דער פּאָעט משה שקליאָר ז״ל

The Poet Moshe Shklar Has Died

Published August 13, 2014, issue of August 29, 2014.

פֿון לאָס־אַנדזשעלעס איז אָנגעקומען אַ טרויעריקע ידיעה: אין דער עלטער פֿון 94 יאָר איז געשטאָרבן דער ייִדישער פּאָעט משה שקליאַר.

משה שקליאַר איז געבוירן געוואָרן אין פּוילן צווישן די צוויי וועלט־מלחמות, אינעם יאָר 1920. וווינענדיק אין וואַרשע, האָט ער במשך פֿון אַ סך יאָר געאַרבעט אין דער ייִדישער צײַטונג „פֿאָלקס־שטימע‟, וועלכע איז דערשינען גלײַך נאָך דער צווייטער וועלט־מלחמה און האָט עקזיסטירט ביז דעצעמבער 1991. דאָס איז געווען די הויפּט־צײַטונג פֿון די אויסגעלעבטע פּוילישע ייִדן.

בײַם אָנהייב, איז „פֿאָלקס־שטימע‟ געדרוקט געוואָרן אין לאָדזש, אָבער, אָנהייבנדיק פֿון אָקטאָבער 1949 — אין וואַרשע. ביזן 8טן דעצעמבער 1958 האָט די צײַטונג געהערט צו דער פּוילישער „פֿאַראייניקטער אַרבעטער־פּאַרטיי‟; שפּעטער איז זי געוואָרן דער פּרעסע־אָרגאַן פֿון דער „געזעלשאַפֿטלעכער און קולטורעלער אַסאָציאַציע פֿון ייִדן אין פּוילן‟.

אינעם יאָר 1968, נאָך דער אַנטיסעמיטישער היסטעריע פֿון גאָמולקאַס קאָמוניסטישער רעגירונג, איז שקליאַר אַוועקגעפֿאָרן קיין אַמעריקע און זיך שפּעטער באַזעצט אין לאָס־אַנדזשעלעס, וווּ ער האָט במשך פֿון 20 יאָר רעדאַקטירט דעם ייִדישן ליטעראַרישן זשורנאַל „חשבון‟. אַחוץ זײַן זשורנאַליסטישער טעטיקייט, איז ער געווען אַ באַקאַנטער ייִדישער פּאָעט.

אין זײַן יוגנט, ווען ער האָט פֿאַרענדיקט אַ ייִדישע פֿאָלקס־שול, האָט ער, צוערשט, געאַרבעט אויף אַ טעקסטיל־פֿאַבריק. אין דער זעלבער צײַט, האָט ער אָנגעהויבן שטודירן ליטעראַטור און פּסיכאָלאָגיע. בעת דער צווייטער וועלט־מלחמה, האָט זיך אים אײַנגעגעבן צו אַנטלויפֿן קיין ראַטן־פֿאַרבאַנד. דאָרט האָט ער געאַרבעט אויף אַ שטאָל־גיסערײַ אינעם אוראַל־ראַיאָן פֿון רוסלאַנד.

ווען שקליאַר האָט זיך אומגעקערט פֿון דער עוואַקואַציע קיין פּוילן אינעם יאָר 1949, האָט ער דאָרטן אָנגעהויבן זײַן קאַריערע פֿון אַ ייִדישן זשורנאַליסט, אין דער טאָג־צײַטונג „דאָס נײַע לעבן‟ און דערנאָך אין דער „פֿאָלקס־שטימע‟, וווּ ער האָט במשך פֿון אַ סך יאָר געדינט ווי דער סעקרעטאַר פֿון דער רעדאַקציע־קאָלעגיע.

מיטן „פֿאָרווערטס‟ האָט שקליאַר מיטגעאַרבעט לאַנגע יאָרן. דאָ זענען צום ערשטן מאָל געדרוקט געוואָרן זײַנע לידער און עסייען, וואָס זײַנען שפּעטער אַרײַן אין זײַנע לידער־זאַמלונגען און ביכער, ווי אויך זײַנע קינסטלערישע זכרונות „אַ קורצער שפּאַציר דורך אַ לאַנג לעבן‟, וואָס מע קאָן לייענען אין אונדזער בלאָג „פּענשאַפֿט‟.

כּבֿוד זײַן אָנדענק!

„פֿאָרווערטס‟־רעדאַקציע

דער לעצטער כּוס

דער לעצטער כּוס איז נאָך נישט אויסגעטרונקען,
דאָס לעצטע וואָרט איז נישט געגאַן פֿאַרפֿאַלן,
ערגעץ פֿינקלען נאָך די קלאַנגען — פֿונקען
אין די שפּליטערס פֿון צעבראָכענע באָקאַלן.

מיר שפּיגלען זיך אין זיי ווי אין די נעכטנס —
ברוין־און־בלויע צייכנס אויף נשמות,
וואָס פֿלאַטערן אין צווישן טעג און נעכט און
ווערן וווּ פֿאַרזונקען אין די תּהומען.

פּרוּוון מיר אויף ס‘נײַ זיי צו דערהייבן,
פֿאַרקלעפּן מיט די ברענענדיקע פֿינגער,
נאָר זיי צעפֿאַלן ווידער זיך און ס‘בלײַבן
עכאָס בלויז אין וואַכנעכט קלינגען, קלינגען…

אַזוי איז שוין באַשערט אונדז — שפּליטערס בלײַבן
פֿון אַ דור וואָס איז פֿאַרלענדט געוואָרן,
און זיי וועלן געהייליקטע פֿאַרבלײַבן
ביזן לעצטן כּוס — אין פֿלאַטער פֿון זכּרון.