די צענטראַלע געשעעניש פֿון דער חנוכּה־וואָך אין מאָסקווע איז די צערעמאָניע, וואָס דער רוסלענדישער חב”ד פֿירט דורך יעדעס יאָר אין קרעמל — אַ יום־טובֿדיקער אָוונט מיט אַ קאָנצערט. דער וויכטיקסטער טייל פֿון דער צערעמאָניע איז דאָס אײַנהענטיקן די פּרעמיע „פֿידלער אויפֿן דאַך‟, אָדער „דער מענטש פֿונעם יאָר‟. די פּרעמיע ווערט צוגעטיילט די, וואָס לויט דער ווערסיע פֿון רוסישן חב”ד, האָבן בײַגעטראָגן צו דער אַנטוויקלונג פֿון דער ייִדישער קולטור אין רוסלאַנד, פֿאַרבעסערט די לעבן־באַדינגונגען פֿון ייִדן אָדער געראַטעוועט ייִדן.
הײַאָר האָבן באַקומען די פּרעמיע קאָנסטאַנטין פֿאַם — דער רעזשיסער פֿונעם פֿילם „שיכעלעך‟ (אַ געשיכטע וועגן חורבן); דער ישׂראלדיקער זשורנאַליסט וולאַדימיר ביידער; דער פֿאָרזיצער פֿון דער קראַסנאָדאַרער ייִדישער קהילה, אריה־לייב טקאַטש; דער מעצענאַט אַלכּסנדר קליאַטשין, און דער וויצע־בורגאָמײַסטער פֿון מאָסקווע, מאַראַט כוסנולין - פֿאַר זײַן ראָלע אין דער אַנטוויקלונג פֿון ייִדישע סטרוקטורן אין מאָסקווע.
די פּרעמיע האָבן באַקומען אויך עטלעכע אָרגאַניזאַציעס: די שולן־נעץ „אָרט‟; דער טעאַטער אויף מאַיאַקאָווסקיס נאָמען, וואָס האָט אויפֿגעפֿירט דעם ספּעקטאַקל „באַרדיטשעוו‟, און דער נײַער מאָסקווער ייִדישער מוזיי — פֿאַר דער אויסשטעלונג „ענדי וואָרהאָל: 10 באַרימטסטע ייִדן פֿונעם 20סטן י”ה‟.
אין דער קאַטעגאָריע ליטעראַטור, איז די פּרעמיע צוגעטיילט געוואָרן וואַלערי דימשיצן — דער עטנאָגראַף, ליטעראַטור־פֿאָרשער און איבערזעצער, פֿאַר זײַנע צאָלרײַכע ליטעראַרישע איבערזעצונגען פֿון ייִדיש. די וואָך איז אַרויס נאָך אַ בוך, וואָס דימשיץ האָט איבערגעזעצט און רעדאַגירט — די רוסישע איבערזעצונג פֿון זלמן שנאורס „דער פֿעטער זשאַמע‟.
און די לעצטע — און אויך די וויכטיקסטע — פּרעמיע האָט באַרומען יון דעגען, דער העלדישער סאָוועטישער טאַנקיסט, וואָס האָט געקעמפֿט קעגן די נאַציס בעת דער צווייטער וועלט־מלחמה, און איז אויך אַ דאָקטער, פּראָפֿעסאָר פֿון מעדיצין, דיכטער און שרײַבער.
דעגען לעבט שוין לאַנג אין ישראל, און איז געקומען קיין רוסלאַנד בלויז אויף עטלעכע טעג. ער האָט זיך געטראָפֿן מיטן ברייטן עולם אינעם נײַעם ייִדישן מוזיי און פּערזענלעך — מיטן הויפּט־רבֿ, בערל לאַזאַר.
צו די אַנדערע נײַעס: זונטיק דעם 21סטן דעצעמבער איז פֿאָרגעקומען די לעצטע באַגעגעניש פֿונעם פּראָיעקט „אשכּולות‟ אין 2014. דאָס איז די צווייטע טרעפֿונג, וואָס „אשכּולות‟ פֿירט דורך בשותּפֿות מיטן דײַטשן „געטע־אינסטיטוט‟ (די ערשטע איז פֿאָרגעקומען מיט אַנדערטהאַלבן חדשים צוריק און איז געווען געווידמעט די צוויי שפּראַכן — ייִדיש און דײַטש, די אונטערשיידן און דער ענלעכקייט צווישן זיי).
דאָס מאָל איז די טעמע געווען „בערלין ווי די הויפּטשטאָט פֿון דער ייִדישער קולטור אין די 1920ער‟. אָנהייב 1920ער יאָרן איז דײַטשלאַנד, ווי געוווּסט, געוואָרן די הויפּטשטאָט פֿון רוסישער עמיגראַציע. אַ דריטל פֿון די דעמאָלטדיקע רוסישע עמיגראַנטן זענען געווען ייִדן. אַחוץ דעם, הִאָט דײַטשלאַנד אויך אויפֿגענומען אַ צושטראָם פֿון ייִדישע פּליטים פֿון עסטרײַך־אונגערן — גאַליציע און בוקאָווינע. וועגן דער קולטור פֿון ייִדישן בערלין — אויף דײַטש, רוסיש, ייִדיש און העברעיש — האָט געהאַלטן אַ רעפֿעראַט פּראָפֿעסאָר מיכאל קרוטיקאָוו. נאָך דעם רעפֿעראַט האָט דער עולם גענאָסן פֿון אַ קאָנצערט — דער בענד „גאָוטס נאָוטס‟ האָט אויסגעפֿילט עטלעכע לידער פֿון בערלינער קאַבאַרעט.
די טעג ווערט אינעם נײַעם מאָסקווער ייִדישן מוזיי אָרגאַניזירט אַ בילדונג־פּראָגראַם — אַ ציקל לעקציעס אין ייִדישער דיכטונג. דער ערשטער רעפֿעראַט איז געווידמעט געווען די ערשטע פּאָעטן וואָס האָבן געשריבן אויף ייִדיש – ש. עטינגער, א.ב. גאָטלאָבער, מיכל גאָרדאָן און י.ל. גאָרדאָן, דער צווייטער - אַמעריקאַנער קאָמוניסטישער פּאָעזיע און דער דריטער – דער קיעווער גרופּע און קולטור־ליגע.
און די לעצטע ידיעה פֿאַר הײַנט: די וואָך האָט די ביר־פֿאַבריק „באַלטיק‟ באַקומען אַ כּשרות־צערטיפֿיקאַט פֿונעם הויפּט־רבנות פֿון רוסלאַנד. כּשר זענען עטלעכע סאָרטן ביר (העל, ניט־פֿילטרירט און פּאָרטער) און קוואַס.
The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason.