גענוג מיט די קינדער־חלומות!

Enough of Those Childhood Dreams!


פֿון מיכאל פֿעלזענבאַום

Published April 28, 2015, issue of May 15, 2015.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

שפּעטער, װען איך האָב אױסקאָנטראָלירט די עטימאָלאָגיע פֿונעם װאָרט, האָב איך דערזען, אַז אין אַלע אײראָפּעיִשע שפּראַך װערט דאָס װאָרט גענוצט נאָר מיט אײן באַטײַטונג — אַ סאָרט מעבל, און נאָר אין ייִדיש האָט דאָס װאָרט דורכגעמאַכט און אַפֿילו ממשיך געװען די לאָגישע אַנטװיקלונג פֿונעם װאָרט „דיװאַן‟. דאָס װאָרט איז אַרײַן אין פּערסיש פֿון אַקאַדיש (אַן אורבאָבע פֿון העברעיִש) און האָט באַטײַט דעם מלוכישן יערלעכן בודזשעט, שפּעטער האָט עס געמײנט דאָס אָרט, װוּ דעם דאָקומענט האָט מען געהאַלטן, ס’הײסט, אין אַ לאַנגער באַנק, אױף װעלכער מע האָט געקענט זיצן. און װי קען מען זיצן אױף די הױלע ברעטער?… שפּרײטן מען אונטער אַ װײכן טעפּעך, װערט ער אַ „דיװאַן‟. און װאָס קען זײַן בעסער װי צו זיצן אױף אַזאַ דיװאַן און זען, װאָס עס טוט זיך אױף דער װעלט; אַזאַ מין שיטה פֿון באַטײליקן זיך אין די װעלט־געשעענישן און װערן אַ דיװאַן־אַקטיװיסט.

קוק איך אויף דעם, װאָס עס קומט הײַנט פֿאָר אױף דער װעלט, דהײַנו: די פֿאַראײניקטע שטאַטן און רוסלאַנד שלאָגן זיך פֿאַר דער װעלט־העגעמאָניע און די כּפּרה װערן די שװאַכע, װי אױך די גוט־אַנטװיקלטע לענדער. און פּונקט אַזױ, װי מיט יאָרן צוריק, בעת דער קאַלטער מלחמה, װערן אַ היפּש שטיקל פֿון די מלוכה־בודזשעטן אַרײַנגעבוכעט אין די נאַרישע פּראָפּאַגאַנדע־ספּעקטאַקלען.

אַ דאַנק די אױסגעצװאָגענע אינפֿאָרמאַציע־סוזשעטן װאַקסט דער פּרימיטיװער „נאַציאָנאַלער פּאַטריאָטיזם‟. פֿון דער מעדיאַ דערוויסט מען זיך, אַז די אַמעריקאַנער זײַנען זייער אַגרעסיװ און האַלטן אין אײן חלומען װעגן דער װעלט־העגעמאָניע. אַזאַ פּאָזיציע העכערט דעם „נאַציאָנאַלן פּאַטריאָטיזם‟ און שױן אַרום 70 פּראָצענט פֿון די רוסלענדישע בירגער זײַנען גרײט צו גײן אױף קידוש־הקרענק און װײַזן די „אַמעריקאַשקעס‟, וווּ דער שוואַרצער פֿעפֿער וואַקסט.

דער אַמעריקאַנער מלוכה־דעפּאַרטאַמענט, פֿון זײַן זײַט, האָט ממשיך געװען מיט דורכשװענקען די מוחות מיט די אַלט־נײַע פֿילמען װעגן אַ צענדליק בראַװע אַמעריקאַנער קאָמאַנדאָס (אױסגעקליבענע לױט די שטרענגע דעמאָקראַטיע־געזעצן, דהײַנו: צװײ װײַסע, צװײ אַפֿראָ־אַמעריקאַנער, צװײ שיקסעלעך, צװײ לאַטײַן־אַמעריקאַנער און אײן מוסולמענער), װעלכע ריזיקירן מיט זײערע ניכטער־אַסקעטישע לעבנס און ראַטעװען די פֿרײַע װעלט פֿון די אַכזריותדיקע רוסישע גזלנים.

באַטראַכטנדיק די סיטואַציע, זיצנדיק אויפֿן דיוואַן, זעט עס אױס זײער פּרימיטיװ און קאָמיש, אָבער די פּראָפּאַגאַנדע־מלחמה פֿאַרטשאַדעט די שװאַכע יונגע מוחות מיטן שײנעם „פּאַטריאָטישן‟ קװאַטש, און באַרעכענען, לכּל־הפּחות אין זײערע אײגענע אױגן, די „יושרדיקע אַכזריותדיקײט‟ בנוגע די חוצפּהדיקע שׂונאים. דער שרעקלעכסטער רעזולטאַט פֿון די־אָ פּאַטריאָטישע שפּילן איז דער קריכנדיקער פּראָצעס פֿון איבערקוקן די מסקנות פֿונעם נירנבערגער טריבונאַל.

איך האָב מיר מײַנס אָפּגעלעבט און כ׳האָב שױן ניט קײן כּוח צו קעמפֿן קעגן די כּלערלײ אידיאָטן־פּאַטריאָטן, נאָר כ׳בין ממש אומרויִק און ניט זיכער צי בני־דורנו װעלן, סוף־כּל־סוף, פֿאַרשטײן, אַז דער אמתער פּאַטריאָטיזם באַשטײט פֿון אַ שטאַרקער משפּחה, אַ גוטער אַרבעט, זיכערע סאָציאַלע באַדינגונגען און אַן אױסגעקרענקטער מעגלעכקײט צו זיצן אױף דער עלטער אױף אַן אײגענעם דיװאַן און האָבן הנאה פֿון די „נאַט געאָ װײַלד‟־אױדיציעס.