ קרענק, און אָנהייבן אירע בירגער צו דערקלערן, ווי אַזוי איז דאָס מעגלעך, אַז אַ באַוואָפֿנטער מענטש דרייט זיך אויף די קאָפּענהאַגענער גאַסן, גלײַך ווי גאָרנישט.

זי און די גאַנצע אייראָפּעיִשע פֿירערשאַפֿט זענען שולדיק זייערע בירגער — מוסולמענער און נישט-מוסולמענער — אַן ענטפֿער, ווי קען זײַן, אַז עס הערשט אין אייראָפּע אַזאַ הפֿקרות? וואָס איז וויכטיקער, צו זײַן פּאָליטיש קאָרעקט אָדער אָפּהיטן די לעבנס פֿון פֿרידלעכע תּושבֿים? און ווי האָבן זיי בדעה צו באַקעמפֿן די גרויזאַמע דערשײַנונג, וואָס הייבט ערשט אויף איר קאָפּ?

אָבער אַנשטאָט ענטפֿערס און חשבון-הנפֿש ווערן איבערגעחזרט כּסדר די זעלבע ווערטער: „איסלאַמאָפֿאָביע‟, „ראַסיזם‟, „דיסקרימינאַציע‟ וכּדומה. אַוודאי, זענען פֿאַראַן אין דעם אייראָפּעיִשן קאָנטינענט גענוג איסלאַמאָפֿאָבן און ראַסיסטן; נאָר דאָס וואַרפֿן זיך מיט אַזוינע ווערטער און פּוסטע לאָזונגען וועט העלפֿן דער איצטיקער פֿירערשאַפֿט, ווי אַ טויטן באַנקעס.

פֿריִער אָדער שפּעטער וועט זייער עולם פֿאָדערן לייזונגען. און ווי עס שײַנט הײַנט צו טאָג, האָבן די אייראָפּעיִשע רעגירונגען נישט קיין לייזונג און נישט קיין שאָטן פֿון אַ לייזונג.

זייער בלינדקייט און אוממעכטיקייט שאַטן צוויי מאָל: ערשטנס, זיי באַקעמפֿן נישט דעם איסלאַמישן טעראָריזם, און צווייטנס, ברענגט זייער צוגאַנג, נישט ווילנדיק, צום אויפֿשטײַג פֿון אַזעלכע עקסטרעם-רעכטע כּוחות ווי לע-פּען אין פֿראַנקרײַך, „פּעגידאַ‟ אין דײַטשלאַנד און אַנדערע באַוועגונגען און פּאַרטייען איבער גאַנץ אייראָפּע.