אַ פּראָפֿעסאָר אַן אַנאַלפֿאַבעט

The Ignorant Professor

Getty Images

פֿון מרים שמולעוויטש־האָפֿמאַן

Published February 13, 2015, issue of March 06, 2015.

(די 3 טע זײַט פֿון 3)

„אָט מיט דעם האָסטו באַדאַרפֿט אַטאַקירן דײַן מחותּן, דעם אַנאַלפֿאַבעטישן פּראָפֿעסאָר,‟ — האָב איך געשריגן אויף אַ הויך קול, — „נישט מיט ׳איך בין אַ ציוניסטקע!׳ ווײַל דאָס מיינט לגמרי אַן אויסגעבלאָזן איי. נו, איז וואָס, אַז דו ביסט אַ ציוניסטקע? האָסט געדאַרפֿט אים אַרײַנשרײַען אין אויער: „איך בין אַ ייִד! אַ פּאָלנער, אַכצן קאַראַטיקער ייִד, וואָס קען מײַן געשיכטע פֿון שווייס און בלוט.‟

   אָבער ס’איז געווען אַרויסגעוואָרפֿענע רייד, גיי שרײַ חי וקיים, אַז צווישן די אַמעריקאַנער ייִדישע פּראָפֿעסאָרן געפֿינען זיך שׂונאי־ישׂראל, אַפֿילו בײַ אונדז אין קאָלומביע האָבן אַ טייל פֿון זיי אַגיטירט קעגן ישראל. קען איך נישט דערגיין פֿון וואַנען האָבן זיך אויסגעשיילט אייגענע אַנטיסעמיטן. און דאָס איז נישט נאָר אין אַמעריקע; ישׂראל איז אויך אַ שותּף צו דער ייִדישער אַמנעזיע, מ’ווייסט נישט, וואָס עס מיינט צו זײַן אַ ייִד… מוז עס זײַן אַנטיסעמיטיזם וואָס פֿאַראייניקט אונדז? איז עס דער אויסערגעוויינטלעכער ווילן צו זײַן יענער און נישט איך, זעט אויס, אַז “אם אין אַני לי, מי לי?” אויב איך בין נישט פֿאַר זיך ־ ווער בין איך?

גיי פֿרעג אַן אַמעריקאַנער ייִדן, ווער ער איז, וועט ער אײַך זאָגן, אַז ער איז אַן אַמעריקאַנער. די פֿראַנצויזישע ייִדן שרײַען נאָך דער הריגה אין כּשרן געשעפֿט: „אָבער מיר זײַנען פֿראַנצויזן… פֿאַרוואָס קומט עס אונדז? מ’וועט שוין מוזן עמיגרירן קיין ישׂראל און זײַן אַ פֿיר קאַראַטיקער ייִד. מיר האָבן דורכאויס געוואָלט זײַן ׳זיי׳, אפֿשר איז דער געדאַנק געווען דערבײַ, אויב איך וועל ווערן ווי ער, אפֿשר וועל איך פֿאַרלירן דעם איך, וועל איך קענען לעבן אַ רויִק לעבן. אויב איך וועל ווערן אַ פּראָפֿעסאָר, וועל איך אפֿשר קענען איבערנעמען פֿראַנק און פֿרײַ דעם האַס צו זיך אַליין…‟

נישט געשטויגן נישט געפֿלויגן, מיר דאַרפֿן זיך אומקערן צו „אונדז‟, ווײַל מיט אונדז קענען מיר כאָטש ווערן איינס מיט זיך אַליין. ווי ס’זאָל נאָר נישט זײַן, איך האַלט אין איין אַטאַקירן די פֿרעמדע ייִדן, די פּאַלעסטינער, די איסלאַמיסטן, די אוקראַיִנער, די פּאָליאַקן, די אונגאַרן, די ליטווינער… זיי דערשמעקן אַ ייִד אַפֿילו ווען זיי האָבן קיין מאָל נישט געזען קיין ייִד פֿאַר די אויגן. ווי מיר זאָלן זיך נישט וועלן באַהאַלטן, העלפֿט עס אונדז ווי אַ טויטן באַנקעס.

דעריבער, ליבע פֿרײַנד, טײַערע ייִדן, לאָמיר ספּראַווען זיך מיט אונדזער ייִדישער ירושה, אַז קיינער זאָל נישט בלײַבן באַעוולט. לאָמיר זײַן ייִדן און הנאה האָבן פֿון זיך אַליין.