ידיעות פֿון מאָסקווע

News From Moscow

דער פּרעזידענט וולאַדימיר פּוטין און הויפּט־רבֿ בערל לאַזאַר, מאָסקווע, דעם 13טן אַפּריל
Courtesy of shturem.net
דער פּרעזידענט וולאַדימיר פּוטין און הויפּט־רבֿ בערל לאַזאַר, מאָסקווע, דעם 13טן אַפּריל

פֿון אלכּסנדרה פּאָליאַן

Published April 24, 2014, issue of May 23, 2014.

די מאַכט האָט אויסגעניצט פּסח פֿאַר פּראָפּאַגאַנדע

די ייִדן אין מאָסקווע האָבן בעתן פּסח אָרגאַניזירט סדרים אין אַ צענדליק מאָסקווער שולן און אַנדערע ערטער איבער דער שטאָט, וווּ מ‘האָט אויך געקענט קויפֿן מצות. אַ סדר האָט מען אָרגאַניזירט אַפֿילו אין דער באַרימטער תּפֿיסה „בוטירקע‟, וואָס אין איר איז אַמאָל געזעסן דער ייִדישער דיכטער ה. לייוויק. אַהין איז געקומען דער רבֿ פֿון חב״ד, יהושע דײַטש, און האָט דערציילט צען תּפֿיסהניקעס פֿון יציאת־מצרים.

ערבֿ־פּסח, דעם 13טן אַפּריל, האָט דער פּרעזידענט וולאַדימיר פּוטין זיך געטראָפֿן מיט דעם הויפּט־רבֿ פֿון חב״ד, בערל לאַזאַר, און דעם צווייטן מענטש אינעם רוסישן חב״ד, אַלכּסנדר באָראָדאַ. צום באַדויערן, איז הײַיאָר פּסח אויסגעניצט געוואָרן פֿון דער אָפֿיציעלער מלוכישער פּראָפּאַגאַנדע. לאָמיך דערמאָנען, אַז צווישן די סיבות, וואָס צווינגען כּבֿיכול די רוסישע מלוכה צו פֿאַרכאַפּן קרים, האָט די פּראָפּאַגאַנדע דערמאָנט אַנטיסעמיטיזם, וואָס הערשט איצט מכּלומרשט אין אוקראַיִנע.

יענע וואָך איז דאָס איבערשיקן מצות קיין קרים געוואָרן אַ טעמע פֿון די אָפֿיציעלע נײַעס — די רוסישע מלוכה האָט כּלומרשט געהאָלפֿן די קרימער ייִדן. פּוטין האָט אויך באַגריסט אַלע רוסישע ייִדן, בתוכם די ייִדן פֿון קרים, צום יום־טובֿ און געשיקט אָפֿיציעלע בריוו צו ביידע מאָסקווער הויפּט־רבנים.

טעאַטער „שלום‟ דערקלערט אַ קאָנקורס

מיט עטלעכע טעג צוריק האָט דער ייִדישער טעאַטער „שלום‟ דערקלערט אַ פֿאַרמעסט אויף דער בעסטער פּיעסע פֿאַר קינדער. דער געווינער פֿון דער ערשטער פּרעמיע וועט האָבן די געלעגנהייט צו זען זײַן פּיעסע אויפֿגעפֿירט אינעם טעאַטער. די פּיעסע מוז זײַן אויף רוסיש און נישט אומבאַדינגט פֿאַרבונדן מיט ייִדן.

דער טעאַטער „שלום‟ איז דער איינציקער ייִדישער טעאַטער אין מאָסקווע. אַלע ספּעקטאַקלען זענען אויף רוסיש; כּמעט קיינער פֿון די אַקטיאָרן האָט ניט געהערט קיין ייִדיש אין דער היים. אינעם רעפּערטואַר ווערן געשפּילט פּיעסעס פֿון ייִדן און וועגן ייִדן, אָבער די ספּעקטאַקלען פֿאַר קינדער זענען ניט פֿאַרבונדן מיט דער ייִדישער טעמאַטיק בכלל.

„אשכּולות‟ — דער צענטער פֿונעם ייִדישן קולטורעלן לעבן

מיט עטלעכע חדשים צוריק זײַנען ס’רובֿ קולטורעלע געשעענישן פֿאָרגעקומען אין דעם נײַעם ייִדישן מוזיי, אָבער פֿרילינג האָט „אשכּולות‟ ווידער צוגעצויגן מער מענטשן.

ערבֿ־פּסח און חול־המועד פּסח האָט דער פּראָיעקט אַדורכגעפֿירט צוויי אָוונטן. דער ערשטער איז געווען געווידמעט דעם ייִדישן פֿילאָסאָף גרשום שלום, וואָס איז געבוירן געוואָרן אין דײַטשלאַנד און האָט עולה געווען קיין ארץ־ישׂראל. די סיבה פֿאַר דער באַגעגעניש איז געווען דאָס נײַ בוך „גרשום שלום, וואַלטער בנימין: געשיכטע פֿון איין פֿרײַנדשאַפֿט‟ — אין דער רוסישער איבערזעצונג. אין דער באַגעגעניש האָבן אָנטיילגענומען די פֿילאָסאָפֿן וואַלערי פּאָדאָראָגאַ און יואל רגבֿ, דער איבערזעצער באָריס דובין, דער פּאָעט אַלכּסנדר סקידאַן און דער קריטיקער דוד ריף. זיי האָבן דערציילט וועגן די צוויי פּערזענלעכקייטן, וועגן דעם קולטורעלן קאָנטעקסט פֿונעם דײַטשן און דײַטש־ייִדישן לעבן אין דער ווײַמאַר־רעפּובליק, וועגן דעם בוך און וועגן דעם געשפּאַנטן דיאַלאָג צווישן שלום און בנימין.

דער צווייטער אָוונט איז פֿאָרגעקומען דעם פֿאַרגאַנגענעם זונטיק, און איז געווען געווידמעט איינעם פֿון די גרעסטע מיטאָסן פֿון דער מערבֿדיקער קולטור, וואָס האָט באַשטימט די באַציִונג פֿון די אייראָפּעער צו ייִדן — דער געשיכטע פֿון יהודה, דעם פֿאַררעטער פֿון יעזוסן. וועגן דער געשיכטע פֿון דעם דאָזיקן מיטאָס אין דער רוסישער קולטור אין מיטל־אַלטער און אין דער נײַער צײַט האָט דערציילט דער היסטאָריקער מיכאַיִל מײַזולס.

געשטאָרבן בענעדיקט סאַרנאָוו

און די לעצטע ידיעה פֿאַר הײַנט, צום באַדויערן, אַ טרויעריקע.

דעם 20סטן אַפּריל איז אין מאָסקווע געשטאָרבן בענעדיקט סאַרנאָוו, אַ באַרימטער קריטיקער, ליטעראַטור־פֿאָרשער און שרײַבער; אַ מענטש, וואָס האָט געקענט אַלע סאָוועטישע שרײַבער פּערזענלעך און געשריבן וועגן זיי אינטערעסאַנטע און אַקאַדעמיש־אויספֿירלעכע ביכער. ער האָט געפֿאָרשט די סאָוועטישע ליטעראַטור און קולטור, און האָט צונויפֿגעשטעלט אַ מין ענציקלאָפּעדיע פֿון דער פֿאַרגאַנגענער תּקופֿה — „אונדזער סאָוועטישער נאָוואָיאַז‟, אַ מין ווערטערבוך פֿון דער אָפֿיציעלער סאָוועטישער שפּראַך. ער איז אויך געווען אַ פּאָפּולאַריזאַטאָר פֿון הויך־געשריבענער קולטור; אַ סך דערציילט וועגן ליטעראַטור און דער געזעלשאַפֿט אין ראַדיאָ־פּראָגראַמען. זײַן וויכטיקסט ווערק איז געווען „סטאַלין און שרײַבערס‟ אין 4 בענד.

די ידיעות פֿון מאָסקווע, ווי אויך ייִדישע נײַעס פֿון אַנדערע לענדער איבער דער וועלט, קאָן מען הערן יעדן טאָג אין אונדזער ראַדיאָ־פּראָגראַם „דער פֿאָרווערטס־קול‟.