פּובליציסטיק

וואָס האָט אָבאַמאַ געמיינט צו זאָגן אין זײַן אינטערוויו?

What did Obama Mean in His Interviews?

פֿון שבֿע כּהן

לעצטנס, האָט פּרעזידענט אָבאַמאַ געמאַכט אַן אינטערוויו אויף דער טעלעוויזיע-פּראָגראַם „60 מינוט‟, אין וועלכער ער האָט גערעדט וועגן זײַן באַשלוס צו פֿירן אַן אינטערנאַציאָנאַלע קאַמפּאַניע קעגן דער איסלאַמישער מדינה פֿון איראַק און דעם לעוואַנט, נישט געקוקט אויף דעם, וואָס ער אַליין האָט, ווי דער פּרעזידענט, פֿריִער אַרויסגעצויגן דאָס אַמעריקאַנער מיליטער פֿון איראַק, און צוגעזאָגט דעם אַמעריקאַנער פֿאָלק, אַז אַמעריקע וועט זיך מער בשום-אופֿן נישט אַרײַנמישן אין סיריע.

עס גייט הײַנט אָן אַ שאַרפֿע קריטיק פֿון אָבאַמאַס פּאָליטיק אין מיטל-מיזרח, ווי אויך פֿון זײַנע ווערטער אין דעם אינטערוויו; אָבער דאָס מאָל האָט ער זיך אויפֿגעפֿירט ריכטיק. כּדי צו פֿאַרשטיין פֿאַרוואָס, דאַרף מען באַטראַכטן זײַנע ווערטער.

איין קריטישע באַמערקונג צום פּרעזידענט אָבאַמאַ איז, אַז ער האָט געזאָגט אַ ליגן, טענהנדיק, אַז קיין איין אַמעריקאַנער סאָלדאַט וועט נישט שטעלן זײַן פֿוס אויף דער איראַקישער ערד. אָבאַמאַ האָט, פֿון זײַן זײַט, אויף דעם געענטפֿערט, אַז ער האָט טאַקע אַזוי געזאָגט, אָבער אויך געגעבן צו פֿאַרשטיין, אַז די זעלנער, וועלכע מע האָט איצט געשיקט אַהין, וועלן בלויז דינען ווי עצה־געבער, און נישט קעמפֿן. דאָס איז געווען אַ קלוגער ענטפֿער.

קודם-כּל, האָט ער אַרויסגעוויזן כּבֿוד פֿאַר די סאָלדאַטן, זאָגנדיק, אַז זיי זײַנען דאָך אין אַ געפֿאַר. נאָכדעם האָט ער באַטאָנט, אַז זיי העלפֿן דער איראַקישער אַרמיי, וואָס פֿירט דעם קאַמף למעשׂה. זײַנע ווערטער האָבן אַ טיפֿן היסטאָרישן פּרעצעדענט. אין דער אַמעריקאַנער רעוואָלוציע האָט פֿראַנקרײַך נאָר „געשטיצט‟ די אַמעריקאַנער מיט געלט, געווער און עצות. מען וואָלט פּשוט נישט געקענט געווינען די מלחמה קעגן ענגלאַנד אָן אַזאַ הילף. רעדנדיק נאָר וועגן דעם „העלפֿן‟, און נישט דעם „קעמפֿן‟, האָט מען אויך געלאָזט די אַמעריקאַנער קריגן דעם כּבֿוד פֿאַרן נצחון. אַזוי, לאָמיר האָפֿן, וועט די איראַקישע אַרמיי קענען שפּעטער זאָגן, אַז זי אַליין האָט גובֿר געווען איבער דער איסלאַמישער מדינה, און זאָלן אַנדערע אַזעלכע גרופּעס נישט טראַכטן אַפֿילו, אַז זיי זײַנען שטאַרקער.

אַ צווייטע קריטישע באַמערקונג האָט אַ שײַכות מיטן באָמבאַרדירן סיריע; דערמיט האַלטן מען, אַז אָבאַמאַ ווײַזט אַרויס אַ שטיצע באַשאַר אַל-אַסאַד, נישט געקוקט אויף דעם, וואָס דער אַמעריקאַנער פּרעזידענט האָט פֿריִער געזאָגט, אַז אַסאַד מוז זיך אָפּזאָגן פֿונעם דיקטאַטאָרישן פּאָסטן. אין זײַן ענטפֿער האָט אָבאַמאַ גערעדט טאַקע איידל און דערקלערט, אַז מען קען נישט איגנאָרירן די סכּנה פֿון דער איסלאַמישער מדינה, נאָר ווײַל די טעראָריסטן באַדראָען אויך אַסאַד. ער האָט אויך באַמערקט, אַז עס איז געוואָרן קלאָרער אין די פֿאַרגאַנגענע צוויי יאָר, ווער עס זײַנען די מיטלמעסיקע רעבעלן, און ווער זײַנען די איסלאַמיסטן און גרויסע שׂונאים פֿון אַמעריקע.

צוליב דעם קען מען איצט אָנהייבן, בשותּפֿות מיט סאַודיע, צו לערנען די „גוטע‟ רעבעלן צו קעמפֿן; זיי זאָלן קענען זיך באַשיצן סײַ פֿון די איסלאַמיסטן און סײַ פֿון אַסאַדן. איך בין פּערזענלעך נישט איבערגעצײַגט, אַז דאָס איז נאָר אַ „מיטאָלאָגיע‟, וואָס אַמעריקע האָט אָפּגעגעבן סיריע אין די הענט פֿון דער איסלאַמישער מדינה מיט איר נישט שטיצן די מיטלמעסיקע רעבעלן. איך בין נישט זיכער, אַז אָבאַמאַ האָט איצט נישט קיין חרטה אויף דעם, וואָס ער האָט פֿריִער צוגעזאָגט זיך נישט אַרײַנצומישן. וואָס עס זאָל אָבער נישט זײַן, האָט ער געפֿונען פֿאַר זיך אַן אופֿן צו טאָן וואָס ער דאַרף אין סיריע.

באמת גערעדט, האָט אָבאַמאַ געמוזט פֿירן דעם קאַמף קעגן דער איסלאַמישער מדינה. עס איז נישט קיין צופֿאַל, וואָס די אַראַבישע מדינות האָבן מסכּים געווען אַזוי גיך מיטצואַרבעטן מיט אַמעריקע. די צווייטע אָפּציע וואָלט געווען מיטצואַרבעטן מיט איראַן, די אַליִיִרטע פֿון אַסאַדן און פֿון די מער עקסטרעמע שיִיִטן אין איראַק. די וועלט איז שוין צוגעוווינט געוואָרן, אַז אַמעריקע שפּילט די ראָלע פֿון דעם רײַכן, שטאַרקן פֿירער פֿון אַן אינטערנאַציאָנאַלער קאָאַליציע. דעריבער זײַנען אַמעריקעס אַליִיִרטע אין מיטל-מיזרח געווען אַנטוישט מיט דער נײַער אַמעריקאַנער פּאָליטיק אין דעם ראַיאָן. זי האָט טאַקע געוואָלט איבערלאָזן די אַליִיִרטע אויף הפֿקר אין דער צײַט, וואָס די סכּנה פֿון די איסלאַמיסטן און איראַן זײַנען מער געפֿערלעך ווי ביז אַהער.

אָבאַמאַ האָט באַשלאָסן, אַז די איסלאַמישע מדינה איז אַ נײַער סאַדאַם כוסיין; און פּונקט ווי דעמאָלט איז אַמעריקע געשטאַנען אין שפּיץ פֿון דער קאָאַליציע אָפּצוהיטן קוּווייט, אַז דער מיטל-מיזרח זאָל נישט ווערן צו אומסטאַביל; אַזוי וועט אַמעריקע איצט אָנפֿירן מיט אַ קאָאַליציע קעגן דער איסלאַמישער מדינה.

צי די אמתע סיבה איז, וואָס מ׳האָט מורא, אַז די עקסטרעמע איסלאַמיסטן וועלן ווערן מער פּאָפּולער, צי אַז אַמעריקעס שׂונאים זאָלן נישט ווערן די הערשער אין מיטל-מזרח, וועט עס דערווײַל בלײַבן פֿאַר אַ וויכּוח די פּאָליטישע לײַט, און אפֿשר אַפֿילו אַ טעמע פֿאַר די היסטאָריקער.