ידיעות פֿון מאָסקווע

News From Moscow

די עקספּאָזיציע „שטעטל‟ אינעם מאָסקווער ייִדישן מוזיי
די עקספּאָזיציע „שטעטל‟ אינעם מאָסקווער ייִדישן מוזיי

פֿון אלכּסנדרה פּאָליאַן

Published December 18, 2013, issue of January 03, 2014.

פֿאַרביטן 4 יאָר אויף 100,000 דאָלאַר

די הויפּט־נײַעס איז די וואָך ווידער פֿאַרבונדן מיט באַוווּסטע ייִדן און מיטן פאָליטישן לעבן אין רוסלאַנד און אַרום אים. דער ערשטער העלד פֿון די נײַעס איז איליאַ פֿאַרבער, דער דאָרפֿישער לערער וואָס מע האָט אים פֿאַראורטיילט אויף 7 יאָר און איין חודש תּפֿיסה פֿאַרן נעמען כאַבאַר; דער פֿאַקט איז אָבער ניט דערוויזן פֿון דער פּראָקוראַטור. זומער האָבן פֿאַרבערס אַדוואָקאַטן אָנגעגעבן אַ פּראָטעסט קעגן דעם אורטייל, און די וואָך האָט דער טוועריער געגנט־געריכט פֿאַרקלענערט זײַן טערמין ביז 3 יאָר. פֿאַרבער מוז אויך אויסצאָלן אַ שטראַף פֿון 3 מיליאָן קערבלעך (אַרום 100 טויזנט דאָלאַר). פֿאַרבערס אַדוואָקאַטן און די קרובֿים זענען, זעלבסטפֿאַרשטענדלעך, ניט באַפֿרידיקט פֿונעם אורטייל און ווילן זיך ווענדן אינעם אייראָפּעיִשן געריכט פֿאַר מענטשן־רעכט.

צי וועט זײַן אַ דריטער כאָדאָרקאָווסקי־פּראָצעס?

די צוויי אַנדערע „ניוס־מייקערס‟ זענען צוויי געוועזענע רוסלענדישע פּאָליטיקער — מיכאַיִל כאָדאָרקאָווסקי און באָריס נעמצאָוו. כאָדאָרקאָווסקי, פּוטינס געוועזענער פּאָליטישער קעגנער, איז דער סאַמע באַרימטער תּפֿיסהניק אין רוסלאַנד. ער זיצט אין לאַגער שוין אַן ערך 10 יאָר, און זומער 2014, אין אַ האַלב יאָר אַרום, דאַרף ער באַפֿרײַט ווערן. אָבער מע האָט אָנגעהויבן צו רעדן וועגן זײַן היפּאָטעטישן דריטן פּראָצעס. דאָס מאָל באַשולדיקט מען אים אין לעגאַליזירן געלטער, וואָס זענען געקריגן געוואָרן אויף אַ פֿאַרברעכערישן אופֿן — אַרום 10 ביליאָן דאָלאַר. אויב מע וועט מישפּטן כאָדאָרקאָווסקין צום דריטן מאָל, קען ער קריגן ביז נאָך 7 יאָר אין תּפֿיסה.

באָריס נעמצאָוו — אין צענטער פֿון אַ פּאָליטישן סקאַנדאַל אין קיִעוו

באָריס נעמצאָוו, דער געוועזענער מיניסטער אין יעלצינס צײַטן און פּוטינס אָפּאָזיציאָנער, איז אַרײַנגעפֿאַלן אינעם צענטער פֿון אַ פּאָליטישן סקאַנדאַל אין אוקראַיִנע. מיט אַ גרופּע אַנדערע פּאָליטיקערס און געזעלשאַפֿטלעכע טוערס, האָט נעמצאָוו געהאַט בדעה אַרויסצוטרעטן אויף אייראָפּע־מײַדאַן און אַרויסצוברענגען זײַן שטיצע צו דער פּראָטעסט־באַוועגונג. מען האָט אים אָבער ניט אַרײַנגעלאָזט אין לאַנד, ווײַל ער איז געווען פֿאַרבונדן מיטן פֿאָריקן אוקראַיִנישן פּרעזידענט, וויקטאָר יושטשענקאָ. די סיטואַציע ווערט צווייפֿלהאַפֿטיק צוליב דעם, וואָס מיט 10 יאָר צוריק איז נעמצאָוו באַלוינט געוואָרן מיט איינעם פֿון די העכסטע אוקראַיִנישע אָרדנס.

אַן אויסשטעלונג פֿון ייִדן מאָלערס אין פּושקין־מוזיי

אין מאָסקווער מוזיי אויף פּושקינס נאָמען האָט זיך געעפֿנט אַ נײַע אויסשטעלונג. עס האָט זײַן זאַמלונג אויסגעשטעלט דער געשעפֿטסמאַן, געזעלשאַפֿטלעכער טוער, און פֿאָרזיצער פֿונעם „אייראָפּעיִשן ייִדישן קאָנגרעס‟, וויאַטשעסלאַוו קאַנטאָר. פֿאָרגעשטעלט ווערן ווערק פֿון פֿילצאָליקע קינסטלערס פֿון ייִדישן אָפּשטאַם, פֿון פֿאַרשיידענע דורות — פֿון וואַלענטין סעראָוו און לעאָן באַקסט ביז איליאַ קאַבאַקאָוו, בתוכם מאַרק שאַגאַל, חיים סוטין, אָסיפּ צאַדקין, דוד שטערענבערג, מאַרק ראָטקאָ און נתן אַלטמאַן. באַזונדערס, ווערט אויסגעשטעלט על ליסיצקיס ציקל „שיחת־חולין‟ — אילוסטראַציעס צו דער פּראָגער גולם־אַגדה.

אַ נײַע לעקציע־פּראָגראַם אינעם מאָסקווער ייִדישן מוזיי

דער נײַער מאָסקווער ייִדישער מוזיי האָט צוגעגרייט אַ נײַע לעקציע־פּראָגראַם, וואָס איז געווידמעט דער הייליקער שטאָט ירושלים און דעם בית־המיקדש. דעם ערשטן רעפֿעראַט האָט געהאַלטן דער ישׂראלדיקער קונסט־פֿאָרשער באָריס חיימאָוויטש, וואָס האָט דערציילט וועגן דעם אימאַזש פֿונעם בית־המיקדש אין דער שפּעטערער ייִדישער קונסט. דעם צווייטן רעפֿעראַט האַלט אָפּ דער אַקאַדעמישער דירעקטאָר פֿונעם פּראָיעקט „אשכּולות‟, סעמיאָן פּאַריזשסקי, וואָס איז אויך אַ ספּעציאַליסט אין מיטל־אַלטערלעכער ייִדישער ליטעראַטור. זײַן טעמע וועט זײַן די אָפּשפּיגלונג פֿון בית־המיקדש אין ייִדישער דיכטונג אין שפּאַניע: ער וועט באַווײַזן, ווי אַזוי די ייִדישע דיכטערס פֿלעגן פֿאַרגלײַכן ארץ־ישׂראל מיט אַנדאַלוזיע, דעם בית־המיקדש מיט אַלגאַמבראַ, און ליבע — מיט דער דינסט אין בית־המיקדש.

געשטאָרבן גריגאָרי דאַשעווסקי — פּאָעט, איבערזעצער, לערער

און צום סוף, אַ טרויעריקע נײַעס. נעכטן איז אין מאָסקווע געשטאָרבן איינער פֿון די אָנגעזעענסטע מענטשן אין דער הומאַניטאַרער סבֿיבֿה אין רוסלאַנד, דער דיכטער, איבערזעצער, ליטעראַרישער קריטיקער און לערער — גריגאָרי דאַשעווסקי. ער האָט געלערנט לאַטײַן און אַנטיק־ליטעראַטור מיט קינדער און סטודענטן, פֿאַרעפֿנטלעכט עטלעכע ביכער לידער, איבערגעזעצט דיכטונג, פּראָזע און פֿילאָסאָפֿישע ווערק פֿון עטלעכע שפּראַכן. צווישן אַנדערע, האָט ער איבערגעזעצט האַנאַ אַרענדט, אָלדאָס האַקסלי, וולאַדימיר נאַבאָקאָוו, טרומען קאַפּאָטע. ער איז אויך געווען באַרימט ווי אַ ליטעראַטור־קריטיקער, איינער פֿון די אינטעלעקטועלסטע מענטשן אין רוסלאַנד. אין די לעצטע יאָרן, ווען ער האָט קוים געקענט גיין, האָט ער זיך מצרף געווען צו דער באַוועגונג לשם רעכט פֿון אינוואַלידן אין רוסלאַנד. ער איז אַלט געווען בלויז 49 יאָר.

די ידיעות פֿון מאָסקווע, ווי אויך ייִדישע נײַעס פֿון אַנדערע לענדער איבער דער וועלט, קאָן מען הערן יעדן טאָג אין אונדזער ראַדיאָ־פּראָגראַם „דער פֿאָרווערטס־קול‟.