אַ יאָר נאָך „צוק איתן‟

A Year After Operation Protective Edge

אויף די חורבֿות אין עזה־פּאַס, 2015
Getty Images
אויף די חורבֿות אין עזה־פּאַס, 2015

פֿון עמיל קאַלין

Published July 12, 2015, issue of August 07, 2015.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

בײַ דער גרענעץ מיט עגיפּטן איז דער מצבֿ אַ סך קאָמפּליצירטער. די עגיפּטישע אַרמיי קעמפֿט שוין יאָרן לאַנג קעגן די איסלאַמיסטן אין דעם סיני־מידבר אָן גרויס דערפֿאָלג. די סאַלאַפֿיסטן פֿלעגן שיסן צומאָל אויף אילת נאָך ווען זיי האָבן זיך גערופֿן, „אַנסאַר בייט-על-מאַקדס‟. עס זעט אויס, אַז נישט געקוקט אויף אַלע באַמיִונגען פֿון דער אַרמיי, זענען זיי געבליבן טעטיק. נאָך מער: זינט זיי האָבן אָנגענומען אַבו־באַקער על באַגדאַדי ווי אַ כאַליף, זענען זיי געוואָרן מעכטיקער און געוואַגטער.

לעצטנס, האָבן זיי אַרויסגעשאָסן ראַקעטן אויפֿן נגבֿ און אַרויסגעוויזן אין זייער אָפּעראַציע קעגן עגיפּטן גאָר נישט קיין שלעכטע מיליטערישע פֿעיִקייטן. ישׂראל דאַרף, אין דעם פֿאַל, זיצן מיט פֿאַרלייגטע הענט און וואַרטן, אַז עגיפּטן זאָל אָפּווישן די איסלאַמיסטן פֿון סיני, אָדער כאָטש אָפּשוואַכן אַזוי, זיי זאָלן מיט זיך נישט פֿאָרשטעלן קיין באַדראָענדיקן כּוח פֿאַר ישׂראל. אין ביידע פֿאַלן האָט ישׂראל נישט קיין ממשותדיקע אויסוועגן אָדער רעאַלע מעגלעכקייטן.

אויף דער מערבֿ-זײַט פֿון דער גרענעץ־וואַנט, אין עזה־פּאַס, ווערט דערווײַל ווייניק וואָס איבערגעבויט. די אַמאָליקע הײַזער, און הײַנט הויפֿן און בערג פֿון צעשמעטערטע שטיינער, בעטאָן און בראָכוואַרג, שטייען אומבאַרירט, ווי אָנדענק־מאָנומענטן, אין סאַמע האַרץ פֿון עזה-פּאַס.

אַ יאָר איז אַריבער, און די ריזיקע סומע פֿון 5.5 מיליאַרד דאָלער, וואָס איז מיט גרויס פּאַראַד צוגעזאָגט געוואָרן אויף דער קאַיִרער קאָנפֿערענץ, האָט לאַנגזאַם געקאַפּעט די ערשטע חדשים נאָכן קריג, און לסוף זיך אָפּגעשטעלט אין גאַנצן. צום באַדויערן, עקזיסטירט אין עזה־פּאַס אַ שרעקלעכע קאָרופּציע צווישן די מנהיגים און עס הערשט אַ פֿולשטענדיקע קריגערײַ צווישן די פּאַלעסטינער. און טאַקע אָט די קאָרופּציע און די אומענדלעכע ראַנגלענישן צווישן „פֿאַטאַך‟ און „כאַמאַס‟ האָבן געבראַכט דערצו, אַז מענטשן וווינען נאָך אין די שולן און געצעלטן, און האָבן נישט קיין דאַך איבערן קאָפּ און פּרנסה.

„כאַמאַס‟ קריגט זיך איבער די געלטער און מיט די סאַלאַפֿיסטישע מנהיגים איבער דעם ריכטיקן טײַטש פֿון איסלאַם. עגיפּטן און ישׂראל זעען אין אים אַ שׂונא און אַ געפֿערלעכן עלעמענט. די איינציקע סיבה, פֿאַרוואָס מע האָט „כאַמאַס‟ נאָך נישט אַראָפּגעוואָרפֿן פֿונעם טראָן איז, ווײַל קיינער ווייסט נישט, ווער ס׳קאָן דעם טראָן פֿאַרנעמען. מעגלעך, מע ווייסט עס יאָ, אָבער מע איז זיך משער, אַז נישט קיין בעסערע אָפּציע.

כאַמאַס געפֿינט זיך אין אַ פּלאָנטער מיט פֿיר עקן: ישׂראל, עגיפּטן, „פֿאַטאַך‟ און די נײַע מאָדע — די אָנהענגערס פֿון דער „איסלאַמישער מדינה‟.