אונטערגייענדיקע אַזוי־גערופֿענע ייִדישע מושבֿ־זקנימס

Jewish Senior Homes That Aren’t Anymore

הגם דער מושבֿ־זקנים פֿון „בני־ברית” אין האַריסבורג באַגריסט נײַע אײַנוווינער, זענען זײַנע לעצטע ייִדישע תּושבֿים אומצופֿרידם.
Sean Simmers
הגם דער מושבֿ־זקנים פֿון „בני־ברית” אין האַריסבורג באַגריסט נײַע אײַנוווינער, זענען זײַנע לעצטע ייִדישע תּושבֿים אומצופֿרידם.

פֿון נתן גוטמאַן (Forward)

Published April 14, 2015, issue of May 01, 2015.

איבערן אַרײַנגאַנג־טויער פֿונעם 14־שטאָקיקן דירות־בנין אין האַריסבורג, פּענסילוועניע, שטייט געשריבן „בני ברית‟. דער דאָזיקער נאָמען און אַ קאָליריקער מגן־דוד אויף דער טיר זענען פֿאַקטיש די איינציקע סימנים, וואָס דערמאָנען, אַז דער בנין איז לכתּחילה געווען אַ ייִדישער מושבֿ־זקנים. אינעווייניק געפֿינט זיך אַ ביבליאָטעק, וווּ עס ליגן אַ צאָל סידורים, ווי אַ געבליבעכץ פֿונעם אַמאָליקן מנין. הײַנט קומען דאָרטן פֿאָר קריסטלעכע אונטערנעמונגען; שטויביקע ניטל־ביימער, געמאַכט פֿון פּלאַסטיק, באַגריסן די באַזוכער פֿונעם בנין.

אָפֿיציעל הייסט דער מושבֿ־זקנים נאָך אַלץ „בני־ברית־דירות אויפֿן נאָמען פֿון אייב קראַמער‟. דער ביליקער וווין־בנין שטייט אינעם נידער־ראַיאָן פֿון האַריסבורג. למעשׂה, קאָן מען דאָרטן טרעפֿן בלויז אַ קנאַפּע צאָל ייִדן — פֿון 3 ביז 7, לויט פֿאַרשיידענע חשבונות — צווישן לכל־הפּחות 200 זקנים, וואָס לעבן אינעם הויז.

ווען די לעצטע ייִדישע תּושבֿים האָבן זיך באַזעצט אינעם מושבֿ־זקנים, האָבן זיי זיך פֿאָרגעשטעלט, אַז זיי וועלן קאָנען פֿאַרברענגען זייערע „גאָלדענע יאָרן‟ שמועסנדיק מיט חבֿרים און דאַוונענדיק אין דער שיל. למעשׂה, האָבן זיי זיך שוין נישט איינמאָל אָנגעטראָפֿן אויף אַנטיסעמיטיזם און מוזן וווינען צוזאַמען מיט אַלטע נאַרקאָמאַנען.

איין תּושבֿ האָט דערקלערט דעם Forward אויפֿן פּשוטן ייִדיש, אַז „דער בנין איז דרעק‟. אַן אַנדער 90־יאָריקער ייִד האָט איבערגעגעבן, אַז ער זיצט אַ גאַנצן טאָג אין זײַן דירה און קוקט אַלע פֿילמען, ווײַל ער האָט גאָרנישט אַנדערש דאָרטן צו טאָן און וויל זיך נישט באַווײַזן בכלל אינעם וועסטיעבול. די ייִדישע אײַנוווינער האָבן מורא געהאַט מפֿרסם צו זײַן זייערע נעמען, כּדי די פֿאַלוואַטלער פֿונעם בנין זאָלן זיך אין זיי נישט נקמה נעמען.

אַזאַ געשיכטע איז, צום באַדויערן, ווײַט נישט דער איינציקער פֿאַל. מאַרק אָלשאַן, דער דירעקטאָר פֿונעם צענטער, וואָס באַדינט די עלטערע לײַט בײַ דער אינטערנאַציאָנאַלער אָרגאַניזאַציע „בני־ברית‟, האָט געזאָגט, אַז זײַן חבֿרה פֿירט אָן מיט 42 מולוכיש־סובסידירטע מושבֿ־זקנימס אין 27 אַמעריקאַנער שטעט, וווּ עס וווינען, בסך־הכּל, בערך 8,000 מענטשן. בלויז אין אַ פּאָר בנינים וווינען אָבער אַ מערקווירדיקע צאָל ייִדן; אין עטלעכע פֿון זיי זענען בכלל נישטאָ קיין ייִדישע תּושבֿים.