(די 3 טע זײַט פֿון 3)
װי איך האָב שױן באַמערקט פֿריִער, איז זײער שװער צו װיסן, װעלכע פֿון די „נבֿיאות‟ געהערן דער באָבע װאַנגע, און װעלכע זײַנען אַ פּרי פֿון עמעצנס קינסטלערישער פֿאַנטאַזיע; אָבער אַז מע האָט אַ ביסל פֿרײַע צײַט און מע גיט אַ גוטן טראַכט, קומט מען, סוף־כּל־סוף, צו אַן אױספֿיר, אַז מער פֿון אַלץ נײטיקט זיך די מענטשהײט אין אַ נײַעם ענערגיע־מיטל. װי באַלד עס װעט אַנטדעקט װערן אַזאַ נײַער ענערגיע־מיטל, װעלן די נאַפֿט־און־גאַז־אימפּעריעס פֿאַרלירן זײער צעבלאָזענע װערט. דעמאָלט װעט ניט־רעלעװאַנט װערן דער צבֿועקישער צוגאַנג פֿון די אַנטװיקלטע דעמאָקראַטישע לענדער, אַז אין געװיסע פֿאַלן קען מען און מעג מען פֿאַרמאַכן די אױגן און מאַכן ניט װיסנדיק, װאָס פֿאַר אַ באַרבאַרישע טיראַניע עס הערשט אין די כּמעט אַלע לענדער, װעלכע באָדן זיך אין נאַפֿט־און־גאַז.
װען מע װעט אױפֿהערן חרובֿ צו מאַכן דעם בידנע ערד־קײַלעך, דעמאָלט, אפֿשר, װעט בלײַבן מער צײַט צו באַשעפֿטיקן זיך מיט די ענינים פֿון דער גײַסטיקער אַנטװיקלונג, סײַ פֿון אַ יחיד און סײַ פֿון דעם כּלל. ביז יענע צײַטן, אָבער, דאַרף מען נאָך דערלעבן. דערװײַל, לײַדן די מענטשן פֿון אַ געװיסער אומקלאָרקײט און אומזיכערקײט אין זייער מאָרגן, און באין־ברירה פֿאַרפּלאָנטערן זיך אין די מײַסטעריש געלײגטער נעץ פֿון כּל־מיני כּישוף־מאַכער, אָפּשפּרעכער און צרות־אָפּמעקער. ניט אומזיסט פֿלעגן די אַלטע ייִדן אַ זאָג טאָן, אַז „אַ ‘הײליק’ אָרט בלײַבט קײן מאָל ניט לײדיק‟.
איך װײס ניט גענױ װי בײַ די אַנדערע מענטשן, נאָר איך װיל זיך מודה זײַן, אַז אַ מאָל װער איך אַ פֿאַרטיקער תּשר’ק, און דערלױב זיך אַ קלער טאָן, אַז ניט דער מענטש איז אַ פּראָדוקט פֿון דער פּראָגרעסיװער נאַטור־עװאָלוציע, נאָר די װילדע רױב־חיות זײַנען אַ רעזולטאַט פֿון דער רעגרעסיװער דעגראַדאַציע פֿון די מענטשן.
The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason.