ייִדיש איבער דער וועלט

Yiddish Around the World

פֿון דזשאָרדין קוציק

Published October 07, 2014, issue of October 24, 2014.

אַרכיוו פֿון „אַגודת־ישׂראל‟ ווי אַ בליצבריוו

לעצטנס, האָט דער אַמעריקאַנער צווײַג פֿון „אַגודת־ישׂראל‟ אָנגעהויבן אַרויסצושיקן רעגולערע בליצבריוו אויף ייִדיש, דורך וועלכע מע קען זיך באַקענען מיט אינטערעסאַנטע דאָקומענטן פֿון אירע אַרכיוון. די בריוו ווערן אָנגעשריבן דורך יוסף ראַפּאַפּאָרט, אַ לאַנג־יאָריקער באַאַמטער פֿון „אַגודת־ישׂראל‟ ווי אויך אַ זשורנאַליסט אין דער אַמעריקאַנער חסידישער פּרעסע אויף ענגליש און ייִדיש. די דאָקומענטן ווײַזן אַ פֿילפֿאַרביקע געשיכטע פֿון דער וויכטיקער חרדישער אָרגאַניזאַציע און קענען דינען סײַ די פֿאָרשער, סײַ סתּם פֿאַראינטערעסירטע, וואָס ווילן זיך דערוויסן וועגן דעם אַמאָליקן חרדישן לעבן אין אייראָפּע און אַמעריקע, ווי אויך וועגן די אַמאָליקע חרדישע אויסגאַבעס אויף ייִדיש.

צווישן די דאָקומענטן, וואָס די „אגודת־ישׂראל‟ האָט לעצטנס פֿאַרשפּרייט, געפֿינט מען אַ טיפּירטן באַריכט וועגן אַ קאָנפֿערענץ פֿון דער אָרגאַניזאַציע אין רומעניע גלײַך נאָך דער צווייטער וועלט־מלחמה און אַ בריוו פֿון הרבֿ אהרן קאָטלער וועגן די ערשטע יאָרן פֿון דער „ישיבֿישער‟ קהילה פֿון לייקוווּד. דער באַריכט איז געדרוקט געוואָרן אין אַ צוויי־שפּראַכיקער צײַטונג, „די אָרטאָדאָקסישע טריבונע‟, וואָס „אַגודת־ישׁראל‟ פֿלעגט אַרויסגעבן, אין 1941.

כּדי צו באַקומען די רעגולערע בריוו פֿון „אגודת־ישׂראל‟, פֿאַרשרײַבט זיך אויף //agudathisrael.us8.list-manage.com/subscribe?u=4f385ed6c2bf0d1971775adab&id=6d8385900d.

אָוונט לכּבֿוד 70 יאָר זינט דער ווידער־דערעפֿענונג פֿון דער „מעדעם־ביבליאָטעק‟

דעם 14טן אָקטאָבער 1944, בלויז עטלעכע וואָכן נאָך דעם, וואָס פּאַריז איז באַפֿרײַט געוואָרן, האָט מען ווידער דערעפֿנט די ביבליאָטעק בײַם פּאַריזער „אַרבעטער־רינג‟, און איר אַ נײַעם נאָמען געגעבן „די מעדעם־ביבליאָטעק‟. לכּבֿוד דעם וועט דער פּאַריזער ייִדיש־צענטער דינסטיק, דעם 14טן אָקטאָבער, פּראַווען אַ פֿײַערלעכן אָוונט. די מסיבה וועט פֿאָרקומען 7:30 אין אָוונט.

„למד־וואָווניקעס פֿון מײַן זכּרון‟ באַלוינט מיטן „סיגאַל־פּריז‟.

דער קאָמיטעט אויפֿן נאָמען פֿון י.י.סיגאַל האָט לעצטנס אַנאָנסירט, אַז דער ראָמאַן פֿון באָריס סאַנדלער, „למד־וואָווניקעס פֿון מײַן זכּרון‟, האָט הײַיאָר באַקומען די „ד׳׳ר הירש און דורה ראָזענפֿעלד אויסצייכענונג פֿאַר ייִדישער און העברעיִשער ליטעראַטור‟. די פּרעמיע וועט צוגעטיילט ווערן מיטוואָך, דעם 12טן נאָוועמבער, בײַם „געלבער קאָנפֿערענץ־צענטער‟ (5151 Cote Ste-Catherine Road) אין מאָנטרעאַל. די צוטיילונגס־צערעמאָניע וועט פֿאָרקומען 7:30 אין אָוונט.

דער „סיגאַל־פּריז‟ ווערט צוגעטיילט אַלע צוויי יאָר זינט 1968 דורך דער „ייִדישער פֿאָלקס־ביבליאָטעק אין מאָנטרעאָל‟.

צו באַשטעלן דאָס בוך פֿאַרבינדט זיך מיט: sandler@yiddish.forward.com אָדער 212-453-9422.

„אין ייִדיש קלינגט עס בעסער‟ - אין סאַנטאַ־מאָניקאַ

זונטיק, דעם 12טן אָקטאָבער, וועט מען ווײַזן דעם דאָקומענטאַר־פֿילם „אין ייִדיש קלינגט עס בעסער‟ וועגן דעם לעבן און שאַפֿן פֿון די באַליבטע ייִדישע קאָמיקער שמעון דזשיגאַן און ישׂראל שומאַכער. דער פֿילם, פֿון ענת זלצר (זעלצער), וועט מען ווײַזן ווי אַ טייל פֿון דער סעריע וועגן דער הײַנטיקער ייִדישער קולטור, אין אָנדענק פֿון לילקע מײַזנער. די סעריע ווערט אָנגעפֿירט פֿונעם „קאַליפֿאָרניער אינסטיטוט פֿאַר ייִדישער שפּראַך און קולטור‟. דער פֿילם, אויף ייִדיש און העברעיִש מיט ענגלישע אונטערקעפּלעך, וועט געוויזן ווערן בײַ דער „סאַנטאַ־מאָניקער סינאַגאָגע‟ (1448 18טע גאַס), 5 אַזייגער אין אָוונט. בילעטן קאָסטן 8 דאָלאַר פֿאַר מיטגלידער פֿונעם אינסטיטוט, 3 דאָלאַר פֿאַר סטודענטן און 10 דאָלאַר פֿאַרן ברייטערן עולם.

נאָך אינפֿאָרמאַציע: קלינגט 310-745-1190.

„שטראָם‟: אַ נײַע פּראָגראַם פֿון „יוגנטרוף‟

די אָרגאַניזאַציע „יוגנטרוף‟ וועט געבן געלט, כּדי צו שטיצן, אַז מענטשן זאָלן אָרגאַניזירן אַקטיוויטעטן אויף ייִדיש. דאָס געלט, 25 דאָלער פֿאַר יעדן אָנטיילנעמער ביז סך־הכּל 200 דאָלאַר, קומט, אַ דאַנק אַ נדבֿה פֿונעם פֿאָנד אויפֿן נאָמען פֿון מרדכי און טשאַרנע שעכטער ע׳׳ה. די איניציאַטיוו, מיטן נאָמען „שטראָם‟, טראָגט דעם ציל צו סטימולירן יונגע־לײַט אַרום דער וועלט צו טאָן וואָס מער צוזאַמען אויף ייִדיש.

אַפּליקאַציעס וועלן אָנגענומען ווערן ביזן 21סטן אָקטאָבער. כּדי צו באַקומען נאָך אינפֿאָרמאַציע אָדער אָנצוגעבן אויף „שטראָם‟, באַזוכט //yugntruf.org/shtrom

ניו־יאָריקער ייִדישער שרײַבקרײַז

דער ניו־יאָריקער ייִדישער שרײַבקרײַז וועט זיך ווידער טרעפֿן מיטוואָך, דעם 22סטן אָקטאָבער, 7:30 אין אָוונט בײַ דער שיל „אנשי חסד‟ אין מאַנהעטן (251 וועסט 100טע גאַס). נאָך אינפֿאָרמאַציע וועגן דעם שרײַבקרײַז: קלינגט אָן לאה ראָבינסאָן 212-663-2069 אָדער שרײַבט Cnydorf@aol.com.

קאָנצערט בײַם „אַרטיסטן און פֿרײַנט אַקטיאָרן-קלוב‟

מאָנטיק, דעם 27סטן אָקטאָבער וועלן מרים חיה־סגל, חיים וואָלף און סטיוו סטערנער אויפֿטרעטן מיט אַ קאָנצערט „ייִדיש איז אַ מחיה, שלאַגערס און סקיצן פֿון דער צווייטער עוועניו ביז פּיטקין עוועניו‟.

דער קאָנצערט, צוזאַמען מיט אַ כּשרער וועטשערע, וועט פֿאָרקומען 6:30 אין אָוונט בײַ דער „סאָטאָן פּלייס סינאַגאָגע‟ אין מאַנהעטן (225 איסט 51סטע גאַס). פֿײַוויש פֿינקל וועט דינען וו דער קאָנפֿעראַנסיע.

בילעטן קען מען באַשטעלן ביזן 20סטן אָקטאָבער. קלינגט אָן 516-569-1678 אָדער שרײַבט yafac18@aol.com.

קורס אויף ייִדיש וועגן ווילנע

בײַם ניו־יאָריקער „ייִוואָ‟ וועט ד׳׳ר יהושע קאַרליפּ פֿון ישיבֿה־אוניווערסיטעט אָנפֿירן מיט אַ קורס, וועגן דער אַמאָליקער ייִדישער ווילנע. דער קלאַס, מיטן נאָמען „ירושלים ד׳ליטאַ: אַ קורס אין קולטור־געשיכטע און ליטעראַטור‟, וועט אויספֿאָרשן דאָס ייִדישע לעבן אין ווילנע פֿונעם 18סטן יאָרהונדערט ביז דער צווייטער וועלט־מלחמה דורכן לייענען ליטעראַרישע טעקסטן, פֿאַרבונדן מיט דער שטאָט. די הויפּט־טעמעס פֿונעם קורס וועלן זײַן די מוסר־באַוועגונג, די רבנישע קולטור, די השׂכּלה, ציוניזם, ייִדישער סאָציאַליזם, דאָס אָרטאָדאָקסישע לעבן, דער קאַמף צווישן חסידים און מתנגדים, דער אויפֿקום פֿון דער מאָדערנער ייִדישער קולטור און דאָס קולטור־לעבן אין דער וולינער געטאָ. דער קלאַס וועט זיך טרעפֿן 6:15 אין אָוונט, יעדן מאָנטיק, פֿונעם 27סטן אָקטאָבער ביזן 1טן דעצעמבער. דער קורס קאָסט 225 דאָלאַר פֿאַר „ייִוואָ‟־מיטגלידער און 300 דאָלאַר פֿאַרן ברייטערן עולם.

נאָך אינפֿאָרמאַציע: 212-294-8301 (צוגאָב־נומער 5167) אָדער שרײַבט lfalk@yivo.cjh.org.

קלאַסן און רעפֿעראַטן אויף ייִדיש אין מדינת־ישׂראל

די פֿאָלגנדיקע אינפֿאָרמאַציע קומט אַ דאַנק דער אַרבעט פֿון בעלאַ בריקס־קלײַן, וואָס פֿירט אָן מיטן חודשלעכן בולעטין „וואָס, ווען, וווּ‟ - אַ פֿולשטענדיקע רשימה פֿון אַלע ייִדיש־אונטערנעמונגען אין מדינת־ישׂראל. כּדי זיך צו דערוויסן וועגן אַנדערע אונטערנעמונגען אויף ייִדיש, ווי אויך ייִדיש־קלאַסן און רעפֿעראַטן וועגן דער ייִדישער קולטור אויף העברעיִש, פֿאַרשרײַבט זיך אויף „וואָס, ווען, וווּ‟ דורכן שיקן אַ בליצבריוו בעלאַ בריקס־קלײַנען bellabryksklein@yahoo.com

תּל־אָבֿיבֿ:

פּראָגראַמען בײַם „אַרבעטער־רינג‟

בײַם „אַרבעטער־רינג‟ (48, קלישר גאַס) קומען פֿאָר רעפֿעראַטן יעדן מיטוואָך, 11:30 פֿאַרמיטאָג.

דעם 22סטן אָקטאָבער וועט ד׳׳ר אַבֿרהם נאָווערשטערן רעדן אויף דער טעמע „אַבֿרהם סוצקעווער: דער וועג פֿון אַ ייִדישן פּאָעט‟. אינעם קינסטלערישן טייל פֿון דער פּראָגראַם וועט אסתּי ניסים אויפֿטרעטן מיט ייִדישע געזאַנגען.

דעם 11טן נאָוועמבער וועט מען מאַכן אַ קינסטלערישע פּראָגראַם אין איינעם מיט דעם „ייִדישפּיל‟־טעאַטער לכּבֿוד אורי קאָוואַלסקי.

נאָך אינפֿאָרמאַציע: קלינגט אָן 03-517-6764.

רעפֿעראַטן בײַם „סירקין קלוב‟

יעדן מאָנטיק, 10 אַזייגער אין דער פֿרי, קומט פֿאָר אַ רעפֿעראַט אויף ייִדיש בײַם „סירקין קלוב‟ ( 101 ארלוזורב גאַס, תּל־אָבֿיבֿ, 4טער שטאָק, עמיר פּרץ זאַל, ועד הפּועל). דעם 22סטן אָקטאָבער וועט רעדן ד׳׳ר מתּתיהו מינץ; דעם 27סטן אָקטאָבער שמואל פּז; דעם 3טן און 10טן נאָוועמבער - ד׳׳ר דבֿ־בער קאָטלערמאַן; דעם 17טן נאָוועמבער - פּנינה מעלער, און דעם 24סטן נאָוועמבער - ד׳׳ר לאה איילון.

קורסן אויף ייִדיש בײַם „בית שלום־עליכם‟.

בײַם „בית שלום־עליכם‟ אין תּל־אָבֿיבֿ (2, ברקוביץ גאַס) וועט זיך באַלד אָנהייבן אַ נײַער זמן ייִדיש־קלאַסן. דער זמן וועט דויערן פֿונעם 26סטן אָקטאָבער ביז סוף יוני. נאָך אַ ריי קלאַסן אין ייִדישער שפּראַך פֿאַר אָנהייבער ביז אַוואַנסירטע סטודענטן וועלן פֿאָרקומען אויף ייִדיש:

יעדן מאָנטיק, 9:45 אין דער פֿרי, וועט ד׳׳ר אסתּר ראָזשאַנסקי לערנען אַ קורס אויף דער טעמע „טראַדיציע און רעוואָלט אין דער ייִדישער ליטעראַטור‟.

יעדן דאָנערשטיק, 4:30 נאָכמיטאָג וועט ד׳׳ר אסתּר ראָזשאַנסקי לערנען אַ קורס אויף דער טעמע „די גרויסשאַפֿט אין דער ייִדישער ליטעראַטור‟.

יעדן מיטוואָך, 11:30 אין דער פֿרי וועט ד׳׳ר אסתּר ראָזשאַנסקי דורכפֿירן אַ ליטעראַרישן סעמינאַר, געווידמעט קורצע דערציילונגען.

יעדן מיטוואָך, 4:45 נאָכמיטאָג, פֿירט רבֿקה רײַך אָן מיט אַ ליטעראַרישן סעמינאַר געווידמעט די דרײַ קלאַסיקערס.

יעדן מאָנטיק, 11:30 פֿאַרמיטאָג, וועט רבֿקה רײַך אָנפֿירן מיט אַ קורס, געווידמעט דער פֿרוי אין דער ייִדישער ליטעראַטור.

ד׳׳ר חווה טורניאַנסקי און ד׳׳ר אַבֿרהם נאָווערשטערן וועלן אָנפֿירן מיט אַ קורס, „דאָס ייִדישע וואָרט: אַ מעשׂה פֿון אַכט יאָרהונדערטער‟.

נאָך אינפֿאָרמאַציע: קלינגט אָן: 03-695-6513.

הדרה:

בײַ דער „געזעלשאַפֿט פֿאַר ייִדיש‟ אין הדרה (בית־עולה ששת הימים 20) קומט פֿאָר אַ רעפֿעראַט אויף ייִדיש יעדן מאָנטיק, 5 אַזייגער אין אָוונט.

נאָך אינפֿאָרמאַציע: 04-622-6943

די לעצטע אַרטיקלען

The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason.

Yiddish.Forward.com