וואָס איז דער ציל פֿון „קולטורפֿעסט‟?

What‘s the Goal of Kulturfest?


פֿון דזשאָרדין קוציק

Published May 22, 2015, issue of June 12, 2015.

(די 3 טע זײַט פֿון 3)

זלמן מלאָטעק האָט ספּעציעל דערמאָנט צוויי קאָנצערטן, וואָס שפּיגלען גוט אָפּ אָט די קולטורעלע המשכדיקייט פֿונעם פֿעסטיוואַל. אינעם ערשטן קאָנצערט, געווידמעט זײַן מאַמע חנה מלאָטעק ז׳׳ל, וועט ער, צוזאַמען מיט זײַנע אייגענע קינדער און זייערע קוזינען, די פֿינף אייניקלעך פֿון חנה מלאָטעק, אויפֿטרעטן בײַם „מוזיי פֿון דער ייִדישער ירושה‟, כּדי פֿאָרצושטעלן לידער, וואָס חנה מלאָטעק ז׳׳ל האָט געזאַמלט בעת איר לאַנגער קאַריעריע. די פּראָגראַם, מיטן נאָמען „מיר טראָגן אַ געזאַנג‟ אויפֿן סמך פֿון דער פּאָפּולערע לידער־אַנטאָלאָגיע, וואָס חנה האָט צוזאַמענגעשטעלט מיט איר מאַן יאָסל, וועט פֿאָרקומען מאָנטיק, דעם 15סטן אין אָוונט.

אינעם צווייטן טאָג וועט אויפֿן בכּבֿודיקן SummerStage אין „צענטראַל־פּאַרק‟ פֿאָרקומען אַ קאָצנערט פֿון שטערן פֿון דער הײַנטצײַטיקער חסידישער מוזיק און חזנות. צווישן אַנדערע וועלן אויפֿטרעטן די פּאָפּ־זינגער ליפּאַ שמעלצער און אַברהם פֿריד, דער חזן יאַנקי לעמער און די פּאָפּולערע „נעאָ־חסידישע היפּסטער‟־גרופּע „זושאַ‟. דער קאָנצערט, מיטן נאָמען „ייִדישע נשמה‟, וועט זײַן ביז איצט די גרעסטע צוזאַמענאַרבעט צווישן מוזיקער פֿון דער חסידישער וועלט און די „פֿאָלקסבינע‟.

„מײַן חלום איז, אַז דאָס זאָל זײַן נאָר דער אָנהייב‟, האָט זלמן מלאָטעק דערקלערט. „מיר וועלן מאַכן אַ רובריק פֿאַר דער חסידישער וועלט. עס זענען דאָ ממש טויזנטער קינדער, וואָס רעדן ייִדיש אויף דער גאַס. זיי קענען ניט די עלטערע ייִדישע לידער. מיר ווילן מאַכן קאָנצערטן אין מאָנסי, ברוקלין, לייקוווּד, ׳פֿײַוו־טאַונס׳. אויב מיר דאַרפֿן באַקומען אַ השגחה פֿון אַ רבֿ, וועלן מיר דאָס טאָן. ס׳איז וויכטיק, אַז ייִדיש זאָל ניט זײַן בלויז פֿאַר אַ באַגרענעצטער צאָל מענטשן. אַז ס׳זענען דאָ מענטשן, וואָס לעבן זיך אויס אויף ייִדיש דאַרף מען קומען צו זיי. מיר וועלן זיי ווײַזן, אַז ס׳איז דאָ אַ גאַנצע וועלט פֿון מאַטעריאַל און ניט נאָר, חלילה, מאַטעריאַל, וואָס מאַכט חוזק פֿון פֿרומע ייִדן. ייִדיש דאַרף זײַן פֿאַר אַלעמען. מיר דאַרפֿן זײַן טאָלעראַנט און האָבן דרך־ארץ פֿאַר זייער וועלט. ס׳איז שוין צײַט צו ברענגען די חסידישע קינסטלער אויף אַ קאָנצערט. ס׳איז פֿאַר אונדז איינע פֿון די וויכטיקסטע געשעענישן פֿאַרן פֿעסטיוואַל‟.

קוקנדיק אויף דער צוקונפֿט, האָט מלאָטעק דערקלערט, אַז געוויסע קאָנצערטן במשך פֿונעם פֿעסטיוואַל דינען אויך ווי די ערשטע פּראָגראַמען, וואָס וועלן פֿאָרקומען אין דער „פֿאָלקסבינעס‟ נײַער היים, אין דעם „מוזיי פֿון דער ייִדישער ירושה‟. „זינט איך בין דער אַרטיסטישער לײַטער פֿון דער ׳פֿאָלקסבינע׳, 18 יאָר, האָב איך געהאַט דעם חלום צו האָבן אַ פּערמאַנענטע היים פֿאַרן טעאַטער. אין מײַן צײַט זענען מיר שוין אויסגעווען אין 5 אָדער 6 לאָקאַלן. ווען ס׳איז ניטאָ קיין אַדרעס, איז עס אַ שווערער ענין צו ברענגען מענטשן. האָבן מיר דאָס מזל, וואָס מיר וועלן איצט האָבן אַ פּערמאַנענטע היים אינעם ׳מוזיי פֿון דער ייִדישער ירושה׳. ס׳איז פֿאַר אונדז געווען אַ וווּנדערלעכער געדאַנק, ווײַל די צילן פֿון די אָרגאַניזאַציעס זענען די זעלביקע: וואָס קען זײַן בעסער פֿאַר אַזאַ מוזיי, ווי צו האָבן אַ ׳פֿאָלקסבינע׳ מיט מוזיק, מיט טעאַטער? וואָס קען זײַן בעסער צו געבן מענטשן, וואָס באַזוכן דעם מוזיי, אַ לעבעדיקן קלאַנג, אַ לעבעדיקע אויפֿפֿירונג פֿון אַ ייִדיש־ליד? דער פֿעסטיוואַל איז ניט בלויז לכּבֿוד אונדזער יובֿל, נאָר אויך לכּבֿוד דעם, וואָס מיר האָבן ענדלעך געפֿונען אַ היים נאָך 25 יאָר‟.

דער פּערסאָנאַל פֿון דער „פֿאָלקסבינע‟ אַרבעט נאָך אַלץ שווער צוצוגרייטן די פּראָגראַמען און צו פֿאַרזיכערן, אַז אַלצדינג זאָל גיין ווי געהעריק (סײַ מלאָטעק און סײַ שאַטעל האָבן דערמאָנט, אַז מע נייטיקט זיך נאָך אין וואָלונטירן, וואָס וועלן באַקומען הנחות אויף די פֿאָרשטעלונגען). ניט געקוקט אויף דעם, אָבער, האָט מלאָטעק איבערגעגעבן, אַז מע טראַכט שוין וועגן איבעראַיאָר און מע האָפֿט צו שאַפֿן אַן ענלעכן פֿעסטיוואַל, כאָטש פֿון אַ קלענערן פֿאַרנעם.