מענטשן און געשעענישן

חני געטער: אַ חסידה און ׳גיי׳

Chani Getter: Ex-Hasid and Gay

פֿון פֿרימעט גאָלדבערגער

_צו הערן פֿרימעט גאָלדבערגערס אינטערוויו מיט כאַני געטנער קוועטשט דאָ:

Listen Frimet Goldberger‘s interview with Chani Getter here:_

חני געטער איז אויפֿגעוואַקסן אין אַ פֿרומער, חסידישער היים אין מאָנסי ניו־יאָרק. איר יוגנט איז געווען אַ נאָרמאַלע פֿאַר אַ חסידיש מיידל. זי האָט חתונה געהאַט צו 18, געהאַט דרײַ קינדער, איינס נאָכן אַנדערן, און געפֿירט אַ חסידישע שטוב. אָבער נאָך דעם איז איר לעבנס־געשיכטע געוואָרן בכלל ווילד, לויט אַ חסידישן סטאַנדאַרט. זי וווינט הײַנט מיט אַ פֿרוי און האָדעוועט אירע קינדער אויף אַ מאָדערנעם, אָרטאָדאָקסישן וועג. אין צווישן פֿירט זי אָן מיט אַן אָרגאַניזאַציע צו שטאַרקן די גײַסטיקייט בײַ מענטשן

//www.inspirationallivinginc.com/ און זי שטודירט צו ווערן אַ ראַבינערטע. ווײַטער דערציילט זי איר אינטערעסאַנטע לעבנס־געשיכטע.

„מײַן משפּחה איז געווען זייער פֿרום — צען מאָל אַזוי פֿרום ווי בײַ אַנדערע משפּחות. איך האָב געהאַט צעפּ, אונדז האָ‘מיר געטראָגן שפּיצלעך, שוואַרצע זאָקן: אַלע סימנים פֿון פֿרומקייט האָט מען געזען אין מײַן משפּחה. ווען איך בין געווען 17 יאָר אַלט, בין איך אהיימגעקומען פֿון סעמינאַר אויף פּסח און מײַן טאַטע האָט מיר געזאָגט: ׳איך גיי דיר געפֿינען אַ בחור׳. איך האָב מורא געהאַט. מײַנע חבֿרטעס זענען געווען אַזוי צופֿרידן, ווען זיי זענען געוואָרן כּלות, אָבער איך האָב מורא געהאַט. די גאַנצע צײַט האָב איך געטראַכט — ׳ניין, דאָס געשעט נישט צו מיר׳. מײַן האַרץ האָט נישט אויפֿגעהערט צו ציטערן, ווען איך האָב געטראַכט, אַז איך בין אַ כּלה און איך גיי חתונה האָבן מיט דעם מאַן.

„במשך פֿון די זיבן טעג פֿון די שבֿע־ברכות האָב איך ממש נישט גערעדט. מײַנע חבֿרטעס זענען געקומען אויף שבת שבֿע ברכות און מיך געוווּנטשן מזל־טובֿ, און איך בין געווען שטיל. די גאַנצע זיבן טעג האָב איך געשוויגן, ווײַל איך האָב געוווּסט, אַז מײַן לעבן האָט זיך אָנגעפֿאַנגען אָבער איך האָב נישט קיין שום וואָרט צו זאָגן וועגן דעם.

„איך האָב געוווּסט, אַז איך בין ׳גיי׳, ווען איך בין געווען אַרום 21 יאָר אַלט, און איך האָב דערציילט מײַן מאַן, אַז איך בין ׳גיי׳ און ער האָט פּשוט געענטפֿערט, ׳יאָ, דאָס לייגט זיך אויפֿן שׂכל׳. איך האָב שוין געהאַט צוויי קינדער, ווען איך האָב דערציילט מענטשן, אַז איך בין ׳גיי׳, אָבער איך האָב דעמאָלט נישט געוווּסט, אַז דאָס וועט אַזוי בײַטן מײַן לעבן. איך האָב געהאַט נאָך אַ קינד און ערשט מיט אַ יאָר און אַ האַלב שפּעטער האָב איך זיך צעשיידט מיט מײַן דעמאָלטיקן מאַן.

„איך האָב זיך נישט געגט מיט מײַן מאַן, ווײַל איך בין געווען ׳גיי׳. איך האָב מיך אָפּגעטיילט פֿון אים צוליב אַנדערע זאַכן, אָבער איך בין גראָד ׳אַרויסגעקומען׳ דעמאָלט ווי ׳גיי׳. מײַן טאַטע האָט געוואָלט מיר חתונה מאַכן מיט נאָך אַ מאַן, און איך האָב געוווּסט, אַז דאָס וועט נישט טויגן. מײַן טאַטע־מאַמע לעבן אין אַ וועלט, וווּ זיי ווילן גאָרנישט וויסן, זאָג איך זיי נישט. זיי האָבן שטאַרק ליב מײַן צוקונפֿטיקע פֿרוי, די פֿרוי מיט וועמען איך לעב און פֿיר אַ שטוב מיט קינדער, אָבער זיי ווילן נישט וויסן מער גענויערע פּרטים.

„די שווערסטע זאַך פֿאַר מיר איז געווען, וואָס איך האָב נישט געהאַט קיין דערציִונג. איך בין געווען 23 יאָר אַלט; מײַנע עלטערן האָבן נישט גערעדט מיט מיר און זיי האָבן אַפֿילו נישט געוווּסט, אַז איך בין ׳גיי׳. זיי האָבן אויפֿגעהערט צו רעדן צו מיר, ווײַל איך האָב אָנגעהויבן צו פֿירן אַן אויטאָ. ס‘איז געווען שווער פֿאַר מיר, ווײַל איך האָב געהאַט דרײַ קינדערלעך וואָס האָבן געדאַרפֿט עסן, קליידונג, גיין אין ישיבֿה און אין ׳סקול׳ און איך האָב נישט געהאַט קיין וועג צו מאַכן פּרנסה.

„איך מוז זאָגן, אַז די קהילה האָט מיר באמת געהאָלפֿן ווען איך האָב געדאַרפֿט הילף. איך בין געגאַנגען פֿון חסידיש צו ישיבֿיש צו מאָדערן אָרטאָדאָקס, און וווּ איך בין אָנגעקומען, כּמעט אין יעדער שיל, האָב איך געטראָפֿן, אַז מענטשן האָבן מיך פֿאַרשטאַנען. פֿון דעסטוועגן איז נאָך אַלץ געווען אמתדיק שווער.

„די שווערסטע צײַט איז געווען יום־טובֿ. די קינדער זענען געווען קליין, און אײַנגעשלאָפֿן בײַ נאַכט, און איך בין געבליבן אַליין, אָן קיינעם צו רעדן קיין וואָרט. מײַן זון איז דורכגעגאַנגען זייער אַ שווערע צײַט. ענדלעך איז ער געגאַנגען שלאָפֿן און איך האָב זיך געפֿינען אַליין אין דער היים און אָנגעהויבן צו וויינען. איך האָב אפֿילו נישט געהאַט וועמען צו קלינגען, ווײַל כאָטש איך האָב געמאַכט נײַע פֿרײַנדשאַפֿטן, האָב איך מער נישט געהאַט די אַלטע פֿרײַנד צו קלינגען. אַ וואָך שפּעטער האָט מײַן מיידל אָנגעהויבן פֿאָרן אַליין אויפֿן ׳בײַסיקל׳; און איך געדענק, אַז איך בין דאָרט געשטאַנען, און געטראַכט צו זיך, אַז אַפֿילו וועגן דעם האָב איך נישט וועמען צו קלינגען. צו האָבן אַ מאַמע וואָס לעבט און נישט קענען אויפֿהייבן דעם טעלעפֿאָן און איר זאָגן ׳מאַמי, דײַן אייניקל האָט הײַנט…׳; דאָס איז פֿאַר מיר געווען דאָס שווערסטע. און ווען איך האָב באַמערקט, אַז דער זעלבער גאָט וואָס איך האָב אַזוי ליב, האָט מיך געשטעלט אין אַזאַ מצבֿ — אַ 23־יאָריקע מיט דרײַ קינדער, אָן קיין משפּחה — האָב איך אָנגעהויבן צו פֿרעגן אמתדיקע שווערע קשיות.

„איך געדענק ווען איך בין דאָס ערשטע מאָל געגאַנגען צו אַ ׳אָרטאָ־דײַק׳ [פֿרומע לעזביקע] מיטינג. קיין איינע פֿון זיי איז מער נישט געווען פֿרום. זיי האָבן מיך געפֿרעגט: ׳פֿאַר וואָס האַלטסו שבת? וואָס גייט דיר אָן וועגן כּשרות?׳. איך מוז זאָגן, אַז סע האַלט זיך בײַ מיר אין איין בײַטן — וווּ איך בין, און וווּ איך בין געווען. אָבער איך האָב געוווּסט, אַז איך מוז פֿרעגן די קשיות. איך האָב נישט סתּם געקענט אַוועקגיין פֿון פֿרומקייט, ווײַל דאָס וואָס איך פֿיל, ווען איך זיץ בײַ אַ שבת־סעודה… איך האָב דרײַ קינדער, ׳טינאיידזשערס׳, וואָס קענען זיצן צוזאַמען פֿאַר צוויי, דרײַ טעג אויף אַ יום־טובֿ אָדער אַ שבת, און זיי זעען נישט קיין טעלעוויזיע, און זיי דאַרפֿן נישט זייער ׳אײַ־פֿאָן׳. אַלע אַנדערע טעג מוזן זיי דאָס האָבן. שבת, יום־טובֿ קען מען זיצן און שפּילן און מע קען אַרויסגיין אין גאַס און זײַן אַ משפּחה אָן די אַלע זאַכן וואָס צעמישן די קינדער, וואָס די וועלט האָט אָרײַנגעברענגט. דאָס איז מער ווערט פֿון געלט.

„די חסידישע וועלט טויג נישט פֿאַר א סך מענטשן. דעם פּרײַז וואָס מע צאָלט ווען מע גייט אַוועק, קען נישט יעדער אויסהאַלטן. מײַן האַרץ איז זייער צעבראָכן ווען איך זע דאָס — פֿאַר וואָס זאָל מען צאָלן אַזאַ הויכן פּרײַז צו קענען לעבן דעם אייגענעם אמת? מײַן טאָכטער האָט מיר געזאָגט לעצטנס: ׳מאַמי, איך בין אַזוי גליקלעך, וואָס דו ביסט אַוועקגעגאַנגען פֿון דאָרט.׳ מיר זענען דורכגעפֿאָרן אַ חסידיש שטעטל, און זי זאָגט מיר: ׳איך וואָלט געקענט זײַן איינע פֿון יענע מיידלעך; איך בין אַזוי צופֿרידן, וואָס איך בין נישט.׳

„עס זענען פֿאַראַן מענטשן וואָס ווילן זײַן פֿרום, אָדער זענען פֿרום און קומען אַלץ אַרויס ווי ׳גיי‘ . די פּראָבלעם איז, וואָס אַפֿילו אין דער שיל וווּ איך דאַוון און די מענטשן ווייסן, רעדט מען נישט דערפֿון. און ווען מע רעדט נישט פֿון עפּעס וואָס איז אַזוי נאָענט צו מײַן האַרץ, טוט וויי. איינער האָט מיך אַמאָל געפֿרעגט — וואָס איז די גדולה, וואָס דו רעדסט נישט דערפֿון?׳ ווען איך וואָלט חתונה געהאַט און אין מײַן שיל וואָלט נישט געווען קיין אויפֿרוף לכּבֿוד אונדז, זעט מען, אַז איך בין אַנדערש ווי אַלע אַנדערע, און דאָס טוט וויי. ווען מײַנע צוויי חבֿרטעס האָבן אַ קינד און די שיל וויל נישט מאַכן קיין קידוש, און זיי זענען אַ טייל פֿון דער שיל יאָרן לאַנג, וואָס איז דער תּירוץ? מיט דעם זאָגט מען מיר, אַז מײַן שׂימחה איז נישט וויכטיק גענוג, און מײַן שׂימחה מיינט נישט אַזוי פֿיל ווי דעם אַנדערנס שׂימחה.

איך האָב געטראָפֿן מײַן באַשערטע פֿרוי מיט צוויי און אַ האַלב יאָר צוריק; הײַנט וווינען מיר צוזאַמען און שטעלן אויף אַ ייִדישע שטוב. ווען איך בין אויפֿגעוואַקסן האָבן מײַנע עלטערן מיר איין מאָל געזאָגט: ׳חני, זײַ נישט וואָס דו ביסט, און הײַנט האָב איך געטראָפֿן איינע וואָס זאָגט מיר, טעגלעך — חני, ווער ביסטו? זײַ מער דערפֿון!‟

צו לייענען נאָך וועגן חני געטער, לייענט רחל שעכטערס „פֿאָרווערטס‟־אַרטיקל: //yiddish2.forward.com/node/2235/