אַ נײַער טײַטש פֿון ליידי טשעטערליס צרות

New Interpretation of Lady Chatterley’s Travails

אַן עפּיזאָד פֿון דעם פֿילם „ליידי טשעטערליס געליבטער‟
BBC Pictures/Hartswood Films
אַן עפּיזאָד פֿון דעם פֿילם „ליידי טשעטערליס געליבטער‟

פֿון גענאַדי עסטרײַך

Published September 25, 2015, issue of October 16, 2015.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

הײַנט קען מען „ליידי טשעטערליס געליבטער‟ לייענען אויף רוסיש; אָבער אין „מײַנע יונגע יאָרן‟ האָב איך קיין צוטריט צום רוסישן נוסח פֿונעם ראָמאַן ניט געהאַט. קיין צוטריט האָב איך ניט געהאַט אויך צום ייִדישן נוסח, וואָס איז אַרויס אין וואַרשע אין 1939. פֿון דעסטוועגן, האָב איך דאָס ווערק יאָ געלייענט, בערך מיט 45 יאָר צוריק, אויף ענגליש.

געשען איז עס אַזוי: ענגליש האָב איך ניט געוואָלט לערנען. בײַ מיר איז געווען, ווי איך פֿאַרשטיי, אַ שוואַכע לערערקע. דערצו האָב איך זיך געפֿוילט צו אַרבעטן איבער דער פֿרעמדער שפּראַך. האָט מײַן טאַטע מיך געשיקט צו אַ לערער פֿון דער שול, וווּ ער האָט געאַרבעט. געהייסן האָט דער לערער איוואַן אַנדרייעוויטש, און אַ מענטש איז ער געווען אַ מאָדנער — אַ שטיקל עקסצענטריקער, און דווקא ניט פֿון די סימפּאַטישע. ער האָט געוווינט אין אַ קליינטשיקער דירה צוזאַמען מיט צוויי שוועסטער, ייִדישע פֿרויען, אויך לערערקעס. די ייִנגערע איז געווען זײַן „בירגערלעכע פֿרוי‟, און די עלטערע האָט אים שרעקלעך פֿײַנט געהאַט. די שוועסטער זײַנען געווען מײַן מאַמעס אַלטע חבֿרטעס, נאָך פֿון פֿאַר דער מלחמה, און די באַציִונגען מיט איוואַן אַנדרייעוויטשן זײַנען תּמיד געווען אַ טייל פֿון דעם סדר־היום פֿון יעדן באַזוך זייערן.

האָב איך אָנגעהויבן אַרײַנצוגיין צו איוואַן אַנדרייעוויטשן. קיין שפּראַך־קלאַסן זײַנען עס ניט געווען. ער האָט אַלע מאָל גערעדט וועגן פֿאַרשיידענע זאַכן — אין דער וועלט אַרײַן. אָבער פֿון יעדן באַזוך פֿלעג איך באַקומען אַ ביכל צו לייענען. תּחילת — דינינקע, דערנאָך — דיקע. און אויסגעסדרט האָט ער עס אַזוי, אַז ביסלעכווײַז האָב איך דערפֿילט דעם טעם פֿון דער שפּראַך. סוף־כּל־סוף, האָב איך געקענט לייענען קאָמפּליצירטע ליטעראַרישע טעקסטן און אַפֿילו האָבן פֿון זיי הנאה. אויף וויפֿל איך געדענק, איז „ליידי טשעטערליס געליבטער‟ געווען דער לעצטער טעקסט. איך בין שוין דעמאָלט געווען אַ יאָר צוואַנציק אַלט.

פֿון וואַנען האָט זיך דאָס בוך באַוויזן אין זײַן ביבליאָטעק, טיף אין דער אוקראַיִנישער פּראָווינץ? קיין קלאָרן ענטפֿער האָב איך ניט. אפֿשר האָט עס אים געשענקט עמעצער פֿון אויסלענדער. איך געדענק ניט, אַז דער ראָמאַן זאָל מאַכן אויף מיר אַ געוואַלדיקן אײַנדרוק. און דער נײַער פֿילם איז פּשוט אַ שוואַכער. אמת, די קריטיקער זאָגן, אַז דער פֿילם שפּיגלט ווייניק אָפּ דעם טעקסט. אפֿשר איז עס אַזוי. אין 45 יאָר אַרום איז מיר שווער עס אָפּצושאַצן; און דער פֿילם האָט בײַ מיר ניט אַרויסגערופֿן קיין חשק דעם ראָמאַן איבערצולייענען פֿון ס‘נײַ.