אַ ריזיקע צאָל פֿון בערך 16,000 ביכער זענען שוין אָנגעשריבן געוואָרן וועגן דעם אַמעריקאַנער פּרעזידענט אַבראַהאַם לינקאָלן. אַ נײַ בוך און אַן אויסשטעלונג, וואָס די ניו־יאָרקער „היסטאָרישע געזעלשאַפֿט‟ פֿירט איצט דורך, דערציילט וועגן אַ פֿריִער אומבאַקאַנטן ענין: לינקאָלנס באַציִונגען מיט ייִדן.
במשך פֿון 35 יאָר, האָט בנימין שאַפּעל געזאַמלט פֿאַרשיידענע דאָקומענטן וועגן לינקאָלנס באַציִונגען מיט ייִדן, וועלכע ער האַלט אין זײַן „שאַפּעל־פֿונדאַציע‟. צום 150סטן יאָרטאָג נאָך לינקאָלנס מאָרד, האָט דער שאַפּעל זיך פֿאַרבונדן מיט צוויי פּראָפֿעסאָרן פֿון אַמעריקאַנער געשיכטע בײַם בראַנדײַס־אוניווערסיטעט, יונתן סאַרנאַ און בעלע בראַון, וועלכע האָבן אָנגעשריבן צוזאַמען אַ בוך וועגן ייִדן און דעם גענעראַל יוליסעס גראַנט, ווי אויך רעדאַגירט אַן אַנטאָלאָגיע וועגן דעם אַמעריקאַנער בירגער־קריג. די צוויי פּראָפֿעסאָר, האָבן מסכּים געווען צוצוגרייטן שאַפּעלס מאַטעריאַלן און צו שאַפֿן וועגן זיי אַ בוך, וואָס דער ברייטער עולם זאָל קאָנען אָפּשאַצן.
הגם דער בוך־פּראָיעקט איז געווען באַגרינדעט אויף דער אַרבעט מיט פֿיזישע דאָקומענטן, האָט די אינטערנעץ אויך שטאַרק געהאָלפֿן. די אַמעריקאַנער ייִדישע צײַטונגען פֿון לינקאָלנס תּקופֿה זענען הײַנט צוטריטלעך אויף דער אינטערנעץ, און מע קאָן גרינג געפֿינען אַלע צײַטונג־אַרטיקלען, וווּ עס ווערט דערמאָנט אַ געוויסער נאָמען.
בעת דער אַרבעט איבער דעם נײַעם בוך, איז אויסגעבראָכן אַן אומגעריכטע צרה: אויף זײַן טאָכטערס גראַדויִר־צערעמאָניע, דעם פֿאַרגאַנגענעם מײַ, איז סאַרנאַ פּלוצעם געוואָרן שטאַרק קראַנק. ער בלײַבט נאָך איצט שוואַך, אָבער פֿילט זיך שוין בעסער.
דאָס נײַע בוך הייסט „לינקאָלן און די ייִדן: אַ געשיכטע‟, אַרויסגעגעבן דורכן פֿאַרלאַג פֿון טאָמאַס דון. די אויסשטעלונג בײַ דער ניו־יאָרקער היסטאָרישער געזעלשאַפֿט וועט בלײַבן אָפֿן ביזן 7טן יוני.
סאַרנאַ האָט באַמערקט, אַז לינקאָלנס פּריוואַטע קאָרעספּאָנדענץ איז פּונקט אַזוי אינטערעסאַנט, ווי זײַן טעטיקייט בפֿרהסיה. די אויסשטעלונג דערציילט וועגן 120 ייִדן, אַרײַנגערעכנט 5 נאָענטע פֿרײַנד פֿונעם פּרעזידענט און 48 באַקאַנטע. איינער פֿון די ערשטע מענטשן, וועלכער האָט פֿאָרגעלייגט לינקאָלנס פּרעזידענט־קאַנדידאַטור, איז געווען אַבֿרהם דזשאָנאַס, אַ ייִדישער יוריסט פֿונעם שטאַט אילינוי. אין אַ בריוו, אָנגעשריבן אינעם יאָר 1860, האָט לינקאָלן געזאָגט דזשאָנאַסן, אַז „ער איז איינער פֿון זײַנע טײַערסטע פֿרײַנד‟.
The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason.