בולגאַריע באַדויערט טויט פֿון ייִדן

Bulgaria Regrets Death of Jews

בולגאַרער ייִדן בײַ אַ חורבן־הזכּרה אין דער הויפּט־סינאַגאָגע פֿון סאָפֿיע, בולגאַריע, דעם 10טן מאַרץ 2013
Getty Images
בולגאַרער ייִדן בײַ אַ חורבן־הזכּרה אין דער הויפּט־סינאַגאָגע פֿון סאָפֿיע, בולגאַריע, דעם 10טן מאַרץ 2013

Published March 11, 2013, issue of March 15, 2013.

פֿרײַטיק, דעם 8טן מאַרץ, האָט דער בולגאַרישער פּאַרלאַמענט אין דער קרוינשטאָט סאָפֿיע אָפּגעמערקט דאָס ניצול ווערן פֿון 48,000 בולגאַרישע ייִדן בעתן חורבן. אָבער אין דער זעלבער צײַט, האָבן זיי מודה געווען, אַז מע האָט נישט געראַטעוועט מער ווי 11,000 טויזנט ייִדן אונטער איר ממשלה, וועלכע מע האָט פֿאַרשיקט צו נאַצי טויט־לאַגערן אין 1943. דאָס איז געווען דאָס ערשטע מאָל וואָס בולגאַריע האָט אויסגעדריקט באַדויער אינעם טויט פֿון די דאָזיקע ייִדן.

בולגאַריע, כאָטש אַליִיִרט מיט דײַטשלאַנד בעת דער צווייטער וועלט־מלחמה, האָט זיך אָפּגעזאָגט פֿון דעפּאָרטירן די 48,000 ייִדישע בולגאַרישע בירגער. די טעריטאָריעס פֿון מאַקעדאָניע און אַ טייל פֿון יוגאָסלאַוויע האָט בולגאַריע אויך אַדמיניסטראַטיוו קאָנטראָלירט און פֿון דאָרטן האָט מען פֿאַרשיקט די ייִדן. בולגאַריע האָט זיך תּמיד שטאָלצירט מיטן פֿאַקט, וואָס זי איז געווען דאָס איינציקע אַליִיִרטע לאַנד מיט דײַטשלאַנד וואָס האָט געראַטעוועט איר ייִדישע באַפֿעלקערונג. אָבער וועגן די אומגעקומענע ייִדן אין צפֿון־גריכנלאַנד און יוגאָסלאַוויע האָט מען נישט דערמאָנט.

דעם 13טן מאַרץ וועט בולגאַריע צום ערשטן מאָל אָפּגעבן כּבֿוד די דאָזיקע דעפּאָרטירטע ייִדן אין דער שטאָט לאָם, וווּ די פֿאַרשיקונגען האָבן זיך אָנגעהויבן. עס וועלן זיך באַטייליקן בולגאַרישע, מאַקעדאָנישע און גריכישע דיפּלאָמאַטן אין דער הזכּרה, צווישן זיי דער בולגאַרישע אויסערן־מיניסטער ניקאָלײַ מלאָדענאָוו.

מדינת־ישׂראל האָט אָנגעהויבן אַ סעריע אונטערנעמונגען מיט בולגאַריע. בײַם אייראָפּעיִשן פּאַרלאַמענט אין בריסל האָט דער בולאַגרישער פּרעזידענט ראָזען פּלעוונעליעוו און ישׂראלדיקער פּרעזידענט שמעון פּערעז צוזאַמען געעפֿנט אַן אויסשטעלונג „דער גורל פֿון די בולגאַרישע ייִדן‟. אַן אָנדענקשילד לזכר די 11,000 קרבנות וועט מען אויפֿהענגען דעם זונטיק אין סאָפֿיע בײַ אַ צערעמאָניע אין דער הויפּט־סינאַגאָגע מיט דער באַטייליקונג פֿון בולגאַרישע און ישׂראלדיקע מוזיקער.