נײַער פֿילם וועגן יצחק באַשעוויס־זינגער

New film about Isaac Bashevis Singer

אַן עפּיזאָד פֿונעם פֿילם „די מוזעס פֿון יצחק באַשעוויס־זינגער”
אַן עפּיזאָד פֿונעם פֿילם „די מוזעס פֿון יצחק באַשעוויס־זינגער”

פֿון גענאַדי עסטרײַך

Published January 16, 2015, issue of February 06, 2015.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

פֿאַר וואָס האָב איך צוגעטראַכט דעם מענדל שפּיצנאָדל? ווײַל דער נאָמען באַשעוויס־זינגער זאָגט גאָרנישט דעם גרעסטן טייל יונגע ייִדן אין אַמעריקע. איך ווייס עס, ווײַל איך לערן זיי אין אוניווערסיטעט, און אין די לעצטע יאָרן באַגעגן איך כּמעט ניט אַזעלכע סטודענטן, וואָס האָבן צו דער צײַט פֿון קומען אין מײַנע קלאַסן געהערט דעם דאָזיקן נאָמען. איך רעד שוין ניט וועגן לייענען באַשעוויס־זינגערס ווערק. פֿאַר זיי איז ער דאָס זעלבע ווי אַ מענדל שפּיצנאָדל, צי טראַכט אויס אַן אַנדער נאָמען, וואָס געפֿעלט אײַך בעסער.

טאָ פֿאַר וועמען האָבן די ישׁראלדיקע רעזשיסאָרן געמאַכט דעם פֿילם זייערן? אַן ענטפֿער אויף דער פֿראַגע האָב איך בולט געזען אין דעם לינקאָלן־צענטער, וווּ מע האָט עס געוויזן. איך בין (ליידער) גאָר ניט קיין יונגער בחור, אין געציילטע יאָרן וועל איך דערגרייכן דעם פּענסיע־עלטער. אָבער צווישן דעם עולם, וואָס איז געקומען צו זען דעם פֿילם, האָב איך זיך געפֿילט גאַנץ יונג. וואָס שייך די באמת יונגע לײַט, איז זייער צאָל אין דעם פֿול־געפּאַקטן זאַל געווען ווייניקער פֿון אַ צענדליק, און דרײַ פֿון זיי קען איך — זיי שרײַבן דאָקטאָר־דיסערטאַציעס. דאָס איז געווען דער ריכטיקער עולם, צוגעגרייט צו זען אַ פֿוסנאָטע צו באַשעוויס־זינגערס סאַגע.

קיין „סתּם יונגע‟ זײַנען אין זאַל ניט געווען. און ס’איז אַפֿילו גוט, וואָס זיי זײַנען ניט געקומען; ווײַל קליגער וואָלט זיי דער פֿילם ניט געמאַכט. ער איז דאָך קאָנסטרויִרט אין אַ זשאַנער פֿון אָנהייבן די מעשׂה ניט פֿונעם קאַפּיטל נומער איינס, נאָר פֿונעם זײַטל 316. אמת, די יונגע לײַט קענען פֿאַרגעדענקען, אַז דער מענטש, וואָס האָט געהייסן באַשעוויס־זינגער, איז (דער פֿילם דערקלערט ניט פֿאַקטיש צוליב וואָס) געוואָרן אַ נאָבעל־לאַורעאַט, און איז געווען אַ גוואַלדיקער מײַסטער פֿון ציניש מאַניפּולירן מיט צענדליקער יונגע פֿרויען, וועלכע האָבן אים געהאָלפֿן צו באַפֿרידיקן זײַנע סעקסועלע פֿאַנטאַזיעס און, בעת־מעשׂה, איבערצוניצעווען זײַנע ווערק, קודם־כּל, אויף ענגליש. און די איבערזעצונגען האָבן באַפֿרידיקט נאָך איין באַגער, וואָס ער האָט געהאַט: צו ווערן באַרימט.

הקיצור, ס’איז אַ שאָד, וואָס די קינאָ־דאָקומענטאַליסטן האָבן געשאַפֿן אַ ווערק, וואָס איז אייבערפֿלעכלעך, סענסאַציאָנעל און, אין אַ גרויסער מאָס, פֿאַרפֿירעריש. אמת, אַ פֿאָרשער צי סתּם אַ קענער פֿון באַשעוויס־זינגערס לעבן קען אפֿשר אין דעם געמיש פֿון שוין גוט באַקאַנטע זאַכן און סתּם מיסט געפֿינען עפּעס ניצלעכס פֿאַר זיי. אפֿשר האָב איך אויך דערווײַל ניט פֿאַרשטאַנען, אַז פֿון די 72 מינוט — אַזוי לאַנג געדויערט דער פֿילם — איז ערגעץ אין מײַן מוח פֿאַרבליבן אַן אַנעקדאָטל, וועלכן איך וועל אַ מאָל דערציילן אין קלאַס. אָבער איך בין זיכער, אַז דעם פֿילם, „די מוזעס פֿון יצחק באַשעוויס־זינגערן‟, וועל איך מײַנע סטודענטן בשום־אופֿן ניט ווײַזן.