צענדליקער ייִדישע גרופּעס אין ריזיקן מאַרש קעגן קלימאַט־ענדערונג

Dozens of Jewish Groups Join Huge March Against Climate Change

די פֿאָרשטייער פֿונעם פּראָגרעסיוון זשורנאַל Jewish Currents טראָגן אַ פּלאַקאַט אויף ייִדיש, „היט אונדזער פּלאַנעט‟
Hody Nemes
די פֿאָרשטייער פֿונעם פּראָגרעסיוון זשורנאַל Jewish Currents טראָגן אַ פּלאַקאַט אויף ייִדיש, „היט אונדזער פּלאַנעט‟

פֿון האָדי נעמעס (Forward)

Published September 23, 2014, issue of October 10, 2014.

מער ווי 100 ייִדישע אָרגאַניזאַציעס האָבן זיך באַטייליקט אין דער גרעסטער דעמאָנסטראַציע וועגן דער קלימאַט־ענדערונג אין דער געשיכטע פֿון דער באַוועגונג.

לויט די אָרגאַניזאַטאָרן האָבן בערך 310,000 מענטשן זיך באַטייליקט אינעם „קלימאַט־פֿאָלקסמאַרש‟ זונטיק, דעם 21סטן סעפּטעמבער, אין ניו־יאָרק, ווי אַ פּראָטעסט קעגן דעם פֿאָסילן־ברענשטאָף, וואָס האָט גורם געווען דעם שטײַגנדיקן ניוואָ פֿון די ים־וואַסערן. די דעמאָנסטראַנטן האָבן געפֿאָדערט אַקציעס בײַ די וועלטפֿירער, וועלכע טרעפֿן זיך די וואָך אויף אַ שפּיצן־קאָנפֿערענץ וועגן דער קלימאַט־ענדערונג בײַ דער „יו־ען‟.

פֿאַרן מאַרש, רעדנדיק צו אַ יונגן עולם, האָט דער ישׂראלדיקער אונטערנעמער פֿון זון־ענערגיע, יוסף אַבראָמאָוויץ, באַצייכנט די מאַניפֿעסטאַציע ווי „אַ היסטאָרישער ווענדפּונקט‟, און זיך פֿאַררופֿן אויף די קומעדיקע ימים־נוראים.

„ווער וועט לעבן און ווער וועט שטאַרבן?‟ — האָט ער ציטירט די „ונתנה־תּוקף‟ תּפֿילה, וואָס ווערט געזאָגט ראש־השנה און יום־כּיפּור. „דאָס איז נישט בלויז אַ טעאָרעטישע זאַך. די טייטלעכע שטורעמס און טריקענישן איבער דער וועלט וועלן נאָך ערגער ווערן צוליב די ענדערונגען אינעם קלימאַט. דער עיקר איז, וואָס וועלן מיר טאָן צוליב דעם?‟

בעת אַ צווישן־רעליגיעזן קאָנצערט, וואָס איז פֿאָרגעקומען פֿאַרן מאַרש, האָט מען געבלאָזט שופֿר, און בעת דעם מאַרש האָבן זיך באַוויזן אַ צאָל טראַנספּאַראַנטן פֿון ייִדישע אָרגאַניזאַציעס, אַרײַנגערעכנט איינער אויף ייִדיש, „היט אונדזער פּלאַנעט‟, געבראַכט פֿונעם לינק־געשטימטן זשורנאַל Jewish Currents.

בעתן קאָנצערט האָט ראַבינער אַרטור וואַסקאָ, פֿונעם פּראָגרעסיוון „שלום־צענטער‟, באַגריסט דעם עולם, און דער זינגער־דועט נשמה קאַרלעבאַך און דזשאָש נעלסאָן האָבן געזונגען אַ ליד.

לעבן דער בינע זענען געשטאַנען באַקאַנטע רעליגיעזע פֿירער און אַקטיוויסטן אויף אַ מוסטער פֿון „נחס טבֿע‟. צווישן זיי: דער פּרעזידענט פֿונעם „ייִדישן ראַט פֿון מלוכישע ענינים‟ — ראַבינער סטיוו גוטאָ; דער Forward־שרײַבער און אַקטיוויסט לטובֿת ייִדישע האָמאָסעקסואַלן — דזשיי מײַקלסאָן, און דער דירעקטאָר פֿון דער ייִדישער סבֿיבֿה־פֿאַרהיטונג אָרגאַניזאַציע „חזון‟ — נײַדזשל סאַוועדזש.

אינעם מאַרש האָבן זיך אויך באַטייליקט אַ גרויסע צאָל פּאָליטיקער און באַרימטע פּערזענלעכקייטן, אַרײַנגערעכנט דעם גענעראַל־סעקרעטאַר פֿון דער „יו־ען‟, באַן קי־מון, און דער אַקטיאָר לעאָנאַרדאָ דיקאַפּריאָ.