ידיעות פֿון מעלבורן

News From Melbourne

פֿון שרה זילבערמאַן

Published April 27, 2015, issue of May 15, 2015.

אַ נײַער ייִדישער דענקמאָל פּלאַנירט אין מעלבורן

די געװעזענע אױסטראַליש־ייִדישע סאָלדאַטן אין מעלבורן האָבן געמאָלדן, אַז זײ זאַמלען געלט אױף אַ נײַעם דענקמאָל נאָך ייִדישע סאָלדאַטן אין דער אױסטראַלישער אַרמײ, װעלכע האָבן געדינט אין דער ערשטער װעלט־מלחמה און אין דער צװײטער װעלט־מלחמה. דער דענקמאָל װעט שטײן אױפֿן ייִדישן אָפּטײל פֿונעם אַלגעמײנעם בית־עולם אין דער מעלבורנער פֿאָרשטאָט קאַרלטאָן. דאָס װעט פֿאַרבײַטן דעם דענקמאָל, װאָס איז אױפֿגעשטעלט געװאָרן אין 1924. די אָרגאַניזאַטאָרן בעטן, אַז משפּחה און פֿרײַנד פֿון אומגעקומענע ייִדישע סאָלדאַטן זאָלן שטעלן זיך אין פֿאַרבינדונג מיט זײ, כּדי די נעמען פֿון די אומגעקומענע זאָלן פֿיגורירן אױפֿן נײַעם דענקמאָל.

אױסטראַליע פֿײַערט איצט 100 יאָר זינט איר אַרמײ האָט געקעמפֿט אין גאַליפּאָליע, טערקײַ, אָנהײבנדיק פֿון אַפּריל 1915.

ייִדישע פֿירערשאַפֿט אָנערקענט דעם אַרמענישן גענאָציד

אָנפֿירער פֿון פֿיל אױסטראַליש־ייִדישע אָרגאַניזאַציעס האָבן אױסגעדריקט זײער אונטערשטיצונג פֿאַר דער אַלװעלטלעכער קאַמפּאַניע צו אָנערקענען דעם גענאָציד פֿון ציװילע אַרמענער קריסטן, װאָס האָט זיך אָנגעהױבן דעם 24סטן אַפּריל, 1915, אין טערקײַ. איבער אַ מיליאָן אַרמענער זײַנען אומגעקומען ביזן סוף פֿון דער ערשטער װעלט-מלחמה. די רעגירונגען פֿון אױסטראַליע און פֿון מדינת־ישׂראל האָבן נאָך נישט אָנערקענט דעם גענאָציד.

דרײַ דורות נעמען אָנטײל אינעם מאַרש פֿון די לעבעדיקע

32 אױסטראַלישע ייִדישע יוגנטלעכע און 27 עלטערן, זײדע־באָבעס און לערערס זײערע האָבן הײַיאָר אָנטײלגענומען אינעם מאַרש פֿון די לעבעדיקע. זײ האָבן באַזוכט סײַ פּױלן, סײַ מדינת־ישׂראל. די אָנטײלנעמער זײַנען געקומען פֿון אַ רײ אױסטראַלישע שטעט. זײ זאָגן, אַז די פּראָגראַם איז געװען „באַדײַטונגספֿול און עמאָציאָנעל‟.

הזכּרה ווערט פּלאַנירט אין אָנדענק פֿון 100 יאָר פֿון האַמעלער שלאַכט

אַ הזכּרה אין אָנדענק פֿון 100 יאָר נאָך דער האַמעלער שלאַכט בעת דער ערשטער װעלט־מלחמה און אין אָנדענק פֿונעם ייִדישן גענעראַל סער דזשאָן מאָנאַש װעט פֿאַרקומען אין דרײַ יאָר אַרום אינעם ביאַליק־קאָלעדזש אין מעלבורן. די הזכּרה װעט צוגעגרײט װערן פֿונעם ביאַליק־קאָלעדזש אין אײנעם מיטן ייִדישן מוזעום פֿון אױסטראַליע, װאָס געפֿינט זיך אין מעלבורן. מאָנאַש האָט אָנגעפֿירט מיט די אױסטראַלישע סאָלדאַטן, װעלכע האָבן געקעמפֿט קעגן די דײַטשן אין האַמעל. די שלאַכט האָט דערפֿירט צום אַליִיִרטן נצחון אין נאָװעמבער, 1918. מאָנאַש איז אָנערקענט געװאָרן דורכן בריטישן קיניג אין 1918, װען ער איז געװאָרן אַ בריטישער ריטער.

לאָקאַלע ייִדישע טעאַטער-גרופּע שפּילט אַ פּיעסע פֿון חיים פּאָטאַק

די מעלבורנער „סאָלטפּילער‟ טעאַטער־גרופּע שטעלט די ענגלישע פּיעסע פֿון חיים פּאָטאַקס ראָמאַן „מײַ נײם איז אשר־לבֿ‟ אין דער פֿאָרשטאָט עלװוּד. דער רעזשיסאָר פֿון דער פֿאָרשטעלונג איז דער באַקאַנטער דראַמע־לערער, טשאַרלס „שמואליק‟ סלוצקי.

ייִדן טאַדלען גראַפֿיטי אױף אַ סידנעיער מאָנומענט

דער סידנעיער מאָנומענט אין אָנדענק פֿונעם טערקישן גענאָציד קעגן אַן ערך 300,000 ציװילע אַסירישע קריסטן, װאָס איז פֿאָרגעקומען בעת דער ערשטער װעלט־מלחמה, איז באַשמירט געװאָרן מיט ראַסיסטישע און אַנטיסעמיטישע לאָזונגען, און אױך מיט האַקן־קרײצן. די אָרגאַניזירטע ייִדישע קהילה פֿון ניו־סאַוט װײלס און די לאָקאַלע אַסירישע באַפֿעלקערונג האָבן געטאַדלט די שולדיקע, זאָגנדיק, אַז עס איז נישטאָ קײן אָרט אין אױסטראַליע פֿאַר אַזאַ מין אומטאָלעראַנץ.

רעפֿעראַט װעגן אױסטראַליש־ייִדישע סאָלדאַטן אין דער װיעטנאַמער מלחמה

די אױסטראַליש־ייִדישע געשיכטע־געזעלשאַפֿט האָט אָרגאַניזירט אַ רעפֿעראַט װעגן יונגע אױסטראַליש־ייִדישע סאָלדאַטן, װעלכע האָבן געדינט אין װיעטנאַם בעת די 1960ער און 1970ער יאָרן, במשך פֿון דער װיעטנאַמער מלחמה. דער רעפֿעראַט איז געלײענט געװאָרן פֿון מאַרק דאַלפּין.

די ידיעות פֿון מעלבורן, ווי אויך ייִדישע נײַעס פֿון אַנדערע לענדער איבער דער וועלט, קאָן מען הערן יעדן טאָג אין אונדזער ראַדיאָ־פּראָגראַם „דער פֿאָרווערטס־קול‟.