בלויז 17 ייִדן פֿאַרבליבן אין קהילה פֿון אַנטאַקיע, טערקײַ

Only 17 Left in Jewish Community of Antakya, Turkey

שאול סענודיאָגלו (לינקס) פֿירט אָן מיט דער 2,300־יאָריקער קהילה שוין 13 יאָר
Michael Kaplan
שאול סענודיאָגלו (לינקס) פֿירט אָן מיט דער 2,300־יאָריקער קהילה שוין 13 יאָר

פֿון מײַקל קאַפּלאַן (Forward)

Published October 30, 2014, issue of November 21, 2014.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

סענודיאָגלו האָט געעפֿנט די טיר און ס׳האָט זיך אַנטפּלעקט אַ קליינער הויף פֿון ברוקשטיין, עטלעכע ביימער און אַ פּשוטע שטיינערנע געבײַדע, וווּ אַ מנין טרעפֿט זיך איין מאָל אַ וואָך. אַן עלטערער מוסולמענישער שכן האָט אונדז געבראַכט טערקישע טיי. „אין אַנטאַקיע איז מען זייער גאַסטפֿרײַנדלעך,‟ האָט סענודיאָגלו געזאָגט דורך אַן איבערזעצער. „יעדער שטיצט אונדז דאָ.‟

מיט אַ האַלב יאָר צוריק האָט דער בירגער־מײַסטער פֿון אַנטאַקיע, לוטפֿו סאַוואַס, אָנגענומען סענודיאָגלוס בקשה צו ניצן צוויי ליידיקע דירות ווי ערטער אויפֿצונעמען שבת־געסט, פֿרײַ פֿון אָפּצאָל.

„מיר באַקומען נישט קיין פֿינאַנציעלע שטיצע פֿון אַמעריקע, אייראָפּע, ישׂראל אָדער אַפֿילו איסטאַמבול — האָט ער באַמערקט — אָבער די אָרטיקע רעגירונג טוט אַלץ וואָס זי קען, צו העלפֿן די אָרטיקע מינאָריטעטן.‟ אין מיטן פֿון אונדזער שמועס האָט סענודיאָגלו טאַקע אָנגעקלונגען דעם בירגער־מײַסטער אויף זײַן פּריוואַטן מאָביל־נומער, כּדי אים צו באַדאַנקען פֿאַר זײַן ברייטהאַרציקייט.

און נישט בלויז די פּאָליטיקער העלפֿן דער ייִדישער קהילה. נאָך דעם ווי מע האָט רעמאָנטירט די צוויי דירות פֿאַר שבת־געסט, האָט סענודיאָגלו זיך דערוווּסט, אַז דער גלח פֿונעם דערבײַיִקן קלויסטער האָט שוין באַצאָלט דעם חשבון. סענודיאָגלו זאָגט, אַז ער טרעפֿט זיך אָפֿט אויף קאַווע מיטן גלח און מיט אַן אָרטיקן אימאַם.

סענודיאָגלו געדענקט, ווען די ייִדן האָבן געשפּילט אַ וויכטיקע ראָלע אין דער אָרטיקער עקאָנאָמיע, פֿאַרקויפֿט סחורה און קליידער. די הצלחה פֿון די ייִדישע געשעפֿטן האָט פֿון צײַט צו צײַט אַרויסגערופֿן קינאה בײַ די נישט־ייִדישע הענדלער אין די שכנותדיקע שטעטלעך, און צוליב דעם האָבן זיי אַ מאָל בכּיוון באַשטימט די מאַרקטעג פֿרײַטיק און שבת, וויסנדיק, אַז די ייִדן וועלן נישט קענען פֿאַרקויפֿן זייער סחורה אין יענע טעג.

„דאָס איז אָבער נישט געווען צוליב אַנטיסעמיטיזם,‟ האָט סענודיאָגלו באַטאָנט. „סתּם געשעפֿטן.‟

ווען מיר האָבן גערעדט וועגן דעם קאָנפֿליקט אין סיריע, האָט סענודיאָגלו נישט אויסגעזען באַזאָרגט. אים איז געווען וויכטיקער, צי ער וועט קענען געפֿינען 10 מענער פֿאַר אַ מנין אויף שבת, און ער האָט געהאַלטן אין איין קלינגען מענטשן אויף זײַן אַלטער „נאָקיאַ‟־מאָבילקע. צוליב דעם וואָס בלויז אַכט מענער זענען פֿאַרבליבן אין אַנטאַקיע, דאַרף ער אָפֿט קאָאָרידינירן מיט דער קהילה אין איסטאַמבול. הרבֿ מאַרדאָ רזון קומט אָפֿט מאָל צו פֿליִען פֿון איסטאַמבול, כּדי אָנצופֿירן מיטן דאַווענען.

נישט געקוקט אויף זײַן ענערגיע און אָפּטימיזם, זעט סענודיאָגלו אָבער נישט קיין צוקונפֿט פֿאַר דער קהילה. זײַן אייגענער זון וווינט אין איסטאַמבול, און ביידע טעכטער האָבן עולה געווען קיין ישׂראל.

„וואָס קען איך טאָן?‟ האָט ער געזאָגט. „זיי האָבן רעכט אַליין אויסצוקלײַבן, וווּ זיי ווילן וווינען.‟