ידיעות פֿון מאָסקווע

News from Moscow


פֿון אלכּסנדרה פּאָליאַן

Published April 08, 2015, issue of May 01, 2015.

אַן אויסשטעלונג: „פּסח־הגדות פֿון שנאורסאָנס זאַמלונג‟

דאָס רובֿ ייִדישע ידיעות פֿון מאָסקווע זענען די וואָך פֿאַרבונדן מיטן יום־טובֿ. עס זענען פֿאָרגעקומען פּסח־סדרים אין די מאָסקווער שילן און ייִדישע אָרגאַניזאַציעס (שולן, יוגנט־קלובן, פֿרויען־אָרגאַניזאַציעס און אַזוי ווײַטער), וואָס אין זיי האָבן אָנטייל גענומען עטלעכע טויזנטער מענטשן.

אין מאָסקווער ייִדישן מוזיי האָט זיך דעם 6טן אַפּריל געעפֿנט אַן אויסשטעלונג „פּסח־הגדות פֿון שנאורסאָנס זאַמלונג‟. מיט צוויי יאָר צוריק האָט די מלוכה איבערגעגעבן דעם מוזיי (וואָס געהערט דעם רוסישן חב״ד) די זאַמלונג ספֿרים, וואָס האָט געהערט דעם 5טן און 6טן רביים פֿון ליובאַוויטשער דינאַסטיע. די מיטאַרבעטער פֿון דער ביבליאָטעק אָרגאַניזירן פֿון צײַט צו צײַט אויסשטעלונגען, אויסקלײַבנדיק פֿון דער זאַמלונג באַזונדערע ספֿרים — אַ מאָל מחזורים, אַ מאָל אויסגאַבעס פֿונעם תּנ״ך, און דאָס מאָל, הגדות. עס ווערן אויסגעשטעלט פֿיר אויסגאַבעס: צוויי אַמסטערדאַמער (פֿון 1712 און 1765), אַ פּיזער (1801) און אַ מעצער (1767). מע קען לייענען אַן אויספֿירלעכן קאָמענטאַר, וואָס דערציילט וועגן דער טראַדיציע פֿון פּראַווען פּסח, וועגן די הגדות און זייערע אילוסטראַציעס.

די הגדה לייענט מען, געוויינטלעך, אויפֿן סדר אין דער היים, אין דער משפּחה, און דערפֿאַר פֿלעג מען באַצירן די הגדות מיט אילוסטראַציעס, כּדי זיי זאָלן צוציִען די קינדער און זײַן אינטערעסאַנט פֿאַר זיי. מע האָט כּסדר געצייכנט די געשעענישן פֿון יציאת־מצרים, די פֿיר זין, און די ווידער געבויטע שטאָט ירושלים מיט דעם ווידער געבויטן בית־המיקדש.

פּראָיעקט „אשכּולות‟: הגדות פֿאַר פֿרויען

אַן אומגעוויינטלעכע הגדה, מיט ניט-טיפּישע אילוסטראַציעס האָט פֿאָרגעשטעלט דעם 1טן אַפּריל דער פּראָיעקט „אשכּולות‟. דער פּראָגראַם־דירעקטאָר פֿונעם פּראָיעקט, דער פֿילאָלאָג סעמיאָן פּאַריזשסקי, און די קונסט־פֿאָרשערין דילשאַט כאַרמאַן האָבן דערציילט וועגן דער אַזוי גערופֿענער צווייטער נירנבערגער הגדה (דײַטשלאַנד, די צווייטע העלפֿט פֿונעם 15טן י״ה). מאָדנע איז, אַז דער דאָזיקער כּתבֿ־יד ווידמעט אַ באַזונדערן אויפֿמערק די פֿרויען. עס ווערן געצייכנט אַ סך פֿרויען, וואָס זיצן בײַם פּסחדיקן טיש מיט ספֿרים; כּלות, וואָס שטייען אונטער דער חופּה; פֿרויען, וואָס דערציִען און האָדעווען קינדער, קומען צום רבֿ מיט שאלות, אאַ״וו. פֿון דעם תּנ״כישן נאַראַטיוו פֿון משהס לעבן און יציאת־מצרים אינטערעסירן דעם אַנאָנימען קינסטלער, קודם־כּל, פֿרויען: די בת־פּרעה וואָס האָט גענומען משה רבינו ווי אַ קינד אין איר פּאַלאַץ, מרים הנבֿיאה, ציפּורה און אַנדערע. די לעקטאָרס האָבן זיך געטיילט מיט זייערע פֿאָרלייגן צו דערקלערן די דערשײַנונג.