ישׂראל, מיטל־מיזרח

דער אַבו-סנאַן פֿאַל

The Case of Abu Snan

פֿון עמיל קאַלין

געוויינטלעך, ווערט די ווירקלעכקייט אין דעם לענדעלע, וואָס געפֿינט זיך צווישן דעם ירדן-טײַך און דעם ים, באַשריבן דורך פֿרעמדע באַגריפֿן, וואָס קומען נישט אין באַריר מיט דער היגער סיטואַציע. די באַגריפֿן זאָגן גיכער עדות וועגן די אינערלעכע ראַנגלענישן אין די געזעלשאַפֿטן אָדער מענטשן וואָס ניצן זיי.

אַ מאָל ווערט דער מצבֿ באַשריבן ווי צווישן „קאָלאָניאַליסטן‟ (ייִדן) און „היגע‟ (אַראַבער); „אַפּאַרטהײַד‟ פֿון „ווײַסע‟ (ייִדן), וואָס דרוקן אונטער שוואַרצע (אַראַבער); אָדער גאָר נאַציס (יאָ, ווידער ייִדן) און זייערע קרבנות (די אַמאָליקע פֿאַרערער פֿון אַבו-אַלי, היטלערן — אַראַבער).

קאַטאָוועס אויף אַ זײַט, ישׂראל ווערט באַאײַנפֿלוסט, איבערהויפּט צום שלעכטן, פֿון דעם זודיקן אַרום.

אַ גוט שפּיגעלע צו דער הײַנטיקער לאַגע קענען דינען די לעצטע געשעענישן אינעם דאָרף אַבו-סנאַן, געשעעניש, וואָס — נישט האָבנדיק צו טאָן דירעקט מיט ייִדן — זענען זיי נישט רעפּאָרטירט געוואָרן אין די אויסלענדישע נײַעס־אַגענטורן. עס איז נישט אין גאַנצן קלאָר, ווי עס האָבן זיך אָנגעהויבן די אומרוען אין דעם דאָרף, אַבו-סנאַן, אַ דאָרף וווּ עס לעבן צוזאַמען מוסולמענער, דרוזן און קריסטן.

איין געשיכטע הייבט זיך אָן פֿונעם איבערפֿאָרן אין ירושלים אַ דרוזישן אָפֿיציר פֿון די גרענעץ-באַוואַכונג כּוחות, און דעם פֿאַקט, אַז די מוסולמענער אין דעם דאָרף האָבן געפֿײַערט דעם אַטענטאַט. אין אַ צווייטער געשיכטע ווערט געטענהט, אַז די מוסולמענער האָבן געשאָלטן די דרוזישע פֿרויען אין דער געזעלשאַפֿטלעכער מעדיאַ.

יעדנפֿאַלס, דער ערשטער אינצידענט איז געשען, ווען עטלעכע מוסולמענישע תּלמידים זײַנען געקומען אין שול אָנגעטאָן אין קאַפֿיעס אויסצודריקן זייער פּראָטעסט, וואָס די ישׂראלדיקע פּאָליציאַנטן האָבן דערשאָסן און געהרגעט אַן אַראַבישן יונגן מאַן, וועלכער האָט זיי אַטאַקירט מיט אַ מעסער. די אַראַבער אין ישׂראל טוען זיך בדרך־כּלל אָן מערבֿדיק, האָט יאַסיר אַראַפֿאַט געמאַכט פֿונעם טראַדיציאָנעלן מלבוש אַ סימבאָל פֿון דעם פּאַלעסטינער נאַציאָנאַליזם. די דרוזישע תּלמידים האָבן רעאַגירט מיט געוואַלד.

פֿון עטלעכע קאַפֿיעס איז געוואָרן אַ גאַנצע „חתונה‟: אַ שלאַכט מיט גראַנאַטן, מעסערס, שטיינער און שיסערײַ, און צענדליקער פֿאַרוווּנדעטע; צווישן זיי — אויכעט שווער פֿאַרוווּנדעטע. די פּאָליציי האָט אַרײַנגעבראַכט גרויסע כּוחות, כּדי אָפּצוהיטן די אָרדענונג. אָנגעזעענע לײַט, גבֿירים און רעליגיעזע פֿירער האָבן זיך אַרײַנגעלייגט כּדי צו מאַכן אַ „סולכאַ‟, אַז די שכנים, וועלכע זענען איבערנאַכט געוואָרן שׂונאים, זאָלן זיך איבערבעטן.

די שטילקייט, פֿול מיט פּולווער, האָט זיך אָפּגעהיט, און איצטער קומען אָן ידיעות וועגן אַ גראַנאַט, וואָס האָט זיך אויפֿגעריסן אין אַ געשעפֿט פֿון אַ דרוז — די נקמה פֿון די מוסולמענער. פֿאַרוואָס האָבן די פּאָר קאַפֿיעס אָנגעצונדן אַזאַ העלישן פֿײַער? מע קען אָנרופֿן עטלעכע סיבות:

אין דעם בריטישן צענזוס פֿון 1922 איז אַבו-סנאַן געווען אַ דאָרף פֿון כּמעט נאָר דרוזן און קריסטן, מיט גאָר געציילטע מוסולמענער. זינט דעמאָלט זײַנען די מוסולמענער געוואָרן דאָס רובֿ פֿונעם דאָרפֿס אײַנוווינער, און לעצטנס האָבן זיי געפֿאָדערט מע זאָל דורכפֿירן וואַלן, אין וועלכע זיי וואָלטן געוויס געקענט געווינען.

די אַמאָליקע גאַסטגעבער, קריסטן און דרוזן, געפֿעלט נישט דער נײַער מצבֿ, וואָס האָט זיך געמאַכט צוליב דער אויפֿגעקומענער מערהייט פֿון מוסולמענער.

די דרוזן, אין פֿאַרגלײַך מיט די מוסולמענער, דינען אין צה”ל זינט יאָר 1956, און דאָס שאַפֿט שטענדיקע רײַבונגען צווישן די צוויי באַפֿעלקערונגען. די מוסולמענער האַלטן די דרוזן פֿאַר פֿאַררעטער.

דער רעליגיעזער עלעמענט האָט אָפּגערוקט די אַמאָליקע אַראַבישקייט אויף אַ זײַט — קאַמף קעגן קאָלאָניאַליזם און וועלטלעכער קולטור.

די אַראַבישע וועלט, אָדער וואָס ס‘בלײַבט פֿון איר צעברעקלט זיך אויף עדות, שבֿטים און רעליגיעס. נישטאָ שוין מער סיריער, לבֿנונער, יאָרדאַנער און פּאַלעסטינער; יעדע עדה מאַכט שבת פֿאַר זיך, פֿאַרמאַכט זיך, באַשיצט זיך און קוקט אויפֿן אַרום מיט חשד און מורא.

אין סיריע און לבֿנון זענען געווען די קריסטן און דרוזן די הויפּט צעפּויקער פֿון אַראַבישקייט. זיי האָבן נישט געטראַכט, אַז דער איסלאַמיסטישער חלף קאָן אַמאָל בלײַבן ליגן אויף זייער האַלדז. צענדליקער דרוזן זענען געהרגעט געוואָרן אין קאַמפֿן אין סיריע קעגן „דזשאַבהאַט-אַל-נוסראַ‟ נאָר יענע וואָך. אין לבֿנון זענען אויך געפֿאַלן דרוזישע קרבנות אין די קאַמפֿן פֿון דער אַרמיי קעגן די איסלאַמיסטן.

אַז עס קומען אָן ידיעות פֿון סיריע און לבֿנון, זענען זיי ווי פֿונקען, וואָס קאָנען אָנצינדן אַ גרויס פֿײַער; דאָס האָט אַ דירעקטע השפּעה אויף די באַציִונגען אין די ישׂראל־דערפֿער, וווּ עס וווינט די מינדערהייט מיט די, וואָס אין אַנדערע אומשטענדן און לענדער, וואָלט מען זי אויסגעקוילעט.

די מינדערהייט אין דעם מיטל-מיזרח פֿילט זיך באַדראָט צוליב דער איסלאַמיסטישער כוואַליע, און רעאַגירט מיט פֿיל נערוועזקייט און געוואַלד.