שיל אין ווײַסרוסלאַנד פֿאַרברענט

Fire Ravages Belarus Shul


פֿון ייִט״אַ

Published December 04, 2013, issue of December 20, 2013.

די „גרויסע כאָרשיל‟ אין גראָדנע, ווײַסרוסלאַנד, האָט פֿאַראַכטאָגן דינסטיק אויף דער נאַכט געליטן אַ גרויסן היזק צוליב אַ שׂרפֿה, האָט מיטוואָך איבערגעגעבן דער נויטפֿאַל־מיניסטעריום. די „כאָרשיל‟ איז איינע פֿון די עלטסטע פֿונקציאָנירנדיקע שילן אין אייראָפּע.

דאָס פֿײַער איז געווען אַ רעזולטאַט פֿון אַ באַהייצונג־סיסטעם, וואָס איז קאַליע געוואָרן. די פֿלאַמען האָבן אײַנגעשלונגען די קיך, דעם עסצימער און אַ טייל פֿונעם צווייטן גאָרן. צום גליק, האָט די שׂרפֿה נישט דערגרייכט צום ערשטן אָדער דריטן גאָרן, און האָט בלויז צעשטערט 30 קוואַדראַט־מעטער פֿונעם בנין. קיינער איז נישט פֿאַרוווּנדיקט געוואָרן.

לויט דער חב״ד־וועבזײַט, איז די „גרויסע כאָרשיל‟ געגרינדעט געוואָרן אין 1568, דורכן הויפּט־רבֿ פֿון דער שטאָט, מרדכי יפֿה, און ווערט באַצייכנט ווי די עלטסטע שיל אינעם געוועזענעם סאָוועטן־פֿאַרבאַנד, וואָס האָט נאָך אַלץ אַ רעגלמעסיקן מנין.

אינעם יאָר 1899 איז דער הילצערנער בנין אין גאַנצן אָפּגעברענט געוואָרן, גיט איבער די וועבזײַט פֿון דער אָרטיקער ייִדישער קהילה, אָבער ער איז גיך איבערגעבויט געוואָרן מיט ציגל, און ווײַטער געדינט דער קהילה. פֿאַראַיאָרן האָבן די ייִדישע כּלל־טוער פֿון גראָדנע געמאָלדן, אַז זיי גרייטן זיך צו מאַכן אַ גרעסערן רעמאָנט, נאָך יאָרן לאַנג פֿון אָפּגעלאָזנקייט אונטער דער סאָוועטישער תּקופֿה.

במשך פֿון דער צווייטער וועלט־מלחמה האָבן די נאַציס פֿאַרזאַמלט אַלע ייִדן פֿון גראָדנע לעבן דער „גרויסער כאָרשיל‟, איידער זיי האָבן די ייִדן דעפּאָרטירט אין די אומברענג־לאַגערן.

נאָך דער מלחמה האָט די סאָוועטישע רעגירונג געניצט דעם בנין ווי אַ שפּײַז־סקלאַד, אַן אַפּטייק און אַ קונסט־וואַרשטאַט.