קורדיסטאַן שנײַדט זיך אויף אַ מדינה

The New State of ... Kurdistan?

איראַקער קורדישע פֿרויען קאָכן אין אַ מעטשעט אין דער קורדישער הויפּשטאָט אַרביל. די פֿרויען זענען אַנטלאָפֿן מיט זייערע משפּחות פֿון אַ פֿאַרכאַפּטער פּראָווינץ.
Getty Images
איראַקער קורדישע פֿרויען קאָכן אין אַ מעטשעט אין דער קורדישער הויפּשטאָט אַרביל. די פֿרויען זענען אַנטלאָפֿן מיט זייערע משפּחות פֿון אַ פֿאַרכאַפּטער פּראָווינץ.

פֿון גענאַדי עסטרײַך

Published June 27, 2014, issue of July 18, 2014.

פֿרײַטיק, דעם 20סטן יוני, איז אין דעם פּאָרט פֿון דער שטאָט אַשקלון אַרײַן אַ טאַנקער מיט קורדישן נאַפֿט. ישׂראל האָט שוין אַ לאַנגע געשיכטע פֿון ניט-אָפֿיציעלע, פֿרײַנדלעכע באַציִונגען מיט די קורדן, בפֿרט איראַקישע, אַזוי אַז ס׳איז גאַנץ לאָגיש צו זען ישׂראל ווי אַ שותּף אין די באַמיִונגען פֿונעם איראַקישן קורדיסטאַן אויפֿצובויען אַן אומאָפּהענגיקן קאַנאַל צו פֿאַרקויפֿן זײַן „שוואַרץ גאָלד‟. ס׳רובֿ לענדער ווילן זיך ניט פֿאַרפֿירן מיט באַגדאַד, אָבער ישׂראל האָט ווייניק וואָס צו פֿאַרלירן — זינט 1948 געפֿינען זיך ביידע לענדער, ישׂראל און איראַק, אין אַ מלחמה-צושטאַנד.

די הצלחהדיקע מיליטערישע אָפּעראַציעס פֿון דער „איסלאַמישער מדינה פֿון איראַק און דעם לעוואַנט‟ האָבן, בינו-לבינו, שטאַרקער געמאַכט די פּאָזיציעס פֿון קורדיסטאַן. ביז אַהער איז עס שוין געווען אַן אויטאָנאָמיע, אַ רעלאַטיוו רויִקע, באַנאַנד מיטן אין-סופֿיקן כאַאָס, וואָס הערשט אין דעם איבעריקן איראַק. קורדיסטאַן האָט אַן אייגענע אַרמיי, „פּעשמערגאַ‟, מיט צוויי הונדערט מיליטער־לײַט, און די פֿאַנאַטישע סוניטישע מיליטער־לײַט פֿון דער „איסלאַמישער מדינה‟ קענען דערווײַל ניט אַרײַן אין די געגנטן אונטער דעם קורדישן קאָנטראָל. נאָך מער: די „פּעשמערגאַ‟ האָט פֿאַרנומען די שטאָט קירקוק, אַ וויכטיקער נאַפֿט-צענטער, אויף וועלכן די קורדן האָבן שוין לאַנג געלייגט אַן אויג.

די רעגירונג פֿון קורדיסטאַן האָט אַנטוויקלט אַ ברייטע פּראָגראַם פֿון שאַפֿן אַ פֿעסטע עקאָנאָמישע באַזע פֿאַר דער געגנט, וואָס וועט אפֿשר, סוף-כּל-סוף, זיך אָפּטיילן פֿון איראַק און ווערן אַ באַזונדערע מלוכה. זינט דעם סוף פֿון סאַדאַם כוסיינס ממשלה האָט די דאָזיקע אַנטוויקלונג דערלויבט צו דערגרייכן גאָר אַ נײַעם, בערך 200 מאָל גרעסערן, ניוואָ פֿון אַרויסבאַקומען נאַפֿט. דערצו איז אין נאָוועמבער 2013 פֿאַרענדיקט געוואָרן די בויונג פֿון אַ נאַפֿטרער, וואָס גיט אַ מעגלעכקייט צו ברענגען דעם אַרויסבאַקומענעם נאַפֿט אין דעם טערקישן פּאָרט קייכאַן, און פֿון דאָרטן — אין דער גאָרער וועלט, אַבי עס זאָלן זיך אויסזוכן קונים.

ווי אַלע זונטיקדיקע צײַטונגען, פֿאַרנעמט די לאָנדאָנער „סאַנדי טײַמס‟ צענדליקער זײַטלעך, צעטיילט אויף סעקציעס; אַ סך פֿון זיי וואַרף איך גלײַך אַרויס, אַפֿילו ניט עפֿנדיק. אין די פֿאַרבליבענע סעקציעס האָבן די געשעענישן אין איראַק פֿאַרנומען אַ היפּש ביסל אָרט — ווייניקער פֿון פֿוסבאָל, מיט קאָמענטאַרן מכּוח דער ממש טראַגישער מפּלה פֿון דער ענגלישער מאַנשאַפֿט אין בראַזיל, אָבער ניט צו פֿאַרגלײַכן מער איידער, אַ שטייגער, וועגן דעם רוסיש-אוקראַיִנישן קאָנפֿליקט.

גרויס-בריטאַניע האָט געהאַט זיך באַטייליקט אין דער קאָאַליציע, וועלכע איז מיט עלף יאָר צוריק אַרײַן אין איראַק, כּדי אַראָפּצוּוואַרפֿן סאַדאַם כוסיין. אַזוי אַז מע רעדט און מע שרײַבט, צי יענע מלחמה איז שולדיק אין דעם איצטיקן מצבֿ, און צי מע דאַרף ווידער קריכן אין דער איראַקישער קראַנקער בעט. די צווייטע, באמת אַן אָנגעווייטיקטע, טעמע איז פֿאַרבונדן מיט די הונדערטער יונגע בריטישע מוסולמענער, וועלכע זײַנען געפֿאָרן קיין סיריע צו שלאָגן זיך אויף דער זײַט פֿון די פֿונדאַמענטאַליסטן, און איצט זעט מען אייניקע פֿון זיי אין איראַק.