די אָפּשפּיגלונג פֿון פֿעלנדיקע זאַכן

The Art of What's Missing

אַגניעשקאַ קוראַנט
Janek Zamoyski
אַגניעשקאַ קוראַנט

פֿון לוסי כּהן בלאַטער (ייִט״אַ)

Published June 02, 2015, issue of June 26, 2015.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

איר מאַמעס משפּחה איז פֿאַרן חורבן געווען אַ סעקולערער ייִדישער טייל פֿון דער וואַרשעווער אינטעליגענץ. בעת דער מלחמה האָט אַ דײַטשער געשעפֿטסמאַן זיי באַהאַלטן, און דערלויבט זיי צו אַרבעטן אין זײַן פֿאַבריק. נאָך דער מלחמה איז איר זיידע געוואָרן אַ באַרימטער כירורג אין לאָדזש. אָבער אין 1968, נאָך דעם ווי די כוואַליע פֿון אַנטיסעמיטיזם האָט פֿאַרטריבן 20,000 ייִדן פֿון פּוילן, האָט דער זיידע פֿאַרלוירן די שטעלע און געמוזט אַרבעטן אין אַ פּראָווינציעלן שפּיטאָל ווײַט פֿון וואַרשע.

איידער קוראַנט האָט זיך באַזעצט אין די פֿאַראייניקטע שטאַטן, מיט 3 יאָר צוריק, האָט זי געוווינט אויף כלאָדנאַ־גאַס אין וואַרשע, און באַמערקט, אַז עס פֿעלט דאָרט אַ דענקמאָל נאָך די ייִדן, וואָס האָבן דאָרט אַמאָל געוווינט. אין 2009, האָט זי, אין איינעם מיט דער פּוילישער קינסטלערין אַנאַ באַומגאַרט, געשאַפֿן דאָס ווערק „(…)‟ — אַ ריזיקע סקולפּטור פֿון באַוועגנדיקע באַלאָנען, באַשטעלט פֿונעם „מוזיי פֿון דער געשיכטע פֿון די פּוילישע ייִדן‟ אין וואַרשע.

„דער בלויז צווישן די קלאַמערן אינעם טיטל איז אַן אָנצוהערעניש, אַז דאָס ווערק איז אַן ׳אַנטי־דענקמאָל׳ — אַ מיטל צו ווײַזן, וואָס עס פֿעלט דאָרט‟, האָט קוראַנט דערקלערט.

זינט זי האָט זיך דערוווּסט וועגן איר משפּחהס סוד, האָט קוראַנט מיט באַגײַסטערונג אָנגענומען איר ייִדיש־פּוילישע אידענטיטעט. „דאָס בין איך טאַקע,‟ האָט זי באַטאָנט.