ידיעות פֿון מאָסקווע

News from Moscow

פֿון אלכּסנדרה פּאָליאַן

Published December 17, 2014, issue of January 02, 2015.

גרויסער חנוכּה־לאָמפּ אין צענטער מאָסקווע

לכּבֿוד דעם יום־טובֿ חנוכּה האָט מען דינסטיק אָוונט, דעם 16טן דעצעמבער, אָנגעצונדן אין צענטער מאָסקווע אַ גרויסן חנוכּה־לאָמפּ.

דאָס איז איינע פֿון די נײַע טראַדיציעס, וואָס שפּיגלען אָפּ דאָס שותּפֿות פֿון דער רוסישער מלוכה און דעם רוסלענדישן חב”ד. אין 1993 האָבן די ייִדן באַקומען אַ דערלויבעניש צו פּראַווען חנוכּה אין קרעמל — און זינט דעם שטעלט מען אַלע יאָר אַ גרויסן חנוכּה־לאָמפּ אין סאַמע צענטער שטאָט, לעבן קרעמל.

אין אַלע שילן און ייִדישע אָרגאַניזאַציעס קומען פֿאָר באַגעגענישן, קאָנצערטן און פּראָגראַמען פֿאַר קינדער לכּבֿוד חנוכּה. דער חב”ד האָט אַרויסגעגעבן אַ „וועגווײַזער פֿון געזעצן און מיצוות פֿון חנוכּה‟ — מיט אַ באַשרײַבונג פֿון דעם רעליגיעזן באַטײַט און טראַדיציעס פֿונעם יום־טובֿ. דער טעקסט ווערט געדרוקט אויף צוויי שפּראַכן: אויף רוסיש און העברעיש.

פֿעסטיוואַל פֿון „פּאַמעלעך לייענען‟

די הויפּט־געשעעניש פֿון דער וואָך אויף דער ייִדישער גאַס וואָלט איך אָנגערופֿן דעם פֿעסטיוואַל פֿון „פּאַמעלעכן לייענען‟, וואָס האָט דורכגעפֿירט דער פּראָיעקט „אשכּולות‟. דאָס איז שוין דער אַכטער פֿעסטיוואַל אַזעלכער. די טעמע איז דאָס מאָל געווען געשיכטע, פֿילאָסאָפֿיע און מעטאָדאָלאָגיע פֿון ייִדישער איבערזעצונג.

דער עולם איז געווען צעטיילט אויף דרײַ גרופּעס. די ערשטע גרופּע האָט געלערנט וועגן איבערזעצונגען פֿון תּנ”ך — פֿון סעפּטואַגינט ביז דער רוסישער פּראַוואָסלאַוונער איבערזעצונג. די צווייטע גרופּע האָט זיך קאָנצענטרירט אויף ייִדישע איבערזעצער פֿון מיטל־אַלטער: די וואָס האָבן איבערגעזעצט פֿון אַראַביש אויף העברעיש, און די, וואָס האָבן איבערגעזעצט פֿון פֿאַרשיידענע שפּראַכן אויף ייִדיש. אַ טייל לעקציעס איז געווידמעט געווען די ראָמאַנען פֿון אליהו בחור — „פּאַריס און וויענע‟ און „בבֿא ד’אַנטאָנע‟ ווי איבערגעזעצטע ביכער. די דריטע גרופּע האָט זיך באַשעפֿטיקט מיט דער פֿילאָסאָפֿיע פֿון ייִדישער איבערזעצונג אינעם 20סטן י”ה — קודם־כּל מיט טעאָריעס פֿון וואַלטער בנימין און זשאַק דערידאַ.

אַחוץ די לעקציעס, זענען אין דער פּראָגראַם פֿונעם פֿעסטיוואַל אײַנגעשלאָסן געוואָרן דרײַ פּלענאַרע רעפֿעראַטן, געווידמעט דער איבערזעצונג אין דער מאָדערנער וועלט. דער ספּעציעלער גאַסט פֿונעם פֿעסטיוואַל איז געווען די דיכטערין און איבערזעצערין אָלגאַ סעדאַקאָוואַ מיטן רעפֿעראַט „דער מוט און די פֿרײַהייט פֿונעם איבערזעצער‟. די טעמע פֿון דעם צווייטן פּלענאַרן רעפֿעראַט איז געווען די איבערזעצונג אין דער תּקופֿה פֿון „גוגל־טראַנסלייטאָר‟, און דער דריטער — געווידמעט דער איבערזעצונג אין קינאָ.

די פּראָגראַם פֿון דעם פּראָיעקט וועט זיך ממשיך זײַן אין דעצעמבער מיט צוויי לעקציעס וועגן דעם ייִדישן אַוואַנגאַרד אין בערלין. מיטוואָך דעם 17טן דעצעמבער וועט פֿאָרקומען אַ באַגעגעניש געווידמעט פּאַול קלע און וואַלטער בנימין, און דעם 21סטן — דעם ייִדישן קולטור־לעבן אין ווײַמאַרער בערלין.

נײַער ייִדישער מוזיי באַקומט אַ פּרעמיע

צו די אַנדערע נײַעס: דער נײַער ייִדישער מוזיי האָט באַקומען די פּרעמיע The Moscow Times Award ווי איינער פֿון די בעסטע קולטור־צענטערס פֿון מאָסקווע. דינסטיק איז אין דעם מוזיי פֿאָרגעקומען אַ לעקציע אין ראַם פֿונעם ציקל טרעפֿונגען „רוסלענדישע ייִדן און די ערשטע וועלט־מלחמה‟. אויף פֿאַרגאַנגענע טרעפֿונגען האָט מעט שוין גערעדט וועגן דער היסטאָרישער לאַגע — און דאָס מאָל איז די רייד געגאַנגען וועגן דעם שפּור, וואָס די מלחמה האָט איבערגעלאָזט אין דער ייִדישער קונסט. דעם רעפֿעראַט האָט געהאַלטן גריגאָרי קאַזאָווסקי, אַ ישׂראלדיקער קונסט־פֿאָרשער און גרויסער קענער פֿונעם ייִדישן מאָדערניזם און אַוואַנגאַרד — סײַ אין ליטעראַטור און סײַ אין קונסט. ער האָט דערציילט וועגן בילדער פֿון מאַרק שאַגאַל, יהודה פּען, אַבעל פּאַן, הערמאַן שטרוק און אַנדערע מאָדערניסטישע מאָלער.

מאָסקווער העלסינקער גרופּע באַערט לעוו שלאָסבערג און אַנדריי מאַקאַרעוויטש

אַנדריי מאַקאַרעוויטש
אַנדריי מאַקאַרעוויטש

און די לעצטע ידיעה אויף הײַנט: ערבֿ דעם אינטערנאַציאָנאַלן טאָג פֿון מענטשלעכע רעכט האָט די מאָסקווער העלסינקער גרופּע דערקלערט וועמען זי האָט הײַ־יאָר צוגעטיילט די יערלעכע פּרעמיע. צווישן אַ צענדליק לאַורעאַטן זענען אויך לעוו שלאָסבערג — דער דעפּוטאַט און זשורנאַליסט וואָס האָט אַנטפּלעקט, אַז רוסלענדישע סאָלדאַטן ווערן געשיקט קיין אוקראַיִנע, און האָט פֿאַרעפֿנטלעכט מאַטעריאַלן וועגן דעם און אַ רשימה פֿון אומגעקומענע סאָלדאַטן — און אַנדריי מאַקאַרעוויטש, דער ראָק־זינגער, וואָס האָט זיך געשמט הײַ־יאָר מיט צוויי אויפֿטוען: דער אַלבום „ייִדיש־דזשאַז‟ און אַ סעריע קאָנצערטן שטיצנדיק אוקראַיִנע און געשטימט קעגן דער מלחמה.

ביז איצט — ייִדישע ידיעות פֿון מאָסקווע. אַ ליכטיקן יום־טובֿ חנוכּה ווינטשט אײַך אלכּסנדרה פּאָליאַן.

די ידיעות פֿון מאָסקווע, ווי אויך ייִדישע נײַעס פֿון אַנדערע לענדער איבער דער וועלט, קאָן מען הערן יעדן טאָג אין אונדזער ראַדיאָ־פּראָגראַם „דער פֿאָרווערטס־קול‟.