פּובליציסטיק, פּאָליטיק

רוסלאַנד און אוקראַיִנע: אַפּאָקאַליפּטישע פּראָגנאָזן

Apocalyptic Forewarnings for Russia and Ukraine

פֿון גענאַדי עסטרײַך

אוקראַיִנע געפֿינט זיך הײַנט ניט אין צענטער פֿון די נײַעס, מיט וועלכע עס לעבט די מערבֿדיקע מעדיאַ. דער פֿאָקוס האָט זיך איבערגערוקט אויף אַנדערע, מער „הייסע‟ געשעענישן. אָבער ס’איז גאָר ניט אויסגעשלאָסן, אַז אָט־אָט וועט דאָרטן ווערן ווידער אַ מאָל זייער אָנגעגליט די אַטמאָספֿער. אמת, אין גאַנצן קאַלט איז דער קאָנפֿליקט קיין מאָל ניט געוואָרן, ניט געקוקט אויף אַלע צונויפֿגערעדטקייטן. קיין טאָג גייט ניט דורך אָן לאָקאַלע צונויפֿשטויסן צווישן דער אוקראַיִנישער מיליטער און די סעפּאַראַטיסטישע גרופּעס פֿון די אַזוי גערופֿענע דאָנעצקער און לוגאַנסקער „פֿאָלקס־רעפּובליקן‟ אין דרום־מיזרח פֿון אוקראַיִנע.

הגם רוסלאַנד הערט ניט אויף צו טענהן, אַז קיין רעגולערע רוסישע מיליטער איז ניט פֿאַרמישט אין דעם בלוטיקן קאָנפֿליקט, איז עס אַ סוד אויף גאַנץ בראָד, אַז פֿאַקטיש גייט דאָרטן בשתּיקה אָן אַ מלחמה צווישן רוסלאַנד און אוקראַיִנע. פֿון רוסלאַנד קומט אַהין ניט נאָר געווער, אַרײַנגערעכנט טאַנקען און האַרמאַטן, אָבער אויך אַ היפּשע צאָל, אפֿשר טויזנטער, מיליטער־לײַט, סײַ זעלנער און סײַ אָפֿיצירן. אָן רוסלאַנד וואָלטן די צוויי „פֿאָלקס־רעפּובליקן‟ בשום־אופֿן ניט געקענט קעמפֿן אַפֿילו מיט דער שוואַכער, אָפֿט מאָל ממש אומבאַהאָלפֿענער אוקראַיִנישער אַרמיי.

עס זעט אויס, אַז ביידע צדדים זײַנען פֿאַראינטערעסירט אין דעם צעגליִען דעם קאָנפֿליקט. ביידע לענדער האָבן זייער ערנסטע עקאָנאָמישע און סאָציאַלע פּראָבלעמען, קיין אויסוועג פֿון וועלכע, זעט מען ניט. מע זעט אויך ניט, אַז די רעגירונגען זאָלן האָבן קלאָרע פּראָגראַמען פֿון אַנטוויקלען זייערע געזעלשאַפֿטן. אין אַזאַ פֿאַל קען מען אויסניצן אַ מלחמה, כּדי פֿאַרדרייען די מוחות פֿון דער באַפֿעלקערונג, כּדי זי אָפּווענדן פֿון אַנדערע זאָרגן.

הגם רוסלאַנד איז כּמעט אין גאַנצן אויטאָקראַטיש, און אוקראַיִנע איז מער אָדער ווייניקער דעמאָקראַטיש, האָבן די צוויי לענדער אַ סך בשותּפֿותדיקע פּראָבלעמען; און דאָס איז נאַטירלעך, ווײַל אי רוסלאַנד, אי אוקראַיִנע שלעפּן אויף זיך די זעלבע ירושה. שוין אָפּגעשמועסט פֿון דעם, אַז די באַפֿעלקערונג איז, אין אַ היפּשער מאָס, פֿון דעם זעלבן טייג געקנאָטן.

למשל, מע הערט ניט אויף זיך גריבלען אין דער געשיכטע. אין דער אמתן, אָבער, דאָמינירן אין ביידע לענדער מיטאָלאָגיעס, בפֿרט פֿון דער צווייטער וועלט־מלחמה. ביידע לענדער ווערן אַלץ שטרענגער צו די היסטאָריקער אָדער זשורנאַליסטן, וועלכע „פֿאַלסיפֿיצירן‟ די אָפֿיציעלע באָבע־מעשׂה. ווי אַ פּועל־יוצא, פֿאַרמאַכט מען דעם מויל די מענטשן, וואָס זאָגן זיך אַרויס אַנדערש, ניט אַזוי ווי עס לוינט די אָפּהיטער פֿונעם אָפֿיציעל אָנגענומענעם „קאַנאָן‟.

עפּעס ענלעכס קומט פֿאָר אין דער פּרעסע און טעלעוויזיע, כאָטש אין אוקראַיִנע איז דער מצבֿ, דאַכט זיך, בעסער — אַזוי זאָגט מען, יעדנפֿאַלס. אָבער ווען איך קוק אַרײַן אין דער פּרעסע פֿון ביידע צדדים, שאַפֿן זיך צוויי לחלוטין פֿאַרשיידענע בילדער פֿון די געשעענישן. ווען מע לייענט די רוסישע קוואַלן, באַקומט זיך, אַז די אוקראַיִנער הייבן אָן אַלע מאָל די ערשטע צו שיסן; פּונקט פֿאַרקערט זעט עס אויס אין דער פּרעסע פֿון אוקראַיִנע. אַזאַ שוואַרץ־און־ווײַס בילד איז כאַראַקטעריש ניט נאָר ווען די רייד גייט וועגן שיסערײַ.

זייער שטאַרק איז געפֿאַלן די פּאָפּולערקייט פֿון דעם אוקראַיִנישן פּרעזידענט פּעטראָ פּאָראָשענקאָ. אין משך פֿונעם יאָר, זינט ער איז אויסגעוויילט געוואָרן (אין יוני 2014), האָט ער — ווי עס ווײַזן די אויספֿרעגן — פֿאַרלוירן אַ העלפֿט פֿון זײַנע שטיצער. אויף פּאַפּיר בלײַבן ס’רובֿ זאַכן, וועלכע ער האָט געהאַט צוגעזאָגט. זייער שאַרף האָט וועגן פּאָראָשענקאָ זיך אַרויסגעזאָגט דער כּלל־טוער און פּסיכיאַטער סעמיאָן גלוזמאַן, אַ באַקאַנטע פֿיגור אין אוקראַיִנע און אין דער וועלט.

אָנהייב 1970ער יאָרן, האָט גלוזמאַן געשפּילט אַ צענטראַלע ראָלע אינעם אַנטפּלעקן די סאָוועטישע סיסטעם פֿון באַשולדיקן פּאָליטישע דיסידענטן ווי פּסיכיש־קראַנקע מענטשן און פֿאַרשפּאַרן זיי אין משוגעים־הײַזער. פֿאַר זײַן טעטיקייט האָט מען אים אַרעסטירט און פֿאַרמישפּט צו זיבן יאָר לאַגערן און דרײַ יאָר פֿאַרשיקונג. גלוזמאַן איז אַ מיטגליד פֿון אַ צאָל אינטערנאַציאָנאַלע אָרגאַניזאַציעס, קאָמיטעטן וכ’. הקיצור, צו זײַן מיינונג הערט מען זיך צו.

אין זײַן אָפֿענעם בריוו צום פּרעזידענט, פֿאַרעפֿנטלעכט דעם 26סטן יוני, מאָלט ער אַן אַפּאָקאַליפּטיש בילד. ער וואָרנט פּאָראָשענקאָ און אַנדערע מענטשן פֿון דער איצטיקער רעגירונג, אַז זיי וועלן מוזן אָנטלויפֿן פֿון לאַנד, ווײַל אויף זייער אָרט קענען קומען ראַדיקאַלע, ממש פֿאַשיסטישע פֿירער. ער האָט אויך אונטערגעשטראָכן, אַז ניט וולאַדימיר פּוטין וועט זײַן שולדיק אין אַזאַ טראַגישן סוף, נאָר די אומפֿעיִקייט פֿון דער איצטיקער רעגירונג דורכצופֿירן אין לעבן די נייטיקע רעפֿאָרמען.

אינטערעסאַנט, אַז עפּעס אַזוינס הערט מען גאַנץ אָפֿט אויך אין רוסלאַנד — אַז פּוטין איז נאָך אַ וווילער יאַט, אין פֿאַרגלײַך מיט די גאָר געפֿערלעכע מענטשן, וועלכע קענען אים פֿאַרבײַטן. אין אַ פּאָר וואָכן אַרום קלײַב איך זיך פֿאָרן אויף עטלעכע טעג קיין מאָסקווע און פּעטערבורג. צי הייסט עס, אַז איך מוז בעטן גאָט ער זאָל פֿאַרשפּאַרן פּוטינען אין קרעמל ביז אָנהייב סעפּטעמבער, ווען איך וועל פֿון דאָרטן, מירטשעם, אַוועקפֿאָרן?